Good News: H UNESCO συγκαταλέγει τους μαρμαροτεχνίτες της Τήνου & τα αριστουργήματα τους στην Παγκόσμια Πολιτιστική Κληρονομιά!

Η τηνιακή μαρμαροτεχνία και οι Τήνιοι λαϊκοί τεχνίτες  έχουν δημιουργήσει κομψοτεχνήματα. Κατά τη 10η συνεδρίαση της Γενικής Διάσκεψης της Σύμβασης για τη Διαφύλαξη της Αϋλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, που διεξήχθη στις αρχές Δεκεμβρίου στη Ναμίμπια, αποφασίστηκε η ένταξη της τηνιακής μαρμαροτεχνίας στον συγκεκριμένο κατάλογο.

Ενταξη που δίνει την ευκαιρία να αναδειχθούν μερικές από τις πολλές όψεις της μακραίωνης αυτής λαϊκής τέχνης, όπως οι προφορικές παραδόσεις που συνδέονται με την τέχνη και η σημασία της για τη συλλογική μνήμη και την ταυτότητα των ίδιων των Τηνίων.

Μια τέχνη που κλείνει μέσα της όλα τα στάδια, από την εξόρυξη του μαρμάρου, τα μοτίβα (κυπαρίσσια, καράβια κ.λπ.) που αποτυπώνουν οι τεχνίτες στα έργα τους, τις τελετουργικές και εορταστικές πρακτικές που ακολουθούνται σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, όπως στη διάνοιξη ενός λατομείου, στη μετάβαση από το στάδιο της μαθητείας στη βαθμίδα του μάστορη, στη γιορτή του προστάτη αγίου των μαρμαράδων (Αγιος Χαράλαμπος), αλλά και γνώσεις και πρακτικές που αφορούν τη φύση και το σύμπαν.

Να σημειωθεί ότι η τηνιακή μαρμαροτεχνία είναι το τρίτο στοιχείο Αϋλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς που εγγράφει η χώρα μας στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο. Η απόφαση συνοδεύεται από έπαινο για τον φάκελο που υπέβαλε η χώρα και ιδιαίτερα για το δεκάλεπτο φιλμ με τίτλο «Μόνο τον μαντρακά βαστεί...» που συμπλήρωσε την τεκμηρίωση του στοιχείου και μάλιστα το συγκεκριμένο φιλμ προτείνεται ως πρότυπο για την ανάδειξη ανάλογων στοιχείων της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς. Η υποβολή του φακέλου έγινε σε συνεργασία του υπουργείου Πολιτισμού με το Πολιτιστικό Ιδρυμα του Ομίλου Πειραιώς.

Το ιστορικό
Για την ιστορία αναφέρουμε ότι το μάρμαρο ήταν γνωστό στον κυκλαδικό πολιτισμό της 3ης π.Χ. χιλιετίας. Η νεότερη μαρμαρογλυπτική σημείωσε αξιόλογη ανάπτυξη, με σημαντικότερο κέντρο την Τήνο (ήδη από τον 17ο αιώνα). Στα Εξω Μέρη, και στον Πύργο, περιοχή άγονη και με πολλά λατομεία, η μαρμαροτεχνία ακόμη επιβιώνει.

Η παλιά παράδοση των Τηνιακών στην τέχνη του μαρμάρου επεκτείνεται μετά το 1830 και στην Αθήνα. Δημιουργούν εκεί ένα ισχυρό δευτερογενές κέντρο και συνεργάζονται με Ελληνες και ξένους αρχιτέκτονες για τα νεοκλασικά μέγαρα της πρωτεύουσας, τις εκκλησίες της και την αναστήλωση των αρχαίων μνημείων. Από αυτούς θα προέλθουν οι πρώτοι μαθητές του Πολυτεχνείου και μεγάλος αριθμός καλλιτεχνών (Δημ. Φιλιππότης, Γ. Βιτάλης, Γιαννούλης Χαλεπάς, Λάζ. Σώχος, Ν. Γύζης, Νικηφ. Λύτρας και πολλοί άλλοι). Ολοι ανήκουν σε οικογένειες με παράδοση στο μάρμαρο και διδάχτηκαν την τέχνη στα πατρικά ή συγγενικά εργαστήρια.
Από το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα ανοίγουν εργαστήρια και σε άλλες ελληνικές πόλεις, ενώ συνεχίζουν τη δραστηριότητά τους στη Σμύρνη, την Πόλη, τη νότια Ρωσία, τη Ρουμανία, την Αίγυπτο.

Ανάδειξη του νησιού και των λαϊκών μαστόρων

«Η Τήνος αποδεικνύει άλλη μια φορά τη δυναμική της στο κομμάτι του πολιτισμού και της πολιτιστικής κληρονομιάς. Και είναι μεγάλη καταξίωση για το νησί μας η ένταξη της τηνιακής μαρμαροτεχνίας στον κατάλογο με τις πλέον χαρακτηριστικές εκφάνσεις άυλου πολιτιστικού πλούτου της ανθρωπότητας», σημειώνει στο «Εθνος» ο δήμαρχος Τήνου Σίμος Ορφανός και συνεχίζει: «Αυτό μας δίνει την ευκαιρία όχι μόνο να αναδειχθεί η συγκεκριμένη δράση και μέσα από αυτή να αναδειχθούν οι ντόπιοι λαϊκοί μάστορες-καλλιτέχνες, αλλά και να τιμηθεί η παράδοση και η λαϊκή τέχνη του τόπου μας. Και ταυτόχρονα μέσα από τις εναλλακτικές μορφές τουρισμού το νησί μας έχει τη δυνατότητα να αναδείξει το πολυποίκιλο καλλιτεχνικό του πρόσωπο».

Ακόμα υπενθυμίζει πως Τηνιακοί τεχνίτες είναι αυτοί που έχουν αναλάβει χρόνια τώρα την αναστήλωση των μαρμάρων του Παρθενώνα.

Ο κ. Ορφανός νιώθει περήφανος, όπως λέει, και σημειώνει ότι «σεμνοί Τηνιακοί καλλιτέχνες που αφιέρωσαν τη ζωή τους μέσα σε αντίξοες συνθήκες και υπηρέτησαν την τέχνη τους είναι ευκαιρία να τιμηθούν και να καταξιωθούν μέσα από μια παγκόσμια παραδοχή».

Χρονικό και πνευματικό βάθος

«Η τηνιακή μαρμαροτεχνία έχει πολύχρονη παράδοση με χρονικό και πνευματικό βάθος.

Το θεωρώ λοιπόν πολύ λογικό ότι συμπεριελήφθη στη λίστα της UNESCO, καθώς τα ''έντονα'' δικά της χαρακτηριστικά τής προσδίδουν ιδιαιτερότητα», λέει ο διευθυντής της Σχολής Καλών Τεχνών Πανόρμου Τήνου Λεωνίδας Χαλεπάς, υπογραμμίζοντας πως δεν είναι μονοδιάστατη.

Αναφερόμενος στη Σχολή σημειώνει ότι έχει διπλή ιδιότητα, καθώς από τη μία προάγει τη μαρμαροτεχνία και από την άλλη σχετίζεται με τον κόσμο της τέχνης, δεδομένου ότι κάθε χρόνο οι 2 πρώτοι σε βαθμολογία απόφοιτοι εισάγονται στις Σχολές Καλών Τεχνών της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης.

Διαβάστε περισσότερα στο ethnos.gr