Ένα χρόνο πριν από τις ευρωεκλογές - Του Πάνου Καρβούνη‏ στην Καθημερινή

Ηδη, πριν από την κρίση, όταν ένα μέτρο αποφασιζόταν σε ευρωπαϊκό επίπεδο και εθεωρείτο «αντιλαϊκό», τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. δακτυλοδεικτούσαν επιτιμητικά ως υπεύθυνες τις «σκληρές Βρυξέλλες» για να αποφύγουν το πολιτικό κόστος των αρνητικών αντιδράσεων της κοινής τους γνώμης. Στην πραγματικότητα, όμως, τα κράτη-μέλη είναι αυτά που αποφασίζουν εν τέλει σε επίπεδο Ε.Ε., μέσω του Συμβουλίου Υπουργών της Ε.Ε. ή της συνόδου κορυφής ή του γνωστού μας Eurogroup.

Αυτή η «σχιζοφρενική» συμπεριφορά γιγαντώθηκε κατά τη διάρκεια της κρίσης, λόγω των επαχθών μέτρων που οι κυβερνήσεις των χωρών οι οποίες επλήγησαν περισσότερο από την κρίση εκλήθησαν να πάρουν ως αντάλλαγμα της βοήθειας που ζήτησαν και έλαβαν από την Ευρώπη. Αντί, δηλαδή, αυτές οι κυβερνήσεις να εξηγήσουν ευθαρσώς τις ευθύνες του πολιτικού τους προσωπικού που οδήγησαν τις χώρες τους στην κρίση, αντί να τις οπλίσουν και να τις προσαρμόσουν στις απαιτήσεις της παγκοσμιοποιημένης αγοράς, στοχοποίησαν συστηματικά την Ευρώπη για να απεκδυθούν των δικών τους ευθυνών. Η Ευρώπη υπήρξε, όμως, το μόνο στήριγμά τους, όταν από έλλειψη αξιοπιστίας λόγω της κακής τους διαχείρισης, οι διεθνείς αγορές έκλεισαν την πόρτα στις χώρες αυτές και βρέθηκαν στα πρόθυρα πτώχευσης.

Αυτό το «γαϊτανάκι» συνεχίστηκε τα τελευταία χρόνια, όταν οι κυβερνήσεις, αντί να επιδοθούν στην όσο γίνεται πιο δίκαιη κατανομή των επαχθών βαρών της κρίσης, έπαιρναν «τυφλά», «οριζόντια» μέτρα και εφάρμοζαν πλημμελώς τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για να προστατεύσουν τα πελατειακά στεγανά, καθυστερώντας όμως έτσι την ανάκαμψη. Για όλα αυτά έφταιγε μόνο η «σκληρή Ευρώπη»!

Η ελληνική κυβέρνηση, παρά την κρίση των τελευταίων δύο εβδομάδων, έκλεισε ένα έτος στο τιμόνι της χώρας, αποστασιοποιημένη από αυτήν τη λαϊκίστικη γραμμή, εξηγώντας ευθαρσώς το «γιατί» των σκληρών μέτρων, χάρις στη δύναμη που της προσέδωσε η ευρύτερη πολιτική συναίνεση και λαϊκή αποδοχή. Αυτό επέφερε μια αξιοσημείωτη βελτίωση της εικόνας της χώρας στο εξωτερικό και μια ηρεμία στο εσωτερικό, παρά τα δυσβάσταχτα μέτρα που οι Ελληνες πολίτες υφίστανται και τα οποία άλλαξαν δραματικά τη ζωή τους. Δυστυχώς, όμως, δεν μπήκε φρένο στον άνευ προηγουμένου ευρωσκεπτισκισμό που εξακολουθεί να πυροδοτείται από πολλούς πολιτικούς κύκλους, καθώς και από το μιντιακό κατεστημένο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα 54% των ερωτούμενων Ελλήνων να μην αισθάνονται Ευρωπαίοι πολίτες και 73% να θεωρούν ότι η φωνή τους δεν ακούγεται στην Ευρώπη.

Το κακό έχει πράγματι ριζώσει έπειτα από τρία χρόνια κρίσης, αλλά και συνεχούς στοχοποίησης και αποκαθήλωσης της Ευρώπης. Η Ε.Ε. δεν είναι, βεβαίως, άμοιρη ευθυνών, το αντίθετο, η έλλειψη μηχανισμών διαχείρισης της κρίσης, η καθυστερημένη παρέμβασή τους, η αμφισβήτηση μέχρι πριν από εννιά μήνες της ακεραιότητας της Ευρωζώνης, η πολυφωνία-κακοφωνία των ηγετών της κ.ά. συνέτειναν στη

διαμόρφωση της αρνητικής τροπής που πήρε η στάση των πολιτών, Ελλήνων και μη, απέναντι στην Ευρώπη.

Παρ’ όλα αυτά τα αρνητικά, η Ευρώπη παραμένει το μόνο σχήμα που μπορεί να παίξει ένα ρόλο σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία και είναι αδιανόητο η Ελλάδα να επιβιώσει έξω από αυτήν την Ενωση στην οποία προσδοκούν να εισχωρήσουν και οι τελευταίες χώρες των Βαλκανίων, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας. Διαφαίνεται όμως ότι η μονομερής και διαρκής επίρριψη ευθυνών για την κρίση στην Ευρώπη είναι πολύ πιθανό –αν δεν υπάρξει αντιστροφή του κλίματος– ότι θα οδηγήσει στις ευρωεκλογές του 2014 σε θρίαμβο των πιο ακραίων, ανεδαφικών, αντιευρωπαϊκών, ξενοφοβικών και ρατσιστικών δυνάμεων.

Η ιστορία έχει καταδείξει ότι οι οικονομικές κρίσεις μπορούν να ανοίξουν τον δρόμο όχι μόνο στο χειρότερο είδος λαϊκισμού, αλλά και εξτρεμισμού και ριζοσπαστικοποίησης, φαινόμενα που οδήγησαν στην κατάρρευση δημοκρατιών. Αλίμονο αν δεν διδαχθούμε από τα λάθη του παρελθόντος!

Εδώ λοιπόν έχουν να παίξουν ένα σημαντικό ρόλο όλες οι δυνάμεις που προσβλέπουν και αγωνίζονται για την αναγέννηση της Ελλάδας, επιμερίζοντας δίκαια τις ευθύνες της κρίσης, προωθώντας την ανάκαμψη της χώρας και αναδεικνύοντας τους μετασχηματισμούς που πρέπει να υποστεί η Ευρώπη για να γίνει πιο αλληλέγγυα, πιο αποτελεσματική, πιο επωφελής για όλους τους πολίτες.

Γιατί αυτό είναι το διακύβευμα: «Ποια Ευρώπη θέλουμε» και θα έχουμε την ευκαιρία στις ευρωεκλογές του ερχόμενου Μαΐου να το εκφράσουμε θετικά, εποικοδομητικά, δημοκρατικά, διαμορφώνοντας το μέλλον μας εμείς οι ίδιοι. Πρέπει γι’ αυτό να αποβάλουμε τον πειρασμό της «τιμωρητικής ψήφου» που εκτρέφει ο θυμός για τη βαθιά κρίση που μαστίζει τη χώρα μας αλλά δεν οδηγεί πουθενά, και με ψυχραιμία να διαλέξουμε την Ευρώπη η οποία οδηγεί στη Νέα Ελλάδα, την Ελλάδα που μοχθεί, που αγωνίζεται και στο τέλος πετυχαίνει.