Έρχεται το τέλος της παγκοσμιοποίησης ή η αλλαγή της

Ανεξάρτητα από το πόσο μια τέτοια υπόθεση είναι υλοποιήσιμη διότι έτσι θέλει ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, η θέση αυτή έχει πάρα πολλούς οπαδούς στις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Πριν αποφασίσουμε αν η Παγκοσμιοποίηση έκανε καλό και σε ποιόν, είναι καλό να θυμηθούμε ότι η Παγκοσμιοποίηση άρχισε διότι το Αμερικανικό και το Διεθνές Κεφάλαιο αποφάσισε να μεταφέρει την παραγωγή των περισσότερων βιομηχανικών προϊόντων σε χώρες με πολύ χαμηλό κόστος εργατικού δυναμικού, κυρίως στην Ασία.

*Γράφει ο Κάσσανδρος

Με την πτώση της ΕΣΣΔ το 1990, η Κίνα αποφάσισε να διευρύνει τον Κρατικό καπιταλισμό απελευθερώνοντας παράλληλα την δυνατότητα ξένων επενδύσεων στην χώρα και λύνοντας έτσι το πρόβλημα της απασχόλησης του πλεονάζοντος αγροτικού εργατικού δυναμικού, μετατρέποντας τους σε βιομηχανικούς εργάτες, όπως ακριβώς έκανε και η Βρετανία τον 19ο Αιώνα με την Βιομηχανική Επανάσταση.

Στην αρχή όλοι ήταν ευχαριστημένοι. Το κεφάλαιο είχε μεγαλύτερα κέρδη πουλώντας στην Δύση αυτά που παρήγαγε με χαμηλότερο πολύ κόστος στην Ανατολή, οι καταναλωτές της Δύσης αγόραζαν φτηνότερα από παπούτσια μέχρι κομπιούτερ και οι Ασιάτες απασχολούσαν το εργατικό τους δυναμικό. Όμως η απώλεια θέσεων εργασίας στην Δύση, σαν αποτέλεσμα της μεταφοράς της παραγωγής στην Ανατολή, δημιούργησε δύο μεγάλα προβλήματα:

1) Την απώλεια καταναλωτικής δύναμης από το μη απασχολούμενο πλέον εργατικό δυναμικό και

2) Την απώλεια εσόδων από τα Κράτη της Δύσης που είχαν από τα εργοστάσια που έκλειναν, από τους φόρους που πλήρωναν ευθέως ή πλαγίως οι απασχολούμενοι πολίτες και από την μεταφορά των εδρών των Δυτικών εταιρειών σε φορολογικούς παραδείσους.

Όμως οι Λαοί της Δύσης είχαν συνηθίσει σε υψηλό, καταναλωτικό βιοτικό επίπεδο, αξιοπρεπείς όρους και συνθήκες εργασίας και κοινωνικές παροχές που οι Κυβερνήσεις δεν μπορούσαν να μειώσουν γιατί η απώλεια ψήφων θα ήταν άμεση.

Η λύση βρέθηκε με τον υπέρμετρο δανεισμό, κρατικό και ιδιωτικό.

Τα κράτη εκδίδουν συνεχώς ομόλογα για να καλύψουν ελλειμματικούς προϋπολογισμούς, γιατί καμιά Κυβέρνηση δεν τολμά να μειώσει το κοινωνικό κράτος όσο επιβάλουν τα έσοδα της, και οι Τράπεζες που δάνειζαν τα 85% περίπου των καταθέσεων τους, έφτασαν να δανείζουν πάνω από το 150%, με τεχνικές δημιουργίας χρήματος αμφίβολης – τουλάχιστον - αξιοπιστίας. Τα ανατολικά κράτη με πρώτη την Κίνα ανακύκλωναν τα πλεονάσματα τους δανείζοντας τις ελλειμματικές Δυτικές Χώρες ώστε να συνεχίζεται η κατανάλωση.

Ας σημειωθεί ότι το ίδιο έκαναν Γερμανικές και Γαλλικές Τράπεζες δανείζοντας χώρες όπως η Ελλάδα, η Ισπανία, η Πορτογαλία κλπ. για να συνεχίσουν τις εξαγωγές των Χωρών τους προς αυτές. Η πρώτη κρίση του 2008 ανέδειξε αυτές ακριβώς τις αδυναμίες του συστήματος. Η λύση που δόθηκε τότε ήταν η περεταίρω αύξηση του δανεισμού, ο οποίος τελικά ωφέλησε τα χρηματοπιστωτικά προϊόντα και όχι την αύξηση της απασχόλησης με την χρηματοδότηση επενδύσεων.

