"Έφυγε" σε ηλικία 90 ετών ο ηγέτης της κουβανικής επανάστασης Φιντέλ Κάστρο

«Ο κομαντάντε της κουβανικής επανάστασης απεβίωσε στις 22:29 το βράδυ», (05:29 σήμερα Σάββατο ώρα Ελλάδας) είπε ο Ραούλ Κάστρο σε διάγγελμά του το οποίο μετέδωσε απευθείας η δημόσια τηλεόραση της Κούβας.

«Οι λεπτομέρειες της επικήδειας τελετής θα ανακοινωθούν» αργότερα, πρόσθεσε σε αυτό το σύντομο διάγγελμα που καταλήγει με ένα βροντερό: "Hasta la victoria siempre!" ("Μέχρι τη νίκη" ) τη γνωστή φράση-ορόσημο του κομαντάντε. Ο «Λίδερ Μάξιμο», που κυβέρνησε τη χώρα του με σιδηρά πυγμή από την επανάσταση του 1959 και είχε αψηφήσει την αμερικανική υπερδύναμη για περισσότερο από μισό αιώνα, παραχώρησε την εξουσία στον αδελφό του Ραούλ από το 2006 έπειτα από εντερική αιμορραγία.

Το 2011 εγκατάλειψε και τις τελευταίες επίσημες αρμοδιότητές του, παραχωρώντας το αξίωμα του πρώτου γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος Κούβας (PCC) στον Ραούλ, ο οποίος ήταν δεύτερος στην ιεραρχία του κόμματος από την ίδρυσή του το 1965. Ο τέως πρόεδρος της Κούβας είχε εξαφανιστεί εντελώς από τις κουβανικές τηλεοράσεις μεταξύ Φεβρουαρίου 2014 και Απριλίου 2015, κάτι που είχε τροφοδοτήσει πολλές φήμες για την κατάσταση της υγείας του.

Όμως εδώ και ενάμισι χρόνο, αν και οι μετακινήσεις του παρέμεναν περιορισμένες, είχε ξαναρχίσει να δημοσιεύει τις «σκέψεις» του και είχε ξαναρχίσει να δέχεται στην κατοικία του προσωπικότητες και ηγέτες από το εξωτερικό.

Ο θάνατός του, δύο χρόνια μετά την ιστορική ανακοίνωση της προσέγγισης ανάμεσα στην Κούβα και στις Ηνωμένες Πολιτείες, έρχεται να κλείσει οριστικά τη σελίδα του Ψυχρού Πολέμου που οδήγησε τον κόσμο στο χείλος της πυρηνικής σύγκρουσης στη διάρκεια της κρίσης των πυραύλων τον Οκτώβριο του 1962.

"Σύμφωνα με την επιθυμία που είχε εκφράσει ο σύντροφος Φιδέλ, η σορός του θα αποτεφρωθεί τις πρώτες ώρες" του Σαββάτου, ανακοίνωσε ο κουβανός πρόεδρος από την τηλεόραση.

Η ζωή του Φιντέλ Κάστρο

Ο Κάστρο γεννήθηκε στο Μπιράν της Κούβας στις 13 Αυγούστου 1926, σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο της Αβάνας και για κάποιο χρονικό διάστημα άσκησε το επάγγελμα του δικηγόρου.

Από φοιτητής ακόμα αναμείχτηκε στα επαναστατικά κινήματα εναντίον της δικτατορίας του Φουλχένσιο Μπατίστα. Στην εξέγερση του Σαντιάγκο (26 Ιουλίου 1953) ήταν από τους αρχηγούς στην επίθεση κατά των στρατιωτικών καταυλισμών, συνελήφθη όμως και καταδικάστηκε σε φυλάκιση 15 ετών.

Το 1955 αμνηστεύτηκε και κατέφυγε στις ΗΠΑ. Εκεί προσπάθησε να μυήσει στην επανάσταση τους εξόριστους Κουβανούς. Η αμερικάνικη κυβέρνηση όμως αντέδρασε κι έτσι ο Κάστρο διέφυγε στο Μεξικό. Από κει, με λίγους άντρες, αποβιβάστηκε στην Κούβα (2 Δεκεμβρίου 1956) και ανέβηκε στα βουνά. Στην ομάδα των 82, που θα ξεκινήσει την εποποιία της Κουβανικής Επανάστασης, προστίθεται και ο Τσε Γκεβάρα.

Το Νοέμβριο του 1956, οι επαναστάτες του Φιντέλ αποβιβάζονται στις ακτές της Κούβας. Αρχίζουν κλεφτοπόλεμο με τις δυνάμεις του Μπατίστα στα βουνά της Σιέρα Μαέστρα. Στόχος τους να κερδίσουν πρώτα την υποστήριξη των αγροτών και στη συνέχεια των κατοίκων των μεγάλων πόλεων.

