Story: Τι συνέβη με τα νεκρά ψάρια στη Σάμο ; Το Vice έψαξε το θέμα και βρήκε ότι...

Την περασμένη εβδομάδα κυκλοφόρησε η είδηση ότι τόνοι νεκρά ψάρια κάλυψαν την ακτογραμμή περίπου 4 χλμ. από τη γέφυρα του Κερκήτειου ποταμού μέχρι και την παραλία Ποτάμι στο Καρλόβασι της Σάμου, προκαλώντας μεγάλη ρύπανση στην περιοχή.



Οι φωτογραφίες είναι ευγενική παραχώρηση από το "Αρχιπέλαγος"

από το Vice και την Μελπομένη Μαραγκίδου

Η εξέταση του δείγματος έδειξε ότι πρόκειται για το είδος Ceratoscopelus maderensis της οικογένειας Myctophidae, είδος που δεν αποτελεί στόχο της αλιείας, αφού δεν έχει καμία εμπορική αξία.

Οι αρχικές εκτιμήσεις σύμφωνα με το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας, «Αρχιπέλαγος», έδειχναν ως υπεύθυνο για την καταστροφή την παράνομη αλιεία από γρι-γρι, τα μεγάλα αλιευτικά που κυκλοφορούν στο Αιγαίο και ψαρεύουν κατά τόνους.

Τα ψάρια που κατέληξαν στις ακτές, ήταν ένα μικρό μόνο μέρος από τη συνολική ποσότητα των ψαριών που απορρίφθηκαν νεκρά στη θάλασσα και σύμφωνα με την ανακοίνωση  του Ινστιτούτου “Αρχιπέλαγος” η καταστροφή οφείλεται πιθανότατα σε παράνομη αλιεία από γρι-γρι: «Με βάση την εμπειρία από αντίστοιχες περιπτώσεις και δεδομένου τα εν λόγω ψάρια ήταν κάτω από το ελάχιστο επιτρεπόμενο αλιεύσιμο μέγεθος, αλλά και είδος που συνήθως ψαρεύεται από αλιευτικά γρι-γρι, θεωρούμε ότι απορρίφθηκαν από κάποιο από τα γρι-γρι που δραστηριοποιούνται στην περιοχή».

Τα αποτελέσματα της έρευνας σε δείγμα ψαριών από το Ινστιτούτο Θαλάσσιων Βιολογικών Πόρων και Εσωτερικών Υδάτων, του ΕΛΚΕΘΕ έδειξε ότι ο εκβρασμός μπορεί να οφείλεται σε φυσικά αίτια, χωρίς να αποκλείει την πιθανότητα της αλιείας, που καταγγέλλει το «Αρχιπέλαγος». Σύμφωνα με την ανακοίνωση του ΕΛΚΕΘΕ: «Ο εκβρασμός των ψαριών πιθανόν να οφείλεται σε φυσικά αίτια, ενώ η πιθάνοτητα να οφείλεται στην αλιεία (για την οποία αποτελεί απορριπτόμενο αλίευμα) είναι μικρή. Παρ’όλ’αυτά, η εξαγωγή ασφαλούς συμπεράσματος απαιτεί περαιτέρω λεπτομερή έρευνα στην περιοχή  για τις συγκεκριμένες περιβαλλοντικές συνθήκες την περίοδο του εκβρασμού και για το μέγεθος του αποθέματος του είδους».

Απορώ ποια μπορεί να είναι τα φυσικά αίτια; Μήπως έχουν αρχίσει και τα ψάρια να αυτοκτονούν; Και μάλιστα ομαδικά;



Επικοινωνώ με τον Θοδωρή Τσιμπίδη, διευθυντή του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας ο οποίος μου λέει πως:

«Αυτό που συνέβη στο Καρλόβασι της Σάμου δυστυχώς έχει συμβεί πολλές φορές το χειμώνα και δεν πρόκειται για ένα μεμονωμένο περιστατικό. Έχει γίνει πολλές φορές.  Κατά πάσα πιθανότητα είναι από κακή καταστροφική αλιεία από μεγάλο αλιευτικό. Δεν ευθύνονται οι μικροί ψαράδες. Πιθανότατα την καταστροφή την προκάλεσαν κάποια γρι-γρι. Είναι γρι-γρι που έρχονται συνήθως από άλλες περιοχές, μεγάλα αλιευτικά που κινούνται στο Αιγαίο ανεξάρτητα, πάνε σε μια περιοχή, προκαλούν καταστροφές και κάνουν τους ντόπιους αλιείς  να φτάνουν στα όρια της απόγνωσης.