Η λύση αυτή όμως δεν έλυσε το πρόβλημα του λευκού εργαζόμενου μη πανεπιστημιακής μόρφωσης. Είδε τις υψηλές συντεχνιακές του αμοιβές να συρρικνώνονται και έχασε τις οικονομίες και το σπίτι του στην κρίση, ενώ είδε μια ελάχιστη μερίδα Τραπεζιτών και χρηματοπιστωτικών κερδοσκόπων να πλουτίζουν

Όπως φαίνεται από το παραπάνω γράφημα ενώ το ΑΕΠ των ΗΠΑ κατά μέσο όρο αυξάνεται, το εισόδημα των νοικοκυριών μειώνεται διότι η παραγωγική βάση συρρικνώνεται και ταυτόχρονα μειώνονται τα κρατικά έσοδα.

Η ίδια περίπου κατάσταση ισχύει και στην Ευρώπη, σε μερικές δε Ευρωπαϊκές χώρες, όπως η δική μας, αλλά και άλλες, είναι χειρότερα. Όσο τα έσοδα των νοικοκυριών αυξάνονταν και οι κοινωνικές παροχές ήταν γενναιόδωρες, τότε ο αναλογικά πολύ μεγαλύτερος πλουτισμός των λίγων ήταν ανεκτός. Τώρα η εργατική τάξη της Δύσης είναι δυσαρεστημένη και η δυσαρέσκεια αυτή εκφράστηκε στις ΗΠΑ με την ψήφο στον Τραμπ στον οποίο πήγε για πρώτη φορά σύσσωμη η βιομηχανική εργατική τάξη της Αμερικής γιατί στηρίχθηκε στην υπόσχεση του να φέρει τις δουλειές πίσω στις ΗΠΑ.

Αποφασίστηκε ήδη ποιός είναι ο ένοχος: Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ.

Η λύση φαίνεται εξ ίσου απλή, η δασμοπροστασία. Ο κύριος αντίπαλος φαίνεται η Κίνα διότι παράγει:

• Το 90% των Η/Υ παγκοσμίως
• Το 80% των μονάδων air condition παγκοσμίως
• Το 75% των φωτοβολταϊκών παγκοσμίως
• Το 75% των κινητών τηλεφώνων παγκοσμίως
• Το 65% των υποδημάτων παγκοσμίως
• Το 60% του τσιμέντου παγκοσμίως

Η λίστα μπορεί να συνεχισθεί και είναι εντυπωσιακή. Μαζί με την Κίνα τώρα αναπτύσσεται δυναμικά παραγωγικά και η Ινδία και άλλες ασιατικές χώρες. Το 58% του παγκοσμίου ΑΕΠ παράγεται πλέον στην Ανατολή.

Ο κ. Τραμπ ετοιμάζεται όταν αναλάβει να ακυρώσει την ήδη αδρανή συμφωνία για ελεύθερο εμπόριο (ΤΡΡ) των χωρών του Ειρηνικού, να υψώσει δασμολογικά τείχη και να διαπραγματευτεί εκ νέου και με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αλλά η δασμοπροστασία, έχει ήδη αρχίσει. Οι παραγωγοί χάλυβα της ΕΕ κατηγόρησαν την Κίνα για Ντάμπινγκ [dumping - η εξαγωγή και πώληση προϊόντων σε τιμή χαμηλότερη (ή ακόμη και κάτω του κόστους) από ό,τι στην εγχώρια αγορά ή σε διεθνές επίπεδα με σκοπό την εκμηδένιση των ανταγωνιστών] προϊόντων χάλυβος και η ΕΕ επέβαλε δασμό 81%.

Η Κυβέρνηση Ομπάμα ήδη επέβαλε δασμούς σε προϊόντα χάλυβα από την Κίνα, την Ινδία, την Ιταλία την Ταιβάν κ.α. Η Κίνα σε αντίποινα έβαλε δασμούς στον ηλεκτρικό χάλυβα για γεννήτριες από την Ιαπωνία, την ΕΕ και την Νότια Κορέα. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου γνωστοποίησε ότι 17 νέοι δασμοί/ εμπόδια στο εμπόριο επιβάλλονται μηνιαίως και αυτό εξελίσσεται σε σοβαρό πρόβλημα.

Το παγκόσμιο εμπόριο συρρικνώνεται. Η Κίνα θα μειώσει τις εξαγωγές της σε χάλυβα αλλά ταυτόχρονα θα μειώσει τις εισαγωγές της σε σιδηρομετάλλευμα και άνθρακα. Η Κίνα φέτος θα μειώσει τις εξαγωγές της 6,3% και αντίστοιχα τις εισαγωγές της 7,5%. Το πρώτο θύμα είναι η παγκόσμια ναυτιλία . Το διεθνές εμπόριο από το 2012 αυξάνεται σε ρυθμό μόνο 3% κάθε έτος. Οι μεγάλες Ιαπωνικές Ναυτιλιακές εταιρείες περιμένουν φέτος ζημίες 800 εκατομμυρίων δολαρίων και οι ρυθμοί διάλυσης πλοίων είναι οι μεγαλύτεροι από ποτέ. Η Κίνα στρέφει την παραγωγή της προς την εσωτερική κατανάλωση αλλά αυτό θα πάρει χρόνια.

