Όταν δυο υπερωκεάνια βυθίστηκαν στα ανοικτά της Τζιας: Η ιστορία επιστρέφει στο Α' Παγκόσμιο Πόλεμο

Το ένα, το «S/S Burdigala», χρησιμοποιούνταν από τους Γάλλους για τη μεταφορά στρατιωτών και εξοπλισμού από και προς το Βαλκανικό μέτωπο. Το άλλο, το «HMHS Britannic», αδελφό πλοίο του «Τιτανικού», είχε προστεθεί στο στόλο των Αγγλων και είχε μετατραπεί σε ένα πλωτό νοσοκομείο στα νερά της Μεσογείου. Αμφότερα τα πλοία βυθίστηκαν στα ανοιχτά του καναλιού της Κέας, περίπου στο ίδιο σημείο, εξαιτίας πρόσκρουσης σε νάρκη - και τα δύο ναυάγια χρεώνονται στη δράση του γερμανικού υποβρυχίου «U-73».

Σύμφωνα με την kathimerini.gr, σήμερα, μια απόσταση δύο μιλίων χωρίζει τα κουφάρια τους, που αναπαύονται στο βυθό εδώ και 100 χρόνια. Ο Δήμος Κέας και ο Σύλλογος Φίλων Κέας (ΣΦΚ) θυμούνται τα δύο γεγονότα και εξ αφορμής της επετείου των 100 χρόνων θα συνδιοργανώσουν μια σειρά εκδηλώσεων στο νησί, από τις 30 Σεπτεμβρίου μέχρι τις 2 Οκτωβρίου. 
  
Κατά τη διάρκεια του τριημέρου θα αποδοθεί φόρος τιμής στους απολεσθέντες και τραυματισθέντες των δύο ναυαγίων και θα εναποτεθούν δύο ορειχάλκινες αναμνηστικές πλακέτες σε βάθος μέχρι και 100 μέτρων στα σημεία όπου βρίσκονται τα δύο πλοία. Παράλληλα, θα πραγματοποιηθεί διήμερο διεθνές συνέδριο με θέμα «Τα ναυάγια των S/S BURDIGALA & HMHS BRITANNIC», όπου θα παρουσιαστούν τα ιστορικά γεγονότα αλλά και η πορεία των ερευνητικών αποστολών που έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα, ώστε να φωτιστούν τα μυστικά που κρατούνται εδώ και έναν αιώνα στον ελληνικό βυθό. Παρόντες στο κυκλαδίτικο νησί θα είναι διακεκριμένοι εκπρόσωποι από το χώρο της επιστήμης και της ιστορίας, ερευνητές ναυαγίων, πολιτικοί, διπλωμάτες, στρατιωτικοί αλλά και επιχειρηματίες από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Αλλωστε, ένας από τους στόχους του τριημέρου είναι και η καθιέρωση της Κέας ως καταδυτικού και τουριστικού προορισμού διεθνούς βεληνεκούς.

Ταξίδι στο χρόνο

Τα δύο πλοία, από την ημέρα της κατασκευής τους μέχρι τη βύθισή τους βορειοδυτικά της Κέας, αποτελούν σημαντικό μέρος της ιστορίας και της εξέλιξης της ναυτιλίας, σε μια εποχή (τέλος 19ου και αρχές 20ού αιώνα) όπου ο γρήγορος, ασφαλής και άνετος διάπλους των ωκεανών αποτελούσε μέγιστη πρόκληση. Το «S/S Burdigala» ναυπηγήθηκε το 1897 για λογαριασμό της γερμανικής ναυτιλιακής εταιρίας Norddeutscher Lloyd - το πρώτο του όνομα ήταν «S/S Kaiser Friedrich» και προοριζόταν να κυριαρχήσει στη γραμμή του βόρειου Ατλαντικού.

Ηταν ένα στολίδι της εποχής, με πολυτελέστατα σαλόνια, χώρους αναψυχής, μεγάλα καταστρώματα και συνολικό χώρο φιλοξενίας 1.350 επιβατών. Ωστόσο, από τα πρώτα του υπερατλαντικά ταξίδια το «S/S Kaiser Friedrich» φάνηκε ότι υστερούσε σε ταχύτητα και δεν μπορούσε να διασχίσει τον Ατλαντικό, όπως έπρεπε σύμφωνα με τους στόχους που είχαν τεθεί, σε διάστημα το πολύ έξι ημερών. Αυτή του η αδυναμία ήταν καταδικαστική και εγκαταλείφθηκε για 12 χρόνια στο λιμάνι του Αμβούργου, σύμβολο μιας μεγαλεπήβολης ιδέας και συγχρόνως μιας τρανής αποτυχίας.

