Αποκλειστικό: Ο κορυφαίος καρδιολόγος Βασίλης Σπανός δίνει οδηγίες για καρδιά από... ατσάλι - Παγκόσμια εβδομάδα καρδιάς!

Με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου ''Καρδιά έμαθες; σώθηκες!'' από τις εκδόσεις ''διόπτρα'' ο επεμβατικός καρδιολόγος Βασίλης Σπανός και διαχειριστής του ιατρικού site mathetinkardiasou.gr μίλησε από καρδιάς στο Eirinika.gr και στην Ειρήνη Νικολοπούλου για το πως θα κρατήσουμε δυνατή την καρδιά μας για πολλά χρόνια.



Η συνέντευξη:


Κύριε Σπανέ πως θα πρέπει να φροντίζουμε την καρδιά μας γιά να μην δημιουργήσουμε τις προυποθέσεις να αρρωστήσει;

Υπάρχει ένας τρόπος ζωής φιλικός προς τις αρτηρίες της καρδιάς, αλλά και γενικότερα τις αρτηρίες σε όλο το σώμα μας: περιλαμβάνει την άσκηση, την σωστή διατροφή και την αποφυγή του καπνίσματος.
Η άσκηση δεν σημαίνει απαραίτητα μαραθώνιο. Σήμερα γνωρίζουμε πως αρκεί το γρήγορο βάδισμα, όταν βαδίζουμε τουλάχιστον 5 ημέρες την εβδομάδα, ώστε να απολαύσουμε τα ωφελήματα της άσκησης.
Σωστή διατροφή είναι αυτή που έκαναν οι παππούδες και οι προπάπποι μας: η μεσογειακή διατροφή, που βασίζεται σε συχνή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών,αντικατάσταση των ζωικών λιπών από το ελαιόλαδο, προτίμηση στα ψάρια, στα πουλερικά και στα όσπρια ως πηγές πρωτεϊνών αντί του κόκκινου κρέατος.

-Από πότε πρέπει να ξεκινάει η έγνοια μας γιά την καρδιά μας και πότε να κορυφώνεται;

Η υιοθέτηση υγειινού τρόπου ζωής πρέπει να ξεκινά από την παιδική μας ηλικία και καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από τα ερεθίσματα και την δύναμη του θετικού παραδείγματος, που πρέπει να προσφέρει η οικογένεια και το σχολείο. Καλό είναι να ελέγξουμε τα επίπεδα της χοληστερίνης στα παιδιά, ιδιαίτερα εάν υπάρχει σχετική κληρονομικότητα. Είναι επίςης αναγκαία μία εξέταση από καρδιολόγο, η οποία μπορεί να συμπεριλάβει και υπερηχογράφημα (triplex) καρδιάς, πριν τα παιδιά ασχοληθούν συστηματικά με κάποια αθλητική δραστηριότητα.
Η έγνοια μας για την υγεία της καρδιάς μας κορυφώνεται κατά την τέταρτη και πέμπτη δεκαετία του βίου μας, περίοδο κατά την οποία τα εμφράγματα αποτελούν την συχνότερη αιτία ανθρώπινων απωλειών και πρακτικώς δεν σταματά όσο ζούμε, (ελπίζουμε) μέχρι τα βαθιά γεράματα...

-Ακόμη και αν προσέχουμε τον εαυτό μας κινδυνεύουμε να μας προδώσει η καρδιά μας, αν υπάρχει προδιάθεση, κληρονομικότητα η άλλοι παράγοντες και ποιοί είναι αυτοί;

