Ζιμπάμπουε: Η παραίτηση Μουγκάμπε σηματοδοτεί την αυγή μιας νέας εποχής

Η Ζιμπάμπουε εισέρχεται σε μια νέα εποχή, την επομένη της παραίτησης του Ρόμπερτ Μουγκάμπε, ο οποίος κυβέρνησε τη χώρα αυτή της νότιας Αφρικής με σιδηρά πυγμή από την ανεξαρτησία της μέχρι χθες, αλλά εξαναγκάστηκε να εγκαταλείψει την προεδρία μετά το πραξικόπημα του στρατού και την έναρξη της διαδικασίας καθαίρεσής του από το ίδιο το κόμμα του.

Στη μεταβατική περίοδο που ξεκινά, ρόλο ηγέτη της χώρας καλείται να επιτελέσει ο πρώην αντιπρόεδρος Έμερσον Μνανγκάγκουα, 75 ετών, που ξάφνου βρέθηκε την Κυριακή να είναι πρόεδρος του κυβερνώντος κόμματος και υποψήφιος στις προεδρικές εκλογές του 2018.

Εξόριστος μετά την αποπομπή του την 6η Νοεμβρίου, αναμένεται να «ορκιστεί πρόεδρος για μια περίοδο 90 ημερών», είπε ο εκπρόσωπος του ZANU-PF, ο Σάιμον Χάγια-Μόγιο. Ο διορισμός του αναμένεται να επισημοποιηθεί σήμερα από τον πρόεδρο της Βουλής.

Άνθρωπος του καθεστώτος, γνωστός με το προσωνύμιο «ο κροκόδειλος», ο Μνανγκάγκουα τέθηκε επικεφαλής διάφορων κυμάτων καταστολής μέσα στις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες. Χωρίς να περιμένει τον διορισμό του, η αντιπολίτευση απαίτησε να αρχίσουν διαπραγματεύσεις για τον εκδημοκρατισμό της χώρας.

Ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας Ρεξ Τίλερσον χαιρέτισε μια «ιστορική ευκαιρία» για τους πολίτες της Ζιμπάμπουε και εξέφρασε την ελπίδα ότι θα τερματιστεί η «απομόνωση» της χώρας προτρέποντας τη να προωθήσει οικονομικές και πολιτικές μεταρρυθμίσεις.

«Η απόφαση που έλαβε ο πρόεδρος Μουγκάμπε να αποχωρήσει δείχνει ότι άκουσε τη φωνή του λαού» της Ζιμπάμπουε, έκρινε από την πλευρά της με εμφανή ικανοποίηση η Ύπατη Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής Φεντερίκα Μογκερίνι. Η ίδια σημείωσε ότι «η ΕΕ είναι έτοιμη να συμβάλλει» στην έναρξη ενός «συνεκτικού διαλόγου που θα σέβεται τις προσδοκίες του λαού της Ζιμπάμπουε για ένα μέλλον με περισσότερη ευημερία» και «δημοκρατικότερο», ενώ παράλληλα θα επιτύχει την «επιτάχυνση των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων».

Υποβάλλοντας την παραίτησή του την Τρίτη υπό την πίεση του στρατού, του κόμματός του και χιλιάδων πολιτών που αμέσως μετά ξέσπασαν σε πανηγυρισμούς, ο Μουγκάμπε έβαλε τέλος σε μια μονοκρατορία που κράτησε 37 χρόνια.

Μία εβδομάδα μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα, ο γηραιότερος αρχηγός κράτους στον πλανήτη, στα 93 του, ανακοίνωσε την ιστορική απόφασή του σε μια επιστολή του προς τον πρόεδρο της Βουλής.

Ο στρατός, που διατηρεί ακόμα τον έλεγχο, απηύθυνε έκκληση για ηρεμία και αποφυγή οποιασδήποτε παρεκτροπής. Ο επικεφαλής του γενικού επιτελείου, ο στρατηγός Κονσταντίνο Τσιουένγκα, προέτρεψε τους πολίτες να «επιδείξουν τη μέγιστη αυτοσυγκράτηση» και να «σεβαστούν τον νόμο και την (δημόσια) τάξη».

Τις εξελίξεις που οδήγησαν τελικά στην πτώση του καθεστώτος του τελευταίου ηγέτη στην Αφρική που αναδείχθηκε στην εξουσία μετά τον απελευθερωτικό αγώνα ήταν η δεύτερη γυναίκα του, η 52χρονη Γκρέις. Την 6η Νοεμβρίου, η αντιδημοφιλής πρώην πρώτη κυρία πέτυχε την αποπομπή του αντιπροέδρου Μνανγκάγκουα, ο οποίος θεωρούσε πως αποτελούσε εμπόδιο ώστε η ίδια να διαδεχθεί τον σύζυγό της, η υγεία του οποίου είναι όλο και πιο εύθραυστη. Η αποπομπή όμως του απόλυτα πιστού στο καθεστώς αντιπροέδρου πυροδότησε τη νύχτα της 14ης προς 15η Νοεμβρίου την επέμβαση του στρατού, ο οποίος κατέλαβε την εξουσία χωρίς - επισήμως τουλάχιστον - να αναφερθούν θύματα.

Αρχικά ο Μουγκάμπε απέρριπτε κατηγορηματικά τις εκκλήσεις να παρατηθεί. Αλλά η ηγεσία του ZANU-PF, του κόμματός του, σε μια θεαματική εξέλιξη του αφαίρεσε το αξίωμα του προέδρου του και όλα του τα κομματικά καθήκοντα, διέγραψε τη σύζυγό του και απείλησε να αρχίσει μια διαδικασία καθαίρεσής του από την προεδρία εάν δεν παραιτείτο. Ελλείψει απάντησης από τον Μουγκάμπε το ZANU-PF άρχισε την Τρίτη στη Βουλή τη διαδικασία της καθαίρεσης του προέδρου, κάτι χωρίς προηγούμενο στην ιστορία της χώρας - αλλά στην αρχή της συνεδρίασης ο πρόεδρος ανέγνωσε την επιστολή της παραίτησής του, η οποία έγινε δεκτή με πανηγυρισμούς, κλείνοντας μια σελίδα της ιστορίας της Ζιμπάμπουε που έμεινε ανοιχτή για 37 χρόνια.

Τον επόμενο ηγέτη της χώρας περιμένει πολύ δύσκολο έργο, κυρίως η ανοικοδόμηση μιας οικονομίας που έχει καταστραφεί σχεδόν ολοκληρωτικά, με την ανεργία να εκτιμάται πως πλήττει το 90% του πληθυσμού.