Συγκλονίζουν οι απόρρητες ανακρίσεις της CIA: Στέρηση ύπνου για 180 ώρες, κλύσματα και εικονικοί πνιγμοί

Η έκθεση των 525 σελίδων αναφέρει ότι η CIA παραπλάνησε την κοινή γνώμη και τους πολιτικούς σχετικά με την αποτελεσματικότητα του προγράμματος, το οποίο διήρκησε από το 2002 ως το 2006 και περιελάμβανε την ανάκριση κρατούμενων σε όλων τον κόσμο, κάποιοι από τους οποίους φέρονται πως ήταν μέλη της αλ Κάιντα. Επίπρόσθετα, η έκθεση, που έδωσε στη δημοσιότητα η Επιτροπή Πληροφοριών της Γερουσίας έπειτα από τριετή έρευνα (2009-2012), υπογραμμίζει ότι οι μέθοδοι που χρησιμοποίησε η CIA ήταν «πολύ πιο βίαιες» απ' ό,τι είχε ποτέ αποκαλύψει στην κοινή γνώμη και τους πολιτικούς.

Παράλληλα η επιτροπή κατηγορεί την υπηρεσία ότι υπέβαλε 39 κρατούμενους σε βίαιες τεχνικές επί πολλά χρόνια, για κάποιες από τις οποίες δεν είχε άδεια.

Εξάλλου οι γερουσιαστές επεσήμαναν ότι η υπηρεσία ποτέ δεν ενημέρωσε πλήρως τον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ Τζορτζ Μπους για τις τεχνικές που χρησιμοποιούσε, αν και ο ίδιος είχε πει το αντίθετο.

Ο Μπους τερμάτισε αρκετές πλευρές του προγράμματος «Μεταγωγής, κράτησης και ανάκρισης» προτού αποχωρήσει από την προεδρία, ενώ ο διάδοχός του Μπαράκ Ομπάμα απαγόρευσε τις προωθημένες μεθόδους ανάκρισης το 2009 μετά την ανάληψη του θώκου.

«Το έγγραφο εξετάζει την κράτηση από τη CIA στο εξωτερικό τουλάχιστον 119 προσώπων και τη χρήση εξαναγκαστικών μεθόδων ανάκρισης, οι οποίες σε κάποιες περιπτώσεις ισοδυναμούν με βασανιστήρια», δήλωσε η πρόεδρος της επιτροπής Νταϊάν Φάινσταϊν.

Από τους 116 κρατούμενους, τουλάχιστον 26 πρόσωπα κρατήθηκαν «αδικαιολόγητα», σύμφωνα με την έκθεση.

Στα συγκεκριμένα παραδείγματα ωμότητας από τους ανακριτές της CIA που αναφέρονται στην έκθεση περιλαμβάνεται ο θάνατος από υποθερμία τον Νοέμβριο του 2002 ενός κρατούμενου που ήταν σχεδόν γυμνός και δεμένος σε ένα τσιμεντένιο πάτωμα σε μια μυστική φυλακή της υπηρεσίας.

Κάποιοι κρατούμενοι στερούνταν τον ύπνο για έως και 180 ώρες, κάποιες φορές έχοντας τα χέρια τους δεμένα πάνω από τα κεφάλια τους, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις τους παρείχαν τροφή και νερό μέσω κλυσμάτων χωρίς να υπάρχει ιατρική ανάγκη.

Η έκθεση περιγράφει μια μυστική φυλακή της CIA, η τοποθεσία της οποίας δεν αποκαλύπτεται, ως «μπουντρούμι» όπου οι κρατούμενοι κρατούνταν στο απόλυτο σκοτάδι, συνεχώς δεμένοι σε κελιά απομόνωσης, όπου τους βομβάρδιζαν με δυνατούς ήχους ή μουσική, ενώ είχαν στη διάθεσή τους μόνο έναν κουβά για τις σωματικές τους ανάγκες.

Παράλληλα περιγράφει ότι μία από τις 83 φορές κατά τις οποίες υποβλήθηκε σε εικονικό πνιγμό ο κρατούμενος που αναφέρεται ως Αμπού Ζουμπάγιαντ και φέρεται να είναι μέλος της αλ Κάιντα «δεν ανταποκρινόταν σε κανένα ερέθισμα, ενώ αφρός έβγαινε από το ανοικτό του στόμα», αν και στη συνέχεια του έκαναν ανάνηψη.