Ένας σημαντικός παράγοντας που επηρεάζει δυσμενώς την υγεία της καρδιάς μας είναι το σάκχαρο, ιδιαίτερα η νεανική μορφή του, που ξεκινά ενωρίς. Ένας άλλος δυσμενής παράγοντας είναι η οικογενής υπερχοληστερολαιμία, μια κληρονομική κατάσταση κατά την οποία έχουμε υψηλότατες τιμές  χοληστερίνης στο αίμα. Άλλες καταστάσεις, όπως η υπέρταση επίσης επιδρούν αρνητικά και γι αυτό φροντίζουμε να τις αντιμετωπίζουμε τόσο με μεταβολή τρόπου ζωής όσο και με φάρμακα.
Τελικώς βέβαια, ακόμα και υιοθετώντας τον πλέον υγιεινό τρόπο ζωής και ρυθμίζοντας, όταν χρειάζεται, την πίεση, το σάκχαρο μας και την χοληστερίνη μας με την καλύτερη φαρμακευτική αγωγή, δεν αποκλείεται να μας προδώσει η καρδιά μας. Ο σχετικός κίνδυνος μειώνεται πολύ, όταν φροντίζουμε να προσέχουμε, αλλά ποτέ δεν εξαφανίζεται.

-Πως να διακρίνουμε τα συμπτώματα που είναι καμπανάκι για ένα έμφραγμα; Είναι ο πόνος στο στήθος, στην πλάτη; Τι πρέπει να μάθουμε γιά να μην φτάσουμε στο χειρουργείο η στο αντίο;

Το ενόχλημα που προηγείται του εμφράγματος έρχεται ξαφνικά, εντοπίζεται πίσω από το στέρνο και προς τα αριστερά του στήθους, οι δε πάσχοντες το περιγράφουν σαν "σφίξιμο" ή "κάψιμο", το οποίο διαφέρει από οτιδήποτε άλλο έχουν νοιώσει στο παρελθόν. Το "σφίξιμο" (ή "κάψιμο") μπορεί να αντανακλά στην πλάτη, στον αριστερό ώμο ή το αριστερό χέρι, ενώ κάποτε αντανακλά στον λαιμό και στο σαγόνι. Είναι πάντως χαρακτηριστικό πως δεν επιτρέπει στον πάσχοντα να κινηθεί ελεύθερα, αλλά επιδεινώνεται ακόμα και σε ελάχιστη προσπάθεια.

-Υπάρχουν πρόδρομα συμπτώματα εκτός απο αυτά που ήδη αναφέραμε; Δηλαδή ακόμη πιό δυσδιάκριτα;

Δεν αποκλείεται να απουσιάζει το σύνηθες ενόχλημα στο στήθος και να εμφανίζεται σε κάποια από τις θέσεις, που συνήθως αντανακλά. Μπορεί επίσης να εμφανίζεται χαμηλότερα από το στήθος, στο ανώτερο μέρος της κοιλιάς, οπότε μπορεί να θεωρηθεί πως οφείλεται στο στομάχι. Τέλος, κυρίως σε ηλικιωμένους, μπορεί να απουσιάζει τελείως το "σφίξιμο" ή το "κάψιμο" και το μόνο ενόχλημα, που θα πρέπει να μας υποψιάσει για έμφραγμα να είναι η ναυτία η/και ο έμετος.

-Ποιές είναι οι  πρακτικές συμβουλές η οι οδηγίες που  θα δώσετε στους αναγνώστες του eirinika.gr αν φτάσει η κακιά στιγμή και φυσικά πριν φτάσει ;

Ενόχλημα όπως τα παραπάνω αποτελεί λόγο για να απευθυνθούμε άμεσα σε Καρδιολογική κλινική, αφού πρώτα πάρουμε, μασώντας την, μία ασπιρίνη των 500χλγ, από αυτές που παίρνουμε για πυρετό ή πονοκέφαλο. Η καλύτερη εξέλιξη προϋποθέτει την άμεση κινητοποίηση μας προς αναζήτηση ιατρικής φροντίδας, όταν νοιώσουμε για πρώτη φορά το ενόχλημα, πριν δηλαδή εγκατασταθεί το έμφραγμα. Συνήθως προηγούνται περισσότερα του ενός επεισόδια με "κάψιμο" ή "σφίξιμο" στην διάρκεια κάποιων ημερών πριν από την οριστική εγκατάσταση ενός εμφράγματος.

