Μade in Greece η Ζωή Ζενιώδη: Η Ελληνίδα μαέστρος από τη Νέα Σμύρνη διευθύνει στο Κάρνεγκι & σε όλο τον κόσμο

Είναι η πρώτη Ελληνίδα μαέστρος στα 10 χρόνια λειτουργίας της Ελληνοτουρκικής Ορχήστρας Νέων. Και μάλιστα, η πρώτη γυναίκα με διδακτορικό στη διεύθυνση ορχήστρας στην Ελλάδα που επιλέχθηκε ανάμεσα σε 156 υποψήφιες από την Οπερα του Ντάλας ως μέλος του Institute of Women Conductors, το 2016.

«Ηρθε ως φυσική εξέλιξη όσων είχα κάνει πριν», λέει η ίδια. «Σπούδασα στην Αγγλία και την Αυστρία ως πιανίστα και, όταν πήγα στην Αμερική για να κάνω το διδακτορικό μου στο πιάνο, οδηγήθηκα στη διεύθυνση ορχήστρας. Με στήριξαν, με πίστεψαν, θεώρησαν ότι μπορώ». Δεν το αρνείται, προκατάληψη υπάρχει. Αλλωστε και η ίδια δίστασε όταν της το πρότειναν: «Μα είμαι γυναίκα, τους απάντησα».

Αλλά αυτό, όπως λέει στην «Καθημερινή» και στη Γιώτα Σύκκα, ήταν πριν από δέκα χρόνια. «Στην πραγματικότητα, η μουσική δεν έχει φύλο».

Η δυσπιστία υπάρχει, κατά τη γνώμη της, και σε άλλα επαγγέλματα. Δύσκολα προσφέρονται διευθυντικές θέσεις σε γυναίκες. «Ακόμη και στην Αμερική, που είναι πιο ανοικτή σε σχέση με την Ευρώπη σ’ αυτόν τον τομέα, μόνο μία μαέστρος υπάρχει στις 24 κορυφαίες ορχήστρες της. Ισως θεωρούν αδύναμες τις γυναίκες να αντιμετωπίσουν μια κρίση. Εγώ πιστεύω το αντίθετο. Μην ξεχνάμε ότι οι γυναίκες μεγαλώνουν παιδιά, μπορούν να αντεπεξέλθουν σε δύσκολες καταστάσεις. Για να μην είμαστε όμως απόλυτοι, υπάρχουν άντρες που χαίρονται να βλέπουν γυναίκα στο πόντιουμ».

Η Greek-Turkish Youth Orchestra (GTYO), η Ελληνοτουρκική Ορχήστρα Νέων, ιδρύθηκε με σκοπό να ενώσει μουσικούς με διαφορετικές κουλτούρες και αποτελείται από 60 Ελληνες και Τούρκους μεταξύ 18 και 28 ετών. Συναντιούνται κάθε καλοκαίρι για πρόβες και τον Σεπτέμβριο θα παίξουν στη Ρόδο (1/9) στο Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου, στο Ηράκλειο, στο Ρέθυμνο, στην Ελευσίνα και στην Αθήνα.

(Photo by Stavros Habakis)

Ο στόχος της ορχήστρας

Με χρόνια στον στίβο της μουσικής, η Ζωή Ζενιώδη πιστεύει πως «η μουσική ενώνει. Το έχω νιώσει πολλές φορές. Οταν σε μικρές ηλικίες παίζεις σκάκι ή κάποιο άθλημα, υπάρχει συναγωνισμός και δυστυχώς και ανταγωνισμός. Σε μια ορχήστρα δεν παλεύεις να βγεις πρώτος, αλλά δουλεύεις για το σύνολο».

Και όσα μας χωρίζουν με τη γείτονα χώρα; «Η Ελληνοτουρκική Ορχήστρα Νέων δεν εμπλέκεται με πολιτικά ζητήματα. Εγινε για να προσφέρει δυνατότητα επαγγελματικής εξέλιξης. Μια ορχήστρα σαφώς δεν μπορεί να αλλάξει τα πράγματα. Ομως, σκεφτείτε: λειτουργεί επί δέκα χρόνια, δίνει συναυλίες, βρίσκει χορηγίες, ασχολείται με το μέλλον μας, τους νέους».

Αυτός, θυμίζει, ήταν και ο στόχος της Λένης Κονιαλίδη, που ίδρυσε την ορχήστρα «σκεπτόμενη πόσα μπορεί να γεφυρώσει η μουσική, να συμφιλιώσει ανθρώπους, να στηρίξει τις νέες δυνάμεις».

(Photo by Stavros Habakis)

Πρόσφατα η κ. Ζενιώδη έκανε το ντεμπούτο της στο Κάρνεγκι Χολ με το New England Symphonic Ensemble και είναι η πρώτη γυναίκα που διήυθυνε στην Οπερα Σάουθγουεστ στο Νέο Μεξικό.

Ως μαέστρος συνεργάστηκε με την ΕΛΣ, τη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, την ΚΟΘ, την Οπερα της Φλόριντα, το Φεστιβάλ Αιγαίου, ενώ έχει ηχογραφήσει πέντε CD για διεθνείς δισκογραφικές.

Πώς νιώθει όταν βρίσκεται στο πόντιουμ και πώς όταν παίζει πιάνο; «Το πιάνο είναι ένας πιο προσωπικός χώρος γιατί εγώ δημιουργώ, εγώ αγγίζω. Οταν διευθύνω, νιώθω ως μεσάζων, υπεύθυνη για τη σύνδεση ορχήστρας και κοινού. Εκεί σταματάς να υπάρχεις ως μονάδα. Υπάρχει μια αίσθηση διαλογισμού, μια διαφορετική ενέργεια». Με 20 χρόνια εμπειρίας σε Αγγλία, Αυστρία, λέει με βεβαιότητα ότι «οι ξένοι εκτιμούν τους Ελληνες μουσικούς».

Τα χρόνια της κρίσης σαφώς υπήρχαν και σχόλια που δεν ήταν ευχάριστα, όμως οι περισσότερες ερωτήσεις «γίνονταν για να μάθουν και την άλλη πλευρά». Εξω «έχουν οργάνωση, και εμείς μια όμορφη χώρα». Κι αν κάποιοι μας θεωρούν λίγο τεμπέληδες, «σχετίζεται με το γεγονός ότι εκείνοι, λόγω κλίματος, κλείνονται σε ένα σπίτι και μελετούν διαρκώς. Εμείς δεν μπορούμε να μαζευτούμε μέσα. Επιπλέον έχουν παράδοση στην κλασική μουσική. Είμαστε μια μικρή χώρα με μικρό κοινό στην κλασική, που κάνει όμως μεγάλη προσπάθεια».

Το κορίτσι από τη Νέα Σμύρνη, με ρίζες από τη Σμύρνη, 40άρα πια, γνωρίζει τι σημαίνει πειθαρχία και συντονισμός. Φρέσκια μαμά –τα παιδιά της είναι 15 μηνών–, της αρέσει να έχει ανεξαρτησία συνεργασιών και να δουλεύει στο εξωτερικό. «Εδώ είναι περιορισμένες οι παραγωγές, στις οποίες πρέπει να εργαστούν πολλοί μουσικοί. Ομως, δεν μπορώ να λείψω πάνω από 3 - 4 μήνες. Αισθάνομαι ότι η Ελλάδα είναι το σπίτι μου και πρέπει να γυρίσω».