Ιδού το σχέδιο «μαμούθ» του Ζαν Κλοντ Γιούνκερ για 315 δισ. ευρώ σε επενδύσεις στην Ευρώπη την επόμενη τριετία - Πώς επηρεάζεται η Ελλάδα

Όπως ανακοίνωσε η Κομισιόν, το Σχέδιο στηρίζεται σε τρεις κύριους άξονες:

-τη δημιουργία ενός νέου Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ), εγγυημένoυ με δημόσιο χρήμα, για την πραγματοποίηση πρόσθετων επενδύσεων ύψους τουλάχιστον 315 δισ. ευρώ κατά την επόμενη τριετία (2015-2017)·

-την ανάπτυξη ενός αξιόπιστου διαύλου έργων σε συνδυασμό με ένα πρόγραμμα βοήθειας, ώστε οι επενδύσεις να κατευθύνονται εκεί όπου χρειάζονται περισσότερο·

-τη διαμόρφωση ενός φιλόδοξου χάρτη πορείας με στόχο να γίνει η Ευρώπη πιο ελκυστική για επενδύσεις και να αρθούν τα κανονιστικά εμπόδια.

Σύμφωνα με συνολικές εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τα προτεινόμενα μέτρα θα μπορούσαν να προσθέσουν την επόμενη τριετία 330 — 410 δισ. ευρώ στο ΑΕΠ της ΕΕ και να δημιουργήσουν έως και 1,3 εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας.

Σχολιάζοντας το σχέδιο, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ δήλωσε: "Αν αυξηθούν οι επενδύσεις, θα βελτιωθεί η ευημερία και θα δημιουργηθούν θέσεις απασχόλησης στην Ευρώπη - είναι απλό. Το Επενδυτικό Σχέδιο που προτείνουμε σήμερα σε στενή συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων αποτελεί έναν νέο φιλόδοξο τρόπο τόνωσης των επενδύσεων χωρίς να δημιουργείται νέο χρέος. Τώρα είναι η ώρα να επενδύσουμε στο μέλλον μας, σε στρατηγικούς τομείς για την Ευρώπη, όπως η ενέργεια, οι μεταφορές, τα ευρυζωνικά δίκτυα, η εκπαίδευση, η έρευνα και η καινοτομία. Ελπίζω ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη θα συμμετάσχουν σ’ αυτή την προσπάθεια και θα κάνουν ό,τι τους αναλογεί για τη σύσταση και την έναρξη λειτουργίας του νέου Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων το ταχύτερο δυνατό. Η Ευρώπη χρειάζεται νέα ώθηση και σήμερα της εξασφαλίζουμε την κινητήρια δύναμη."

Από την πλευρά του ο Γίρκι Κάταϊνεν, αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και επίτροπος Απασχόλησης, Ανάπτυξης, Επενδύσεων και Ανταγωνιστικότητας, δήλωσε: "Χρειαζόμαστε νέες επενδύσεις στην Ευρώπη και γι’ αυτό πρέπει να αντλήσουμε επιπλέον χρηματοδοτήσεις από τον ιδιωτικό τομέα. Το νέο Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων θα ενεργεί ως πολλαπλασιαστής. Κάθε ευρώ δημοσίου χρήματος που θα κινητοποιείται μέσω του Ταμείου θα δημιουργεί επένδυση ύψους σχεδόν 15 ευρώ που δεν θα είχε πραγματοποιηθεί διαφορετικά. Το Ταμείο θα αρχίσει να λειτουργεί διαθέτοντας μια πολύ σημαντική χρηματοδοτική ισχύ και θα είναι σε θέση να επεκτείνει τις δραστηριότητές του περισσότερο όσο θα προστίθενται περισσότερα ενδιαφερόμενα μέρη. Η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη και τις εθνικές αναπτυξιακές τράπεζες να συμμετάσχουν ώστε να πολλαπλασιαστούν τα αποτελέσματα του Ταμείου και να πυροδοτηθούν ακόμα πιο σημαντικές θετικές εξελίξεις για την ευρωπαϊκή οικονομία."

Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων Βέρνερ Χόγιερ δήλωσε: "Ενώ διαθέτουμε άφθονη ρευστότητα στην Ευρώπη, δεν έχουμε αρκετές επενδύσεις. Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια κρίση εμπιστοσύνης και, ως εκ τούτου, το στοίχημα είναι να επανασυνδεθούν οι ιδιωτικές επενδύσεις με ελκυστικά έργα. Για να πετύχουμε αυτόν τον στόχο, πρέπει να αναλάβουμε μεγαλύτερο κίνδυνο ώστε να ενθαρρύνουμε τους φορείς υλοποίησης έργων να πραγματοποιήσουν τις επενδύσεις τους. Το νέο Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων θα εξασφαλίσει στοχευμένη και καταλυτική ικανότητα ανάληψης κινδύνων για οικονομικά βιώσιμες επενδύσεις, με βάση τις γνώσεις και την πείρα της Τράπεζας όσον αφορά την επιλογή και τη διαχείριση έργων. Η σύσταση του Ταμείου θα συνοδευθεί και από άλλες πρωτοβουλίες όπως η άρση των κανονιστικών φραγμών και η δημιουργία μιας συμβουλευτικής υπηρεσίας επενδύσεων, με στόχο την τόνωση της ανάπτυξης και της προετοιμασίας έργων σε ολόκληρη την Ευρώπη."

Ειδικότερα, το νέο επενδυτικό σχέδιο θα στηρίζεται σε τρεις άξονες:

1. Κινητοποίηση πρόσθετων κεφαλαίων για επενδύσεις

Το Επενδυτικό Σχέδιο θα απελευθερώσει, την επόμενη τριετία, τουλάχιστον 315 δισ. ευρώ για δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις στην πραγματική οικονομία (2015-2017). Σε μια εποχή κατά την οποία σπανίζουν οι δημόσιοι πόροι αλλά υπάρχει οικονομική ρευστότητα στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και στους τραπεζικούς λογαριασμούς φυσικών προσώπων ή εταιρειών, έτοιμη να χρησιμοποιηθεί, το στοίχημα είναι να σπάσει ο φαύλος κύκλος της έλλειψης εμπιστοσύνης και των ανεπαρκών επενδύσεων. Το Επενδυτικό Σχέδιο προβλέπει μια έξυπνη κινητοποίηση δημόσιων και ιδιωτικών πηγών χρηματοδότησης — όπου κάθε ευρώ δημοσίου χρήματος θα χρησιμοποιείται για να κινητοποιεί πρόσθετες ιδιωτικές επενδύσεις, χωρίς να δημιουργεί νέο χρέος.

Ένα νέο Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ) θα συγκροτηθεί σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ). Θα στηρίζεται σε μια εγγύηση 16 δισ. ευρώ από τον προϋπολογισμό της ΕΕ και ποσό 5 δισ. ευρώ που θα δεσμευθεί να διαθέσει η ΕΤΕπ. Βάσει συνετών προβλέψεων που στηρίζονται στην πείρα του παρελθόντος, το πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα του Ταμείου θα είναι 1:15. Με άλλα λόγια, για κάθε ευρώ δημοσίου χρήματος που κινητοποιείται μέσω του Ταμείου θα πραγματοποιούνται επενδύσεις περίπου 15 ευρώ, οι οποίες δεν θα είχαν πραγματοποιηθεί διαφορετικά.

Το Ταμείο θα πρέπει να εστιάζει στην πραγματοποίηση επενδύσεων σε υποδομές, ιδίως στα ευρυζωνικά και ενεργειακά δίκτυα, καθώς και σε υποδομές μεταφορών σε βιομηχανικά κέντρα· στην εκπαίδευση, την έρευνα και την καινοτομία· σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, σε ΜΜΕ και σε επιχειρήσεις μεσαίας κεφαλαιοποίησης.