-Πως και τι πρέπει να γνωρίζουμε  γιά να προλάβουμε η και  να θεραπεύσουμε το έμφραγμα με επεμβάσεις σχετικά εύκολες και ασφαλείς;

Η άμεση αναζήτηση ιατρικής φροντίδας σε καρδιολογική κλινική με λειτουργία τμήματος καθετηριασμών σε 24ωρη ετοιμότητα, μας σώζει από το έμφραγμα. Όταν το ηλεκτροκαρδιογράφημα και οι εξετάσεις αίματος υποδεικνύουν ενδεχόμενη προεμφραγματική κατάσταση ως αιτία του ενοχλήματος, ο πάσχων υποβάλλεται σε στεφανιογραφία. Πρόκειται για εξέταση που σκιαγραφεί τις αρτηρίες της καρδιάς, χωρίς γενική νάρκωση, και αναδεικνύει ενδεχόμενο στένωμα κάποιας αρτηρίας, από το οποίο η αρτηρία αυτή κινδυνεύει με πλήρη έμφραξη. Έμφραξη της αρτηρίας οδηγεί σε νέκρωση του αντίστοιχου τμήματος της καρδιάς, δηλαδή σε έμφραγμα. Σήμερα έχουμε την δυνατότητα να αντιμετωπίσουμε τέτοια επικίνδυνα στενώματα στα πλαίσια της στεφανιογραφίας, ανοίγοντας τα με μπαλόνι και σταθεροποιώντας τα με τοποθέτηση stent, οπότε αποφεύγουμε το έμφραγμα.
Ακόμα όμως και στην περίπτωση που κινητοποιηθήκαμε αργά, και όχι με τα πρώτα, πρόδρομα ενοχλήματα, και βρεθούμε στην καρδιολογική κλινική με αρχόμενη νέκρωση τμήματος της καρδιάς από ένα έμφραγμα σε εξέλιξη, η άμεση διενέργεια στεφανιογραφίας με ταυτόχρονη διάνοιξη της φραγμένης αρτηρίας αποκαθιστά την πολύτιμη ροή αίματος και σώζει την καρδιά από τη νέκρωση. Η ωφέλεια σε τέτοιες περιπτώσεις είναι ευθέως ανάλογη της ταχύτητας με την οποία ενεργοποιείται το τμήμα καθετηριασμών, ώστε να ανοίξει η φραγμένη αρτηρία και να σωθεί η καρδιά.

-Stent, μπαλονάκι, βελτιωμένα φάρμακα αντί γιά by pass; Δώστε μας λεπτομέρειες

Στην μεγάλη πλειοψηφία των επειγουσών καταστάσεων, κατά τις οποίες η καρδιά απειλείται με έμφραγμα ή, ακόμα χειρότερα, έχουμε ένα έμφραγμα σε εξέλιξη, προτιμάμε να αποκαθιστούμε την ροή στην πάσχουσα αρτηρία άμέσως, στα πλαίσια της στεφανιογραφίας, χρησιμοποιώντας μπαλόνι και stent, χωρίς αναμονές για ένα χρονοβόρο, μεγάλο χειρουργείο, όπως το by pass.
Τον υπόλοιπο καιρό, μακριά από εμφράγματα, οι πάσχοντες με στενώματα στις αρτηρίες της καρδιάς συχνά παραπονούνται για ενόχληση στο στήθος όταν κουράζονται κατά τις καθημερινές τους δραστηριότητες. Σήμερα έχουμε φάρμακα που τους βοηθούν να ολοκληρώνουν τις καθημερινές τους δραστηριότητες χωρίς ενόχληση στο στήθος, καθώς και φάρμακα που περιορίζουν την πιθανότητα να τους συμβεί ένα έμφραγμα. Σημαντικότερος εκπρόσωπος των τελευταίων είναι οι στατίνες, φάρμακα που μειώνουν την χοληστερίνη και σταθεροποιούν στενώματα των αρτηριών, που διαφορετικά θα οδηγούσαν σε έμφραγμα.