Οι κυβερνητικές δυνάμεις, παρά τη φθορά που προκαλούν στις τάξεις των ανταρτών, χάνουν πολύ γρήγορα το παιγνίδι. Άμαθες στον ανταρτοπόλεμο, έχουν να αντιμετωπίσουν και την αυξανόμενη λαϊκή υποστήριξη προς τους επαναστάτες.

Ο Μπατίστα βλέπει το τέλος της εξουσίας του να πλησιάζει. Έτσι, αποφασίζει στις 31 Δεκεμβρίου του 1958 να εγκαταλείψει τη χώρα. Την επομένη, Πρωτοχρονιά του 1959, οι «μπαρμπούδος του Φιντέλ Κάστρο εισέρχονται θριαμβευτικά στην Αβάνα!

Ο Φιντέλ Κάστρο αναλαμβάνει τη θέση του πρωθυπουργού, αξίωμα το οποίο διατήρησε ως το 1976.

Ο Φιντέλ έκοψε τους προηγουμένως ισχυρούς δεσμούς της χώρας του με τις Η.Π.Α., απαλλοτριώνοντας τα οικονομικά περιουσιακά στοιχεία και αναπτύσσοντας δεσμούς με τη Σοβιετική Ένωση, με την οποία οι Η.Π.Α. είχε εμπλακεί σε Ψυχρό πόλεμο. Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντουάιτ Αϊζενχάουερ ανησυχούσε για την κατεύθυνση που έπαιρνε η κυβέρνηση του Κάστρο και έτσι, τον Μάρτιο του 1960, διέθεσε το ποσό των 13.1 εκατομμυρίων δολαρίων στην CIA προκειμένου να σχεδιάσει την ανατροπή του Κάστρο. Η CIA προέβη στην οργάνωση της επιχείρησης με τη βοήθεια διαφόρων Κουβανικών αντιεπαναστατικών δυνάμεων, εκπαιδεύοντας την Ταξιαρχία 2506 στο Μεξικό. Μετά την εκλογή του το 1960, ο Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι ενημερώθηκε για το σχέδιο εισβολής και έδωσε τη συγκατάθεσή του.

Τη νύχτα της 16ης Απριλίου 1961, οι κύριες δυνάμεις εισβολής αποβιβάστηκαν σε μία παραλία ονομαζόμενη Πλάγια Χιρόν στον Κόλπο των Χοίρων και αρχικά υπερίσχυσαν επί μίας τοπικής επαναστατικής πολιτοφυλακής. Ο κουβανικός στρατός αντεπιτέθηκε και ο Κάστρο αποφάσισε να αναλάβει προσωπικά τον έλεγχο της επιχείρησης. Η κουβανική αεροπορία βύθισε όσα μεταγωγικά πλοία αποπειράθηκαν να φέρουν ενισχύσεις. Στις 20 Απριλίου, οι εισβολείς τελικά παραδόθηκαν και οι περισσότεροι από αυτούς, αφότου ανακρίθηκαν δημόσια, στάλθηκαν πίσω στις Η.Π.Α.

Δύο εβδομάδες μετά την εισβολή, την Πρωτομαγιά, ο Κάστρο χαρακτήρισε την Κούβα στο λόγο του "πρώτη Λαοκρατική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Λατινικής Αμερικής", ενώ την 1η Δεκεμβρίου δήλωσε: "Είμαι μαρξιστής-λενινιστής και θα είμαι μαρξιστής-λενινιστής μέχρι την τελευταία μέρα της ζωής μου".

Στις 14 Οκτωβρίου 1962, ο Ρίτσαρντ Χέιζερ, πιλότος αμερικανικού κατασκοπευτικού αεροπλάνου U-2, πέταξε κυκλικά από το Τέξας ως το Ορλάντο της Φλόριντα περνώντας πάνω από την Κούβα. Τότε δεν μπορούσε να υποψιαστεί ότι το φιλμ που είχε αποτυπώσει όσα εντόπισαν οι κάμερες του αεροπλάνου του, θα έφερνε τον κόσμο στο χείλος της καταστροφής μία μόλις εβδομάδα αργότερα. Οι ειδικοί που εμφάνισαν το φιλμ εντόπισαν βάσεις εκτόξευσης πυραύλων που θα μπορούσαν να φέρουν πυρινηκές κεφαλές. Η κρίση των πυραύλων είχε μόλις ξεκινήσει.