Το 80% του ανακριτικού προγράμματος της CIA είχε ανατεθεί σε ψυχολόγους, η εταιρεία των οποίων έλαβε 80 εκατομμύρια δολάρια, επισημαίνει η έκθεση της Γερουσίας.

Από την πλευρά του ο διευθυντής της CIA, Τζον Μπρέναν, σε ανακοίνωσή του παραδέχθηκε ότι το πρόγραμμα κράτησης και ανάκρισης της υπηρεσίας του «είχε αδυναμίες και ότι η υπηρεσία έκανε λάθη», όμως υπογράμμισε ότι με αυτό τον τρόπο αποτράπηκαν άλλες τρομοκρατικές επιθέσεις όπως αυτή της 11ης Σεπτεμβρίου 2001.

Η υπηρεσία επιμένει ότι οι πληροφορίες που απέσπασε από τους κρατούμενους «βελτίωσαν την στρατηγική και τακτική κατανόηση του εχθρού με τρόπους που συνεχίζουν να προσφέρουν πληροφορίες στις αντιτρομοκρατικές προσπάθειες μέχρι σήμερα».

Τα 20 συμπεράσματα της έκθεσης

1. Η χρήση από τη CIA προωθημένων μεθόδων ανάκρισης δεν ήταν ένα αποτελεσματικό μέσο για την απόσπαση πληροφοριών ή τη συνεργασία των κρατούμενων.

2. Η δικαιολόγηση από τη CIA της χρήσης αυτών των προωθημένων ανακριτικών μεθόδων βασίστηκε σε ανακριβείς ισχυρισμούς σε ό,τι αφορά την αποτελεσματικότητά τους.

3. Οι ανακρίσεις των κρατούμενων από τη CIA ήταν βίαιες και πολύ χειρότερες από τις περιγραφές της υπηρεσίας στους Αμερικανούς κοινοβουλευτικούς.

4. Οι συνθήκες κράτησης των κρατούμενων της CIA ήταν πολύ πιο σκληρές από αυτές που η υπηρεσία είχε περιγράψει στους Αμερικανούς κοινοβουλευτικούς.

5. Η CIA έδωσε επανειλημμένα ανακριβείς πληροφορίες στο υπουργείο Δικαιοσύνης, εμποδίζοντας μια σωστή νομική ανάλυση του προγράμματος κράτησης και ανάκρισης.

6. Η CIA προστάτευσε ενεργά το πρόγραμμα ή εμπόδισε την εποπτεία του από το Κογκρέσο.

7. Η CIA εμπόδισε την εποπτεία και τη διαδικασία λήψης αποφάσεων από τον Λευκό Οίκο.

8. Η εφαρμογή και η διαχείριση του προγράμματος από τη CIA περιέπλεξε και κάποιες φορές εμπόδισε τις αποστολές εθνικής ασφάλειας άλλων υπηρεσιών.

9. Η CIA εμπόδισε την εποπτεία του προγράμματος από το Γραφείου Γενικού Επιθεωρητή της υπηρεσίας.

10. Η CIA συντόνισε τη διαρροή απόρρητων πληροφοριών στα μέσα ενημέρωσης, περιλαμβανομένων ανακριβών πληροφοριών σχετικά με την αποτελεσματικότητα των προωθημένων μεθόδων ανάκρισης.

11. Η CIA δεν ήταν προετοιμασμένη όταν ξεκίνησε το πρόγραμμα κράτησης και ανάκρισης, κάτι το οποίο συνέβη έξι μήνες αφού έλαβε έγκριση να κρατά υπόπτους.

12. Το πρόγραμμα κράτησης και ανάκρισης εφαρμόστηκε λάθος, όπως λανθασμένη ήταν και η διαχείρισή του σε όλη τη διάρκεια και κυρίως το 2002 και στις αρχές του 2003.

13. Δύο εξωτερικοί ψυχολόγοι διαμόρφωσαν τις προωθημένες τεχνικές ανάκρισης της CIA και διαδραμάτισαν κεντρικό ρόλο στην εφαρμογή, την αξιολόγηση και τη διαχείριση του προγράμματος (...). Το 2005 η CIA σε μεγάλο βαθμό είχε αναθέσει σε εξωτερικούς συνεργάτες τις δραστηριότητες που σχετίζονταν με το πρόγραμμα.