ΕΤΣΕ

Ικανότητα ανάληψης κινδύνου

Πολλαπλασιαστής (κατά μέσο όρο)

Επένδυση στην πραγματική οικονομία

Μακροπρόθεσμες επενδύσεις

16 δισ.

15

240 δισ.

ΜΜΕ και επιχειρήσεις μεσαίας κεφαλαιοποίησης

5 δισ.

75 δισ.

Σύνολο

21 δισ.

315 δισ.

Η δημιουργία του Ταμείου, ως μέρους της υπάρχουσας δομής του ομίλου ΕΤΕπ, θα επιτρέψει τη γρήγορη συγκρότησή του την άνοιξη του 2015. Το Ταμείο μπορεί να κινητοποιήσει πάνω από 315 δισ. ευρώ πρόσθετης χρηματοδότησης την περίοδο 2015-2017. Στόχος είναι να αρχίσει να λειτουργεί το Ταμείο μέχρι τα μέσα του 2015.

Επιπλέον, η επένδυση αυτή θα συμπληρωθεί με τη μεγιστοποίηση της μόχλευσης των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων για την περίοδο 2014-2020, μέσω δανείων, ίδιων κεφαλαίων και εγγυήσεων και όχι μέσω παραδοσιακών επιδοτήσεων. Αυτό θα αυξήσει τον δείκτη μόχλευσης από 1:3 μέχρι 1:4. Με τον διπλασιασμό του ποσού των καινοτόμων χρηματοδοτικών μέσων και την αξιοποίηση του αποτελέσματος της μόχλευσης που δημιουργείται με αυτόν τον τρόπο, θα μπορούσαν να κινητοποιηθούν 20-35 δισ. ευρώ σε πρόσθετες επενδύσεις στην πραγματική οικονομία, το διάστημα 2015-2017.

2. Ανάπτυξη μιας σειράς αξιόπιστων έργων σε συνδυασμό με τεχνική βοήθεια, ώστε τα χρήματα να κατευθύνονται εκεί όπου χρειάζονται περισσότερο

Χάρη στο Επενδυτικό Σχέδιο θα καταστεί δυνατή η χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας με τη δημιουργία ενός διαφανούς διαύλου βιώσιμων έργων σε επίπεδο ΕΕ και την παροχή της απαραίτητης τεχνικής βοήθειας για τη διευκόλυνση της επιλογής και διάρθρωσης έργων και για τη χρήση πιο καινοτόμων χρηματοδοτικών μέσων.

Το νέο Ταμείο θα στηρίζει στρατηγικές επενδύσεις σε υποδομές, ιδίως στα ευρυζωνικά και ενεργειακά δίκτυα, στις μεταφορές σε βιομηχανικά κέντρα, καθώς και στην εκπαίδευση, την έρευνα και την ανάπτυξη, στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και στην ενεργειακή απόδοση.

Θα στηρίζει, επίσης, κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου για ΜΜΕ και επιχειρήσεις μεσαίας κεφαλαιοποίησης στην Ευρώπη. Θα τις βοηθά να αντιμετωπίζουν τις ελλείψεις κεφαλαίων, παρέχοντας υψηλότερα ποσά για άμεσες επενδύσεις σε ίδια κεφάλαια και πρόσθετες εγγυήσεις για δάνεια σε ΜΜΕ.

Τα κράτη μέλη παρέχουν ήδη στην κοινή ειδική ομάδα Επιτροπής-ΕΤΕπ, που συγκροτήθηκε τον Σεπτέμβριο του 2014, καταλόγους έργων που επιλέγονται με βάση τρία βασικά κριτήρια:
-έργα με προστιθέμενη αξία ΕΕ για τη στήριξη των στόχων της ΕΕ
-Οικονομική βιωσιμότητα και αξία — προτεραιότητα σε έργα υψηλής κοινωνικοοικονομικής απόδοσης
-Έργα που μπορούν να ξεκινήσουν το αργότερο μέσα στην επόμενη τριετία, δηλαδή με εύλογη προσδοκία για κεφαλαιουχικές δαπάνες την περίοδο 2015-17.