Ο Κένεντι διέταξε τον ναυτικό αποκλεισμό του νησιού και τον εν πλω έλεγχο όλων των ξένων πλοίων, ώστε να μην επιτραπεί να περάσει οποιοδήποτε φορτίο "επιθετικών όπλων" προς την Αβάνα, τη στιγμή μάλιστα που κατά δήλωση του Αμερικανού υπουργού Άμυνας ΜακΝαμάρα περίπου 25 φορτηγά πλοία χωρών του Συμφώνου της Βαρσοβίας βρίσκονταν καθ' οδόν προς την Κούβα . Στις 26 Οκτωβρίου η κατάσταση επιδεινώθηκε αλλά ταυτόχρονα άρχισαν και οι πολιτικές κινήσεις αποκλιμάκωσης της κρίσης. Η παρέμβαση του ΓΓ του ΟΗΕ Ου Θαντ βοήθησε ώστε να εκτονοθεί η κατάσταση και ο κόσμος γλίτωσε από μια τρομακτική σύγκρουση

Η υποχώρηση του Σοβιετικού ηγέτη Νικίτα Χρουστσόφ στη μεγάλη κρίση της Κούβας τον Οκτώβριο του 1962 και η απομάκρυνση των σοβιετικών πυραύλων από το νησί προκάλεσε την οργή του Φιντέλ Κάστρο, με αποτέλεσμα να επέλθει ψυχρότητα στις σχέσεις Αβάνας-Μόσχας.

 Στα τέλη του Απριλίου του 1963 η Μόσχα έπεισε τον Φιντέλ να επισκεφτεί την Ε.Σ.Σ.Δ. Τις πρώτες πρωινές ώρες της 27ης Απριλίου του 1963 ένα σοβιετικό Τουπόλεφ-114, που μετέφερε τον Κουβανό ηγέτη, έφτασε στην πόλη Μούρμανσκ, στον πολικό κύκλο. Την επομένη, 28 Απριλίου, η υποδοχή στη Μόσχα ήταν θριαμβευτική. Ο Νικίτα Χρουστσόφ και ο Λεονίντ Μπρέζνιεφ, πρόεδρος του Ανωτάτου Σοβιέτ, υποδέχθηκαν τον Κάστρο στο αεροδρόμιο Βνούκοβο. Στη συνέχεια επιβιβάστηκαν σε ανοικτό αυτοκίνητο, επευφημούμενοι από εκατοντάδες χιλιάδες Μοσχοβίτες στην πορεία προς την Κόκκινη Πλατεία, όπου έλαβε χώρα κολοσσιαία συγκέντρωση προς τιμήν του Κάστρο. 

Το 1965 έγινε γενικός γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος Κούβας και το 1976 συγκέντρωσε στο πρόσωπό του τα αξιώματα του προέδρου του κράτους και του αρχηγού των Ενόπλων Δυνάμεων. Το 1991 επανεκλέχτηκε γενικός γραμματέας του κόμματος και το 1993, 1998 και 2003 το Συμβούλιο των Αντιπροσώπων ανανέωσε για πέντε χρόνια την προεδρική του θητεία.

Αναδείχτηκε σε ηγετική μορφή του Τρίτου Κόσμου και ανέπτυξε τους δεσμούς της χώρας του τόσο με αφρικανικές όσο και με ασιατικές χώρες. Το 1975 έστειλε στρατεύματα στην Ανγκόλα στο πλευρό του Λαϊκού Κινήματος για την Απελευθέρωση της Ανγκόλας και το 1978 στην Αιθιοπία για την αντιμετώπιση της εισβολής της Σομαλίας. Το γεγονός αυτό, καθώς και η βοήθεια που πρόσφερε στους Σαντινίστας της Νικαράγουας το 1979, επιδείνωσε ακόμη περισσότερο τις σχέσεις του με τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Το 1991 η ανατροπή των καθεστώτων του υπαρκτού σοσιαλισμού και η διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης σήμαναν την απαρχή μεγάλων οικονομικών δυσκολιών για την Κούβα και ο Κάστρο αναγκάστηκε να κάνει ορισμένα ανοίγματα προς την κατεύθυνση της φιλελευθεροποίησης της κουβανικής οικονομίας.

Τιμήθηκε με το διεθνές βραβείο Λένιν (1961) και το χρυσό μετάλλιο Ζολιό-Κιουρί για την ειρήνη το 1972.

Συνέγραψε πολιτικά έργα, τα νεότερα από τα οποία είναι Οκτωβριανή Επανάσταση και η Επανάσταση της Κούβας (1978), Φιδέλ (1987).

Ο ηγέτης της Κούβας, Φιδέλ Κάστρο, υποβλήθηκε σε εγχείρηση στο έντερο, καθώς έπασχε από καρκίνο, στο συγκεκριμένο σημείο, στις 31 Ιουλίου 2006 και μεταβίβασε προσωρινά την εξουσία στον αδελφό του, Ραούλ Κάστρο.

Στις 19 Φεβρουαρίου του 2008, έπειτα από μισό αιώνα στο τιμόνι της Κούβας, ο Κάστρο ανακοίνωσε την οριστική παραίτησή του.