Παγκόσμια καινοτομία στην αντιγήρανση ανακοινώθηκε στην Αθήνα: H συνέντευξη του Στάθη Γκόνου στο Eirinika

Πρόκειται για τη συνεργασία μεταξύ του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (ΕΙΕ) και γνωστών ιδιωτικών ιατρικών κέντρων αισθητικών εφαρμογών, που αφορά σε ένα καινοτόμο εγχείρημα για την αξιοποίηση στην πράξη των ερευνών σχετικά με τη διατήρηση της νεότητας και την επιβράδυνση γήρανσης των κυττάρων.

Η ομάδα “Μοριακής και Κυτταρικής Γήρανσης” του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (ΕΙΕ) με επικεφαλής στον δρ. Ευστάθιο Γκόνο, που εδώ και χρόνια ενεργοποιείται στη μελέτη γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων που επηρεάζουν τη γήρανση, αλλά και την ανθρώπινη μακροβιότητα με μεθόδους λειτουργικής γονιδιωματικής και συστημικής βιολογίας, έφτασε σε σημαντικές ανακαλύψεις, που δεν είναι πλέον θεωρητικές, αλλά, απτές και άμεσα εφαρμόσιμες.

Με δεδομένο ό, τι αφενός η γήρανση είναι μια πολυπαραγοντική διαδικασία και αφετέρου ο κάθε άνθρωπος γερνάει με το δικό του ρυθμό, η ομάδα μπορεί πλέον, σε συνεργασία με  τα εν λόγω ιδιωτικά  ιατρικά κέντρα να εφαρμόσει εξατομικευμένα πρωτόκολλα αντιμετώπισής της,  δηλ. να μελετήσει τη διαδικασία σε ατομικό επίπεδο.

Αυτό πραγματοποιείται μέσω μιας απλής αιμοληψίας, όπου σε λίγα ml αίματος μελετώνται κομβικοί δείκτες βιολογικής γήρανσης και κατόπιν, βάσει εξειδικευμένου πρωτοκόλλου επιχειρείται η «βελτίωση» της βιολογικής ηλικίας των κυττάρων των ενδιαφερομένων. Πρόκειται για μια διαδικασία που μπορεί να επαναλαμβάνεται μετά από 3-6 μήνες.

Ποιοι είναι οι δείκτες βιολογικής γήρανσης

Ένας βασικός βιοδείκτης είναι τα τελομερή (από τις λέξεις τέλος-και -μέρος). Πρόκειται για  αυτό το «το τείχος προστασίας» που σχηματίζεται στα άκρα των χρωμοσωμάτων και τα προστατεύει από το σπάσιμο, αποτελώντας ουσιαστικά το βασικό μηχανισμό ρύθμισης της σταδιακής γήρανσης των κυττάρων. Τα τελομερή που αποτελούνται από επαναλαμβανόμενο μη γονιδιακό γενετικό υλικό και καλύπτονται από πρωτεΐνες μειώνονται με την ηλικία στα σωματικά κύτταρα που φέρουν πολλαπλασιαστικό δυναμικό. Ως εκ τούτου θεωρείται ότι τα τελομερή αποτελούν το «βιολογικό ρολόι ηλικίας» (ανακάλυψη που τιμήθηκε με βραβείο Νομπέλ 2009). Υπεύθυνο ένζυμο για τη διατήρηση του μήκους των τελομερών είναι η τελομεράση. Ο προσδιορισμός του μήκους των τελομερών και της ενεργότητας της τελομεράσης αποτελούν σημαντικούς δείκτες προσδιορισμού της βιολογικής ηλικίας των κυττάρων. Σε κάθε κυτταρική διαίρεση τα τελομερή μικραίνουν με αποτέλεσμα κάποια στιγμή το κύτταρο να χάσει τη δυνατότητα να πολλαπλασιάζεται. Όσο πιο μικρό είναι το μήκος του τελομερούς, τόσο μεγαλύτερη είναι η ηλικία του κυττάρου. Επιπρόσθετα, πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι το μήκος των τελομερών επηρεάζεται και από το χρόνιο stress.

 Εξίσου υπεύθυνο για την κυτταρική γήρανση είναι και το πρωτεάσωμα, ένας βασικός πρωτεολυτικός μηχανισμός του κυττάρου που βοηθά στη διαδικασία αποδόμησης και απομάκρυνσης των κατεστραμμένων πρωτεϊνών από τα κύτταρά μας. Με τη γήρανση έχουμε συσσώρευση οξειδωμένων και άλλων κατεστραμμένων πρωτεϊνών, οι οποίες αδυνατούν να απομακρυνθούν γιατί απλά το πρωτεάσωμα δεν λειτουργεί. Μακροχρόνιες μελέτες στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών έχουν δείξει, αφενός  ότι υγιείς αιωνόβιοι φέρουν λειτουργικό πρωτεόσωμα, και αφετέρου ότι η ενεργοποίηση του (γενετικά ή με τη χρήση φυσικών ουσιών ενεργοποιητών – κατοχυρωμένων με παγκόσμιο Δίπλωμα Ευρεσιτεχνίας) επιφέρει σημαντική καθυστέρηση της κυτταρικής γήρανσης. Η ανάλυση του μέσου μήκους των τελομερών, αλλά και η «διάγνωση» της κατάστασης του πρωτεοσώματος πραγματοποιούνται σε απομονωμένα λεμφοκύτταρα από λίγα ml αίματος.

Αντιγήρανση με σύμμαχο τη φύση και την καινοτομία

Στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (ΕΙΕ), παράλληλα με τη μελέτη των παραπάνω κομβικών βιοδεικτών, η ομάδα στου δρ. Γκόνου έχει ταυτοποιήσει  και μηχανισμούς διατήρησης της λειτουργίας τους, δηλ. του μήκους των τελομερών και της αποικοδομητικής ικανότητας του πρωτεασώματος. Ενδεικτικά, αν το πρωτεάσωμα υπολειτουργεί, τότε μπορεί να ενεργοποιηθεί με την απλή  χορήγηση ενός φυσικού προϊόντος, που θα παίξει το ρόλο του ενεργοποιητή. Την ίδια στιγμή έχουν βρεθεί και φυτικά συστατικά που επιβεβαιωμένα επιμηκύνουν το μήκος των τελομερών. Αυτά, που στην ουσία είναι καινοτόμα και αντιγηραντικά, μπορούν να χορηγηθούν με τη μορφή ενός συμπληρώματος διατροφής ή ενός καλλυντικού.

Τα αποτελέσματα  της συνολικής μελέτης των παραπάνω θα αξιολογούνται από τους ειδικούς των ιδιωτικών ιατρικών κέντρων, οι οποίοι στη συνέχεια θα προτείνουν εξατομικευμένο θεραπευτικό πρωτόκολλο με έμφαση στη χρήση «tailor-made» δικών τους σκευασμάτων πάντα με τη σύμφωνη επιστημονική γνώμη του δρ. Ευστάθιου Γκόνου.