Επιπλέον, τα έργα αυτά πρέπει να έχουν τη δυνατότητα μόχλευσης άλλων πόρων χρηματοδότησης. Θα πρέπει επίσης να έχουν εύλογο μέγεθος και κλιμάκωση (να διαφοροποιούνται ανά τομέα/υποτομέα).

Η Επιτροπή και η ΕΤΕπ θα ξεκινήσουν επίσης ένα σημαντικό πρόγραμμα τεχνικής βοήθειας χάρη στο οποίο θα εντοπίζονται έργα και θα γίνονται πιο ελκυστικά για τους επενδυτές του ιδιωτικού τομέα.

3. Κατάρτιση ενός χάρτη πορείας για την άρση των φραγμών στις επενδύσεις

Το Επενδυτικό Σχέδιο θα περιλαμβάνει έναν χάρτη πορείας για την άρση τομεακών κανονισμών που εμποδίζουν τις επενδύσεις.

Για τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και των όρων χρηματοδότησης, το πρόγραμμα θα επικεντρωθεί σε μέτρα που διέπουν τον χρηματοπιστωτικό τομέα, για παράδειγμα, τη δημιουργία μιας Ένωσης Κεφαλαιαγορών που θα εξασφαλίζει περισσότερα κεφάλαια σε ΜΜΕ και μακροπρόθεσμα έργα.

Θα δοθεί προτεραιότητα στην άρση των σημαντικών κανονιστικών και μη κανονιστικών φραγμών που εξακολουθούν να υφίστανται σε όλους τους βασικούς τομείς υποδομών, όπως η ενέργεια, οι τηλεπικοινωνίες, τα ψηφιακά μέσα και οι μεταφορές, καθώς και των φραγμών στις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών. Η Επιτροπή θα προτείνει, τον Δεκέμβριο, στο πλαίσιο του προγράμματος εργασίας της για το 2015, ένα κατάλογο πρωταρχικών πρωτοβουλιών που συνδέονται ειδικά με το επενδυτικό σχέδιο.

Επόμενα βήματα

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Δεκεμβρίου καλούνται να εγκρίνουν το Επενδυτικό Σχέδιο για την Ευρώπη, το οποίο περιλαμβάνει δέσμευση για την ταχεία έγκριση των σχετικών νομοθετικών μέτρων.

Τα κράτη μέλη θα ολοκληρώσουν σύντομα τον προγραμματισμό των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων για να μεγιστοποιήσουν τα πολλαπλασιαστικά τους αποτελέσματα, ενώ οι πόροι του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων θα αυξηθούν χάρη σε μια πρώτη συμπληρωματική συνεισφορά της ΕΤΕπ. Παράλληλα, η Επιτροπή και η ΕΤΕπ θα θεσπίσουν τις επίσημες ρυθμίσεις για το νέο Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων.

Η κοινή ειδική ομάδα Επιτροπής-ΕΤΕπ αναμένεται να καταρτίσει εντός του Δεκεμβρίου έναν πρώτο κατάλογο πιθανών επενδυτικών έργων, που θα αποτελέσει την απαρχή ενός ευρωπαϊκού διαφανούς διαύλου έργων. Η τεχνική βοήθεια θα ενισχυθεί, καθώς θα δημιουργηθεί, από κοινού με την ΕΤΕπ και τους βασικούς εθνικούς και περιφερειακούς παράγοντες, ένα «συμβουλευτικό κέντρο επενδύσεων» που θα προσφέρει υπηρεσίες μιας στάσης σε αναδόχους έργων, επενδυτές και δημόσιες διαχειριστικές αρχές.

Πρέπει να ληφθούν όλα τα σχετικά μέτρα, ώστε μέχρι τα μέσα του 2015 να αρχίσει να λειτουργεί το νέο Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων. Περί τα μέσα του 2016, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων θα αξιολογήσουν την πρόοδο που θα έχει σημειωθεί και, εάν χρειαστεί, θα εξετάσουν περαιτέρω εναλλακτικές δυνατότητες.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