Τελικά, το 1912 εντάχθηκε στο στόλο της γαλλικής εταιρίας Sud-Atlantique, η οποία το μετονόμασε σε «S/S Burdigala». Ακολούθησε η επιστράτευσή του για τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η μετατροπή του σε μεταγωγικό πλοίο και τελικά η βύθισή του, το πρωί της 16ης Νοεμβρίου 1916, βορειοδυτικά της Κέας. Η αρχική εκτίμηση έκανε λόγο για τορπιλισμό, αλλά, όπως διαβάζουμε στο εξαιρετικό και αναλυτικότατο κείμενο του Δημήτρη Γκαλών στο Keadive.gr, η πιθανότερη αιτία της βύθισης ήταν η πρόσκρουση σε νάρκη που είχε αφήσει στο σημείο το γερμανικό ναρκοθετικό υποβρύχιο «U-73». Αλλωστε, το πλοίο παρέμενε χαμένο στον ελληνικό βυθό μέχρι πολύ πρόσφατα και για την ακρίβεια μέχρι το 2008, όταν η ομάδα KDE (Kea Dive Expedition - Καταδυτική Αποστολή στην Κέα) προσέγγισε το σημείο του ναυαγίου, χωρίς, μέχρι εκείνη τη στιγμή, να γνωρίζει ότι επρόκειτο για το θρυλικό «S/S Burdigala».

Ο άλλος «Τιτανικός»

Το δεύτερο ναυάγιο ήταν αυτό του «HMHS Britannic» (Βρεταννικός), ενός θαυμαστού υπερωκεάνιου μήκους 269 μέτρων, δημιουργία του 1914 από τη White Star Line, την εταιρεία από το Λίβερπουλ που τρία χρόνια νωρίτερα είχε δει το μεγάλο της καμάρι, τον «Τιτανικό», να βυθίζεται στα παγωμένα νερά του Ατλαντικού. Ο «Βρεταννικός» δεν ήταν τόσο πολυδιαφημισμένος όσο ο «αδερφός» του, ωστόσο θεωρούνταν βελτιωμένος σε θέματα ασφάλειας.

Η τύχη του, βέβαια, δεν ήταν πολύ καλύτερη. Αμέσως μετά την καθέλκυσή του ενσωματώθηκε στο στόλο του βρετανικού Ναυτικού και «υπηρέτησε» ως πλωτό νοσοκομείο, μεταφέροντας χιλιάδες τραυματίες από το μέτωπο της Καλλίπολης κατά τη βραχύβια διαδρομή του στα νερά, κυρίως, της Μεσογείου. Το πρωί της 21ης Νοεμβρίου 1916, επτά ημέρες μετά τη βύθιση του «S/S Burdigala», ο «Βρεταννικός» ακολούθησε το γαλλικό πλοίο στο βυθό του ελληνικού πελάγους, παίρνοντας μαζί του 30 ανθρώπους. Η πλειονότητα των επιβαινόντων διασώθηκε. Και στη δική του περίπτωση υπήρχε διχογνωμία για το αν τορπιλίστηκε ή αν προσέκρουσε σε νάρκη, αλλά και στις δύο περιπτώσεις ως θύτης εμφανίζεται και πάλι το υποβρύχιο «U-73». Το ναυάγιό του εντοπίστηκε σε βάθος 110 μέτρων από τον Ζακ Κουστό το 1975.

Η διπλή τραγωδία του φθινοπώρου του 1916 αποτελεί πλέον ένα υποθαλάσσιο μνημείο της ιστορίας του Α΄ Παγκοσμίου και ταυτόχρονα μια τεράστια πρόκληση για τους ερευνητές που αναζητούν βορειοδυτικά των ακτών της Κέας τις χαμένες αλήθειες μιας άλλης εποχής. Οι φωτογραφίες και τα βίντεο από τα σημεία των δύο ναυαγίων κόβουν την ανάσα, με τα άλλοτε περήφανα υπερωκεάνια να μοιάζουν πια συμβιβασμένα με την αιωνόβια ακινησία τους, έχοντας γίνει μέρος της ζωής του σκοτεινού και σιωπηλού βυθού.

info
Επισκεφτείτε τη σελίδα της εκδήλωσης.