Good news: Το σπίτι - εργαστήριο του Γιάννη Τσαρούχη ανοίγει ξανά στο κοινό

Είναι τόπος μαγευτικός τα εργαστήρια και όταν πρόκειται γι’ αυτό του Γιάννη Τσαρούχη, ο μύθος που περιβάλλει το σπίτι του που υπήρξε ένα εργαστήριο ονείρων και σήμερα είναι μουσείο είναι αξεπέραστος.

Φως και σκιές χρώματα απλωμένα σε μια παλέτα με σημειώσεις, προσχέδια προετοιμασίας των μεγάλων έργων, φωτογραφίες και προσωπικά αντικείμενα συνθέτουν ένα σκηνικό που σε υποβάλλει στην τέχνη του σπουδαίου ζωγράφου.

Με καταγωγή από τα Ψαρά, ο Τσαρούχης ονειρευόταν να γίνει ακροβάτης. Τον κέρδισε η Καλών Τεχνών, στην οποία φοίτησε από το 1929 έως το 1935. Μαθήτευσε κοντά στον Κόντογλου (1931 – 1934), ο οποίος τον μύησε στη βυζαντινή αγιογραφία, ενώ μελέτησε τη λαϊκή αρχιτεκτονική και ενδυμασία. Μαζί με τους Πικιώνη, Κόντογλου και Αγγ. Χατζημιχάλη πρωτοστάτησε στο αίτημα της εποχής για την ελληνικότητα της τέχνης.

«Δύο είναι οι βασικές αναζητήσεις μου παρ’ όλες τις χίλιες διαφορές που παρουσιάζουν τα έργα μου μεταξύ τους. Η μία είναι νεοκλασική και προσπαθεί να αφομοιώσει το αρχαίο κλασικό ιδεώδες, όπως το εξέφρασε το Μπαρόκ και η Αναγέννηση. Η άλλη μου τάση είναι να εκφράσω όλες μου τις αντιρρήσεις για το ίδιο το ιδανικό μου», έλεγε.

Πολυταξιδεμένος και ανήσυχος επισκέφθηκε την Κωνσταντινούπολη, ταξίδεψε στο Παρίσι και στην Ιταλία. Ήρθε σε επαφή με τα σύγχρονα καλλιτεχνικά ρεύματα της Ευρώπης ενώ παράλληλα ανακάλυπτε το έργο του Θεόφιλου. Το 1950 θα μείνει ξανά στο Παρίσι ενώ τρία χρόνια συνεργάζεται με τη γκαλερί Ιόλας της Ν. Υόρκης. Το 1956 υπήρξε υποψήφιος για το βραβείο Γκούγκενχαϊμ και το 1958 πήρε μέρος στη Μπιενάλε της Βενετίας. Όσο και να ταξίδευε πάντα ονειρευόταν να έχει ένα μεγάλο εργαστήριο στην Ελλάδα. Ένα εργαστήριο που θα ικανοποιούσε τις καλλιτεχνικές του αναζητήσεις, την κατανόηση της «ψυχικής γεωμετρίας του ανθρώπου», όπως έλεγε, αλλά και την ανάδειξη του πολυπρισματικού του έργου.

Μια ανάγκη «τεχνική» όπως λέει ήταν αυτή που οδήγησε τον Γιάννη Τσαρούχη να χτίσει ένα ατελιέ. Για να κάνει έργα μεγάλου μεγέθους και όχι από ματαιοδοξία. Και αυτή η ανάγκη γέννησε την αγορά του σπιτιού και εργαστηρίου του, σήμερα, μουσείου Γιάννη Τσαρούχη.

«Επιτέλους, είχα ένα οικόπεδο. Τώρα έπρεπε να βρω με ποιες μηχανές θα έβρισκα τα λεφτά να χτίσω ένα ατελιέ. Δεν ήταν από ματαιοδοξία αλλά από ανάγκη τεχνική. Αισθανόμουν την ανάγκη να κάνω μεγάλου μεγέθους έργα».

Ο Τσαρούχης αγόρασε ένα οικόπεδο στο Μαρούσι (κοντά στην Πεύκη) με μια πρώτη μαγιά από έργα που πούλησε στο Παρίσι το 1961. Μια παραγγελία του Καλλιγά τον βοήθησε αργότερα να συμπληρώσει το ποσό. Το 1965 ο Γιάννης Τσαρούχης έχτισε το διώροφο σπίτι και εργαστήριο του που σχεδίασε ο ίδιος. Στο ισόγειο ήταν οι προσωπικοί του χώροι , στον πρώτο όροφο και στο δώμα, το εργαστήριό του. Το ονόμαζε ο ίδιος Μουσείο Αμαρουσίου και διοργάνωνε  και επιμελούνταν τις εκθέσεις που γίνονταν σε αυτό.

Σύμφωνα με το θέμα από την Αργυρώ Μποζόνη στο elculture.gr, ήδη από τη δεκαετία του ’70 είχε αποφασίσει να δημιουργήσει το ίδρυμα με σκοπό να κρατήσει συγκεντρωμένα τα έργα του. Το 1981 ιδρύει το ομώνυμο Ίδρυμά του και μετατρέπει τον πρώτο όροφο και το δώμα σε εκθεσιακούς χώρους για τα έργα του. Το μουσείο εγκαινιάστηκε το 1982, ενώ μετά το θάνατό του, το σπίτι στο οποίο έζησε και δημιούργησε από το 1966 ως το 1989, συνεχίζει να είναι μουσείο όπως ο ίδιος θέλησε.

To 2017, η documenta 14 ξεκίνησε να πραγματοποιεί κάποιες βασικές επισκευές στο κτίριο, προσδοκώντας στην υλοποίηση της απαραίτητης πλήρους ανακαίνισής του στο μέλλον. Σχέδια της πλήρους αποκατάστασης του κτιρίου από τη CF Company καθώς και μέρος της σκηνογραφικής μελέτης του Τσαρούχη εκτέθηκαν στους χώρους του Μουσείου, στα πλαίσια της documenta 14.

Το Ίδρυμα Γιάννη Τσαρούχη μέσα σε αυτό, παρουσιάζει μια αναβίωση του εργαστηρίου του, μια πιστή απόδοση ακόμα και ως προς το πώς χειριζόταν το φως και τη σκιά με έργα καρφιτσωμένα στους υφασμάτινους τοίχους κι ακουμπισμένα στο πάτωμα.

Εκτίθενται λοιπόν πιστά αντίγραφα των έργων του, σε φυσικό μέγεθος, πλούσιο φωτογραφικό υλικό για το πώς χειριζόταν τις συνθέσεις του, προσωπικά του αντικείμενα αφημένα ελεύθερα στο χώρο για να νιώσει ο επισκέπτης το πώς ζούσε και δημιουργούσε ο Γιάννης Τσαρούχης στον χώρο που δημιούργησε με τη μοναδική αίσθηση χώρου και φωτός που είχε και αντικατοπτρίζεται σε όλα τα έργα του.