14. Οι κρατούμενοι της CIA υποβλήθηκαν σε καταναγκαστικές μεθόδους ανάκρισης που δεν είχαν λάβει έγκριση από το υπουργείο Δικαιοσύνης, αλλά ούτε και από τους επικεφαλής της CIA.

15. Η CIA δεν είχε καταγράψει ολοκληρωμένα ή με ακρίβεια τα πρόσωπα που κρατούσε και εξακολούθησε να κρατά πρόσωπα που δεν πληρούσαν τα κριτήρια. Οι ισχυρισμοί της CIA σχετικά με τον αριθμό των κρατούμενών της και αυτών που υποβλήθηκαν στις προωθημένες μεθόδους ανάκρισης ήταν ανακριβείς.

16. Η CIA δεν κατάφερε να εκτιμήσει σωστά την αποτελεσματικότητα αυτών των μεθόδων ανάκρισης.

17. Η CIA σπάνια επέπληττε ή θεωρούσε το προσωπικό της υπεύθυνο για σοβαρές και σημαντικές παραβιάσεις, για ανάρμοστες δραστηριότητες ή για αποτυχίες στη διαχείριση του προσωπικού.

18. Η CIA αγνόησε τις πολλές εσωτερικές επικρίσεις και αντιρρήσεις που αφορούσαν την εφαρμογή και τη διαχείριση του προγράμματος κράτησης και ανάκρισης.

19. Το πρόγραμμα της CIA (…) δεν ήταν ουσιαστικά βιώσιμο και τερματίστηκε οριστικά το 2006 έπειτα από αποκαλύψεις που διέρρευσαν στον Τύπο, τη μείωση της συνεργασία άλλων χωρών και τις ανησυχίες των νομικών.

20. Το πρόγραμμα της CIA (...) αμαύρωσε τη φήμη των ΗΠΑ στον κόσμο και προκάλεσε σημαντικά επιπλέον κόστη, οικονομικά και μη.

Ομπάμα: Ολα αυτά θα μείνουν στο παρελθόν

«Οι τεχνικές αυτές αμαύρωσαν τη φήμη των ΗΠΑ στον κόσμο», κατήγγειλε ο Αμερικανός Πρόεδρος, σε ανακοίνωσή του, που εκδόθηκε μετά τη δημοσιοποίηση της έκθεσης, καταγγέλοντας τις ανακριτικές μεθόδους της CIA ως «αντίθετες στις αξίες των ΗΠΑ». Δεσμεύθηκε επίσης να κάνει τα πάντα για να μην χρησιμοποιηθούν ποτέ ξανά αυτές οι μέθοδοι.

«Κανένα κράτος δεν είναι τέλειο», σχολίασε. «Όμως ένα από τα πλεονεκτήματα της Αμερικής είναι η επιθυμία μας να αντιμετωπίσουμε ανοιχτά το παρελθόν μας, τις ατέλειές μας και να αλλάξουμε για να βελτιωθούμε», είπε ο Αμερικανός πρόεδρος.

Ο Ομπάμα, αφού παραδέχθηκε ότι η κυβέρνηση του προκατόχου του Τζορτζ Ου. Μπους ήρθε αντιμέτωπη με «επώδυνες» επιλογές για τον τρόπο που θα αντιμετώπιζε την αλ Κάιντα και θα απέτρεπε «νέες τρομοκρατικές επιθέσεις», υπογράμμισε ότι «καλά πράγματα» έγιναν στη διάρκεια «των δύσκολων αυτών ετών».

«Παράλληλα κάποιες ενέργειες που έγιναν ήταν αντίθετες στις αξίες μας», σημείωσε. «Γι' αυτό τον λόγο απαγόρευσα ρητά τα βασανιστήρια όταν ανέλαβα τα καθήκοντά μου», συνέχισε ο Αμερικανός πρόεδρος.

«Η έκθεση αυτή περιγράφει ένα ανησυχητικό πρόγραμμα (...) και ενισχύει την πεποίθησή μου ότι οι βίαιες αυτές μέθοδοι δεν ήταν μόνο αντίθετες στις αξίες μας, αλλά και δεν ήταν χρήσιμες στην προσπάθειά μας να καταπολεμήσουμε την τρομοκρατία», υπογράμμισε. «Ελπίζω ότι η σημερινή έκθεση θα μας βοηθήσει να αφήσουμε τις μεθόδους αυτές εκεί που ανήκουν, στο παρελθόν», κατέληξε.

