Κονδύλια 3,5 δισ. ευρώ στην Ελλάδα μέχρι το 2020 για την έξυπνη εξειδίκευση

Κατά τον κ. Χατζηπαραδείση, ομιλητή σε ημερίδα της ΕΥΔΕ-ΕΤΑΚ, τα κονδύλια που θα διατεθούν για έρευνα και ανάπτυξη στα επόμενα χρόνια είναι πολύ υψηλά. Συγκεκριμένα, μόνο η χρηματοδότηση της εθνικής στρατηγικής έρευνας και καινοτομίας για την έξυπνη εξειδίκευση (RIS3) στην περίοδο 2014-2020 ανέρχεται στα 3,6 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 2,5 δισ. είναι η δημόσια δαπάνη και 1,1 δισ. εκτιμάται ότι θα προέλθουν από ιδιωτική συμμετοχή.

"Το μεγάλο στοίχημα για τη RIS3 είναι πώς θα κάνουμε την έρευνα και την καινοτομία μοχλό ανάπτυξης. Ο ασφαλέστερος δρόμος για την οικονομική και κοινωνική ανάκαμψη είναι η συστηματική επένδυση στην εκπαίδευση, την έρευνα και την καινοτομία" είπε και πρόσθεσε ότι στο πεδίο αυτό σημαντική είναι και η σύνδεση της έρευνας με την παραγωγή.

Διευκρίνισε ότι κατά την άποψή του "δεν σημαίνει ότι θα πέσει η ποιότητα του ερευνητικού έργου αν το ερευνητικό δυναμικό κατευθυνθεί σε αναπτυξιακές δραστηριότητες. Το μεγάλο πρόβλημα στην Ελλάδα είναι η φυγή φαιάς ουσίας και ο αριθμός των ανθρώπων που μεταναστεύουν είναι τριπλάσιος στην Ελλάδα από ότι στην Πορτογαλία και μεγαλύτερος από ότι στην Ισπανία" πρόσθεσε.

Επιβραβεύοντας την επιστημονική... περιέργεια

Η RIS3, που έχει επτά βασικούς τομείς προτεραιότητας και εισάγει ένα νέο concept πολιτικής, χωρίς οριζόντιες παρεμβάσεις, διαθέτει ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά: αναπροσανατολίζεται και ανανεώνεται διαρκώς, ώστε να ενσωματώσει και νέους τομείς αν χρειαστεί, ενώ "πριμοδοτεί" και την... επιστημονική περιέργεια, από την οποία έχουν προέλθει οι μεγαλύτερες καινοτομίες. Οι επτά τομείς προτεραιότητας που τίθενται είναι: αγροδιατροφή, υλικά-κατασκευές, βιοεπιστήμες-υγεία-φάρμακα, πολιτισμός-τουρισμός-δημιουργικές βιομηχανίες, μεταφορές-Logistcs, περιβάλλον-βιώσιμη ανάπτυξη και τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών.

Ερευνητικός στόχος για αύξηση της παραγωγής της υδατοκαλλιέργειας κατά 200%
Ανάμεσα στις πιλοτικές δράσεις ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει αυτή που αφορά τις υδατοκαλλιέργειες: στόχος της είναι η αύξηση της παραγωγής κατά 200% σε βάθος 15ετίας (περίπου 100% αύξηση σε τσιπούρα/λαβράκι και το υπόλοιπο από νέα είδη).
 

Η δράση αυτή αφορά τη βελτίωση της εκτροφής, τη βιωσιμότητα, τη μεταποίηση, τις νέες τεχνολογίες εκτροφής (ανοιχτή θάλασσα), ακόμη και την παραγωγή νέων βιοτεχνολογικών προϊόντων.
 Στις δε "εμβληματικές" -όπως τις χαρακτήρισε ο κ. Χατζηπαραδείσης- πρωτοβουλίες της RIS3 περιλαμβάνεται και η ανάπτυξη εργαλείων ανάδειξης και ενημέρωσης για τοπόσημα-σύμβολα της Ελλάδας, όπως η Ακρόπολη, η Βεργίνα, η Ολυμπία ή η Κνωσός.
 

Η οξεία έκφραση ενός ευρωπαϊκού παραδόξου
"Στην Ελλάδα έχουμε μια οξεία έκφραση του ευρωπαϊκού παράδοξου: πολύ καλή έρευνα και ελάχιστη αξιοποίησή της. Οι δαπάνες για έρευνα ως ποσοστό επί του ΑΕΠ δεν ξεπερνούν το 0,80% (σ.σ. στην πρωταθλήτρια Φιλανδία είναι 3,31%, έναντι μέσου κοινοτικού όρου 2,01%). Ακόμη πιο μικρές είναι οι δαπάνες για έρευνα και τεχνολογική ανάπτυξη στις επιχειρήσεις, στο 0,27% του ΑΕΠ (σ.σ. έναντι 0,68% στην Ιταλία, 0,66% στην Ισπανία, 0,65% στην Πορτογαλία, 0,46% στη Μάλτα, 0,41% στην Κροατία, 0,40% στη Βουλγαρία και 0,38% στην Πολωνία και τη Σλοβακία).