Εν τω μεταξύ οι απειλές Τραμπ ότι θα φορολογήσει κινεζικά προϊόντα ύψους 500 δις δολαρίων με 45% δασμούς θα έχει τις ακόλουθες συνέπειες. Η Κίνα εξάγει το 16% της παραγωγής της στις ΗΠΑ. Προειδοποίησε ότι αν μπουν δασμοί σε αυτές, η ίδια θα πάψει να εισάγει αεροπλάνα Boeing, αμερικανικά αυτοκίνητα, iPhones, σιτηρά και σόγια από τις ΗΠΑ. Ποιός θα ζημιώσει περισσότερο; Η περίπτωση του iPhone είναι ένα καλό παράδειγμα. Η προστιθέμενη αξία της παραγωγής του στην Κίνα είναι μόνο 4%. Η Apple πούλησε στην Κίνα το 2015 59δις δολάρια αξίας προϊόντα, πολύ περισσότερα από όσα παράγει εκεί. Αν χρειαστεί να μεταφέρει την παραγωγή της αλλού θα της στοιχίσει πολύ χρόνο, πολύ χρήμα και μεγάλη απώλεια μεριδίου αγοράς. Αν φέρει την παραγωγή τους στις ΗΠΑ, ελάχιστες θέσεις εργασίας θα προστεθούν, αφού ακόμη και στην Κίνα η παραγωγή τους γίνεται με ρομπότ και μόνο ο ποιοτικός έλεγχος και η συσκευασία είναι σε ανθρώπινα χέρια.

Όπως φαίνεται από το ανωτέρω διάγραμμα, στις ΗΠΑ τα τελευταία 30 χρόνια η παραγωγή διπλασιάσθηκε και το εργατικό δυναμικό μειώθηκε κατά τα 9/10. Η τάση αυτή αυξάνεται συνεχώς παγκοσμίως. Όσο και αν το υπόσχεται ο κ. Τραμπ, οι καλοπληρωμένοι αμερικανοί τεχνίτες δεν θα ξαναδούν τους μισθούς που τους πλήρωναν οι αμερικανικές βιομηχανίες, διότι ακόμη και αν επιστρέψει παραγωγή στις ΗΠΑ θα είναι, κατά το μεγαλύτερο μέρος, ρομποτική.

Το Ινστιτούτο Peterson for International Economics υπολόγισε ότι ένας εμπορικός πόλεμος μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας - Μεξικού θα ανεβάσει την ανεργία στις ΗΠΑ από 4,9% που είναι σήμερα στο 9% το 2020. Ο Καταναλωτικός κύκλος που δημιουργήθηκε με το παρόν τεχνολογικό κύμα σβήνει στην Δύση. Όλοι πλέον έχουν κινητά, Η/Υ, ψηφιακές τηλεοράσεις και ταμπλέτες. Οι φοβισμένοι για το μέλλον πολίτες της Δύσης με μειωμένο πλέον εισόδημα, δεν αλλάζουν προϊόντα με την ίδια ταχύτητα όπως πριν. Στην Ανατολή τα πράγματα είναι λίγο καλλίτερα, λόγω ακάλυπτων αναγκών, αλλά ακόμη και εκεί, στην Κίνα για παράδειγμα, υπάρχουν 1,5 δις κινητά τηλέφωνα, περίπου όσα και οι κάτοικοι. Το εμπόριο για να συνεχίσει ομαλά να είναι παγκόσμιο, δεν είναι μόνο θέμα δασμών, πρέπει να είναι δίκαιο και δημοσιονομικά και περιβαντολογικά.

Η Παγκοσμιοποίηση για να συνεχίσει ομαλά χρειάζεται αυστηρή τήρηση των ανωτέρω. Χρειάζεται επίσης πολύ περισσότερη παιδεία και εκπαίδευση, πολύ μεγαλύτερου ποσοστού του πληθυσμού τόσο σε ποιότητα όσο και σε ποσότητα, για να μην δημιουργηθεί τεράστιο κύμα ανέργων με το επόμενο τεχνολογικό κύμα που έρχεται. Δεν φταίει η Παγκοσμιοποίηση για την σημερινή κατάσταση αλλά ο τρόπος που έγινε και η τεράστια ανισότητα που δημιούργησε. Σε ένα Κόσμο που είναι όλο και περισσότερο αλληλοεξαρτώμενος, η Παγκοσμιοποίηση δεν μπορεί να πάει πίσω. Πρέπει όμως να αλλάξει ποιοτικά για να αποφευχθούν τεράστια δεινά για όλους και αυτό πρέπει να γίνει εξ’ ίσου αντιληπτό από όλους. Το συνολικό χρέος του Πλανήτη έφτασε σήμερα τα 230 τρισεκατομμύρια δολάρια!

Τα ξόρκια του κ. Τραμπ δεν λύνουν το πρόβλημα.

Πηγή: www.kassandros.gr