Προετοιμαζόμενοι για μια παγκόσμια κατακραυγή μετά τη δημοσιοποίηση της έκθεσης, ο Λευκός Οίκος και Αμερικανοί αξιωματούχοι των υπηρεσιών ασφαλείας δήλωσαν από χθες Δευτέρα ότι έχουν ενισχύσει την ασφάλεια σε όλες τις αμερικανικές εγκαταστάσεις σε όλο τον κόσμο.

Ο υπουργός Άμυνας Τσακ Χέιγκελ είπε σήμερα ότι έχει ζητήσει από τους Αμερικανούς αξιωματικούς να τεθούν «σε προωθημένο συναγερμό» ενόψει της δημοσιοποίησης.

Πάντως ο Ρεπουμπλικάνος πρόεδρος της Γερουσίας και ένα υψηλόβαθμο μέλος του κόμματος στην Επιτροπή επέμειναν ότι οι μέθοδοι ανάκρισης της CIA βοήθησαν στη σύλληψη σημαντικών τρομοκρατών και στον εντοπισμό του Οσάμα μπιν Λάντεν.

«Οι ισχυρισμοί που περιλαμβάνονται σε αυτή την έκθεση περί του αντιθέτου είναι απλώς λανθασμένοι», δήλωσαν οι Μιτς Μακόνελ και Σάξμπι Τσάμπλις.

Ακόμη δύο Ρεπουμπλικάνοι εξέδωσαν μια ανακοίνωση στην οποία χαρακτηρίζουν τη δημοσιοποίηση της έκθεσης «ανεύθυνη και ριψοκίνδυνη».

«Εκφράζουμε την ανησυχία μας για το ότι αυτή η δημοσιοποίηση θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τις ζωές Αμερικανών στο εξωτερικό και τις σχέσεις των ΗΠΑ με τους διεθνείς μας εταίρους, πιθανόν να υποκινήσει βία, να προκαλέσει πολιτικά προβλήματα σε συμμάχους μας και να χρησιμοποιηθεί ως μέσο στρατολόγησης για τους εχθρούς μας», επισημαίνουν οι Μάρκο Ρούμπιο και Τζιμ Ρις.

Η έκθεση αυτή που δόθηκε στη δημοσιότητα από την Επιτροπή Πληροφοριών είναι μια περίληψη της πιο λεπτομερούς έκθεσης 6.000 σελίδων, η οποία θα παραμείνει απόρρητη και η οποία περιλαμβάνει μια πλήρη αναφορά της ιστορίας του προγράμματος και εξετάζει τις ανακρίσεις 20 συγκεκριμένων κρατούμενων.

ΟΗΕ: Να οδηγηθούν στη δικαιοσύνη οι αξιωματούχοι

Η έκθεση αποκαλύπτει «μια ξεκάθαρη πολιτική που ενορχηστρώθηκε από τα υψηλά κλιμάκια της κυβέρνησης του (πρώην προέδρου των ΗΠΑ Τζορτζ Ου.) Μπους», τόνισε ο Μπεν Εμερσον, ειδικός εισηγητής του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και ζήτησε να προσαχθούν στη δικαιοσύνη οι αξιωματούχοι που διέταξαν τα εγκλήματα αυτά.

«Βάσει του διεθνούς δικαίου, οι ΗΠΑ είναι νομικά υπεύθυνες να προσάγουν τους υπεύθυνους στη δικαιοσύνη», ανέφερε.

Ο Βρετανός δικηγόρος που εργάζεται στον ΟΗΕ από το 2010 χαιρέτισε τη δημοσιοποίηση της έκθεσης αυτής, επαινώντας την κυβέρνηση Ομπάμα «που αντιστάθηκε στις εσωτερικές πιέσεις να αποκρύψει τα σημαντικά αυτά ευρήματα».

«Τώρα έχει έρθει η ώρα να αναληφθεί δράση. Τα πρόσωπα που ευθύνονται για την εγκληματική συνομωσία που αποκαλύφθηκε με τη σημερινή έκθεση πρέπει να προσαχθούν στη δικαιοσύνη και πρέπει να τιμωρηθούν ανάλογα με τη σοβαρότητα των εγκλημάτων τους», υπογράμμισε ο Έμερσον, επισημαίνοντας ότι το διεθνές δίκαιο δεν παρέχει ασυλία στους δημόσιους λειτουργούς που ενέχονται στη διάπραξη βασανιστηρίων.