Τα γρι-γρι πιάνουν μεγάλες ποσότητες ψαριών. Διαθέτουν ηλεκτρονικά μέσα και ρίχνουν τα δεκαπλάσια μέτρα σε δίχτυα απ’ ό, τι ένας μικρός ψαράς. Ζώνουν μια περιοχή μεγάλη κι ό, τι είναι μέσα το θερίζουν.  Αυτοί που έχουν τα γρι-γρι είναι κυρίως ιδιώτες που από 1.000 ευρώ μισθό έφτασαν στο σημείο να βγάζουν 100.000 ευρώ την εβδομάδα. Έχουν γίνει προύχοντες στα νησιά, το παίζουν σπουδαίοι, απειλούν κόσμο, βάζουν δικηγόρους και βρίσκονται σε ευθεία σύγκρουση με την παράκτια αλιεία. Οι ψαράδες βάζουν δίχτυα για να πιάσουν 5 με 10 κιλά γόπα, ενώ τα γρι-γρι στην ίδια περιοχή μπορεί να γεμίσουν 1 με 2 ψυγεία φορτηγά. Τόνους ψάρια που όλα καταλήγουν στην Αθήνα. Με αυτές τις συνθήκες πρέπει να πάψουμε να θεωρούμε την ύπαρξη των ψαριών αυτονόητη. Δεν είναι. Μας τελειώνουν τα ψάρια».

Η διευθύντρια έρευνας του «Αρχιπελάγους» και υδροβιολόγος, Αναστασία Μήλιου, μου λέει: «Εμείς έχουμε δεχθεί μέχρι και απειλές ότι θα μας βουλιάξουν το σκάφος για τις έρευνες που κάνουμε. Ό, τι θα ψαρέψει ένα μικρό αλιευτικό σε ένα χρόνο θα το πιάσει το γρι-γρι σε μία ημέρα. Απορρίπτουν τόνους νεκρά ψάρια στη θάλασσα λόγω κακών πρακτικών, κι είναι ένα ζήτημα ενδεικτικό της κατάστασης υπερεκμετάλλευσης των ψαριών. Τα γρι-γρι δεν βοηθούν στην καταπολέμηση της ανεργίας του κλάδου, ψαρεύουν εντατικά, κάνουν κάθε τύπου αρπαχτή όταν μπορούν κι όταν τους παίρνει, με αποτέλεσμα να προκαλούν μεγάλη καταστροφή στα αποθέματα της θάλασσας αλλά και στους ψαράδες. Τα νεκρά ψάρια που πετιούνται μέσα στη θάλασσα από τα μικρά καΐκια είναι 2 ψάρια, ενώ από τα μεγάλα κάποιοι τόνοι που μπορεί να φτάνει και το 60% της ψαριάς. Είναι μία τρομερή απειλή για το οικοσύστημα, αλλά και για τους ίδιους τους ψαράδες, αν σκεφτείς ότι περίπου 35.000 οικογένειες ζουν από αυτή τη δουλειά, και ζουν σε μέρη που δεν υπάρχουν άλλες εναλλακτικές».



Μιλώντας με το δήμαρχο της Σάμου, Στυλιανό Θάνο, με αφορμή το περιστατικό καταγγέλλει κι ο ίδιος πως: «Μάλλον κάποιος ασυνείδητος με γρι-γρι έπιασε τόνους ψαριών, το οποίο είναι γόνος και δεν έχει καμία εμπορική αξία, και τον πέταξε πάλι στη θάλασσα ψόφιο με αποτέλεσμα να ρυπανθεί η περιοχή. Δεν  είναι ψαράδες από τη Σάμο, είναι από αυτούς που αλωνίζουν το Αιγαίο. Εμείς, και με τις ανεμότρατες είμαστε αντίθετοι, γιατί μπορεί ο νόμος να λέει ότι μπορούν να ψαρεύουν στα 3 μίλια, κανείς όμως δεν το τηρεί, πάντα υπάρχουν παραβιάσεις και μπορεί να ψαρεύουν και στο 1 μίλι.

Σαν Δήμος, μαζί με εθελοντές, μαζέψαμε το 90% των ψαριών που ήταν στην παραλία, αλλά δεν μπορεί να γίνει πλήρης καθαρισμός γιατί είναι μικρό το ψαράκι και δεν πιάνεται ούτε με τσουγκράνες. Ανοίξαμε λάκκο και τα θάψαμε στα ΧΥΤΑ. Τώρα το Λιμεναρχείο προσπαθεί μέσω του δορυφόρου να εντοπίσει το σκάφος ώστε να επιβληθούν κυρώσεις από το νόμο. Δεν ξέρω όμως κατά πόσο είναι υψηλά τα πρόστιμα για να συμμορφώνεται τελικά ο άλλος. Ευτυχώς, η καταστροφή δεν είναι τόσο μεγάλης κλίμακας ώστε να επηρεάσει τον τουρισμό».

Όσο οι έρευνες συνεχίζονται κι άλλοι μιλούν για ευθύνη των γρι-γρι κι άλλοι για φυσικά αίτια, το περιβάλλον είναι η παράπλευρη απώλεια μιας κόντρας που όπως φαίνεται το «μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό», και τελικά το μικρό ξεβράζεται κατά χιλιάδες στις παραλίες της Σάμου.