Παρόλα αυτά, η ποιότητα της έρευνας είναι πολύ υψηλή. Βρισκόμαστε στην έκτη θέση μεταξύ 24 χωρών στις δημοσιεύσεις ανά ισοδύναμο πλήρους απασχόλησης ερευνητών και στην πρώτη από άποψη αριθμού συμμετοχών στο 7ο πρόγραμμα-πλαίσιο. Έχουμε ένα υψηλής ποιότητας και ανταγωνιστικότητας ερευνητικό δυναμικό, αλλά οι επιδόσεις μας στην καινοτομία είναι χαμηλές και αρκετά μακριά από τον μέσο όρο της ΕΕ. Είμαστε moderate innovator, δηλαδή μέτριων επιδόσεων καινοτομίας", σημείωσε ο κ. Χατζηπαραδείσης. Κατά τον ίδιο, παρότι η RIS3 δεν είναι πανάκεια, η Ελλάδα θα μπορούσε να ωφεληθεί τα μέγιστα αν ακολουθήσει κατάλληλες πολιτικές, διότι ακριβώς το ερευνητικό της σύστημα έχει μεγάλες δυνατότητες.
 

Κονδύλια 280 εκατ. για παρεμβάσεις σε τέσσερις τομείς
Την προτεινόμενη Ενιαία Δράση Κρατικών Ενισχύσεων ΕΤΑΚ, στο πλαίσιο του ΕΠΑΝΕΚ-ΕΣΠΑ, δημόσιας δαπάνης 280 εκατ. ευρώ, παρουσίασε από την πλευρά της η Πηνελόπη Νινιού, αναπληρώτρια προϊσταμένη της Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης και Εφαρμογής Δράσεων στους τομείς έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και καινοτομίας (ΕΥΔΕ-ΕΤΑΚ).
Όπως είπε, προτείνονται τέσσερις κατηγορίες παρεμβάσεων, οι οποίες αναμένεται να χρηματοδοτηθούν ως εξής: 1)Πρωτοεμφανιζόμενες στην έρευνα επιχειρήσεις, συνολικού προϋπολογισμού 10 εκατ. ευρώ (πρώτος κύκλος 4 εκατ. ευρώ), 2)μικρομεσαίες επιχειρήσεις (50 εκατ., πρώτος κύκλος 15 εκατ), 3) συμπράξεις επιχειρήσεων- φορέων (δύο κύκλοι, προϋπολογισμού 180 εκατ. και 20 εκατ. αντίστοιχα) και 4)ενσωμάτωση ερευνητικών αποτελεσμάτων στην παραγωγική διαδικασία (20 εκατ. με πρώτο κύκλο 8 εκατ). Οι ενισχυόμενες δαπάνες είναι οι κλασικές δραστηριότητες έρευνας και ανάπτυξης, οι δράσεις προώθησης καινοτομίας και υποστηρικτικές ενέργειες.

Σωτήρια για τα πανεπιστήμια τα ερευνητικά προγράμματα
Στη σημασία που έχουν τα ερευνητικά προγράμματα για τα πανεπιστήμια αναφέρθηκε από την πλευρά του ο πρύτανης του ΑΠΘ, Περικλής Μήτκας. "Η Επιτροπή Ερευνών του ΑΠΘ είναι ίσως ο μεγαλύτερος ερευνητικός οργανισμός της χώρας με κύκλο εργασιών 40-50 εκατ. ευρώ και πάνω από 3000 συμβάσεις έργων. Αυτή στη στιγμή έχουμε 3200 ενεργές συμβάσεις έργου. Χωρίς αυτές έχουμε πρόβλημα επιβίωσης. Πρέπει να αυξήσουμε τις [ερευνητικές] δραστηριότητές μας και τη συμμετοχή μας σε προγράμματα όπως αυτά του Horizon 2020" σημείωσε και πρόσθεσε ότι πρέπει να εξελιχθεί σε εθνική στρατηγική η προσέλκυση παραρτημάτων μεγάλων πολυεθνικών στη Θεσσαλονίκη και την Ελλάδα. Όπως είπε, ενώ είναι πολύ δύσκολο στις παρούσες συνθήκες να μεταφέρει κάποια πολυεθνική στην Ελλάδα μια παραγωγική μονάδα, είναι εφικτό να μεταφέρει τα τμήματα έρευνας και ανάπτυξης ή μηχανικής.