Στην καλή ζωή των πασχόντων βοηθά εξάλλου και η αγγειποπλαστική (μπαλόνι και stent), η οποία ανακουφίζει τους ασθενείς από ενοχλήματα, τα οποία δεν υποχωρούν με τα φάρμακα, ανοίγοντας το υπεύθυνο στένωμα της αρτηρίας.
Το by pass θα χρησιμοποιηθεί μόνον όταν έχουμε ενοχλήματα που δεν αντιμετωπίζονται ούτε από τα φάρμακα ούτε από την αγγειποπλαστική, συνθήκη μάλλον σπάνια, καθώς και σε περιπτώσεις που η έκταση του προβλήματος είναι τέτοια, ώστε οι ασθενείς κινδυνεύουν, αν δεν χειρουργηθούν. Οι ασθενείς που κινδυνεύουν είναι άνθρωποι με κακή καρδιακή λειτουργία, λόγω παλαιών εμφραγμάτων, και με ταυτόχρονη παρουσία πολλών και σοβαρών στενωμάτων στις αρτηρίες της καρδιάς. Ακόμα όμως και στην περίπτωση σοβαρών στενωμάτων σε όλες τις αρτηρίες της καρδιάς η αγγειποπλαστική αποτελεί σήμερα εναλλακτική λύση, τουλάχιστον μέχρι ένα ορισμένο επίπεδο πολυπλοκότητας της νόσου.

-Ενας ασθενής πως μπορεί  να  συμμετέχει στην απόφαση γιά την  θεραπεία του;

Ο ασθενής μπορεί να κληθεί να δηλώσει ενδεχόμενη δική του προτίμηση όσον αφορά στην αντιμετώπιση, αφού συχνά έχει περισσότερες από μία εναλλακτικές δυνατότητες. Προϋπόθεση γι αυτό είναι βεβαίως να έχει ενημερωθεί για τα υπέρ και τα κατά κάθε επιλογής. Ακριβώς για την ενημέρωση του ασθενούς, που υποβάλλεται σε στεφανιογραφία, έχει διαμορφωθεί σχετικό κείμενο από κοινού από την Ευρωπαική Καρδιολογική Εταιρεία (European Society of Cardiology) και την Ευρωπαική Ένωση Καρδιοχειρουργικής (European Association of Cardiothoracic Surgery). Tο κείμενο στην αγγλική βρίσκεται στον ιστότοπο της Ευρωπαικής Καρδιολογικής Εταιρείας και η ελληνική του μετάφραση έχει συμπεριληφθεί ως παράρτημα στο βιβλίο “ΚΑΡΔΙΑ: Έμαθες; Σώθηκες!” (Εκδόσεις Διόπτρα 2012), καταλήγει δε ως εξής: "Σήμερα, καθώς σκέφτεστε σχετικά με το νόημα της ζωής, της υγείας και της αρρώστειας, σας παρακαλούμε να λάβετε υπ’ όψιν σας ότι στην ιατρική υπάρχουν επιλογές που μπορεί να αποδειχθούν πιο κατάλληλες από άλλες, αλλά πολύ συχνά διαφορετικές επιλογές μπορούν να εφαρμοστούν στην ίδια κατάσταση. Απόλυτες και αδιαμφισβήτητες ενδείξεις για φαρμακευτική αγωγή, αγγειοπλαστική ή μπαϊπάς είναι σπάνιες, αλλά μπορεί αυτή να είναι η δική σας περίπτωση, οπότε ίσως ο ιατρός σας να μην σας δώσει την δυνατότητα να επιλέξετε".

To Who is Who του επεμβατικού καρδιολόγου Βασίλη Σπανού

Πτυχιούχος της Ιατρικής Αθήνας (1989). Ειδικεύθηκε στην Καρδιολογία στην Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική του Ιπποκράτειου Γ.Ν.Α. υπό την διεύθυνση του καθηγητή Παύλου Τούτουζα (1995-1998). Εκπαιδεύθηκε στην επεμβατική καρδιολογία στα νοσοκομεία San Raffaele και Centro Cuore Columbus του Μιλάνου υπό την καθοδήγηση του Antonio Colombo, ο οποίος αποτελεί σημείο αναφοράς διεθνώς σε σύμπλοκες επεμβάσεις καρδιάς. Με την ολοκλήρωση της εκπαίδευσης του, εργάστηκε ως επεμβατικός καρδιολόγος στα ίδια νοσοκομεία (Νοέμβριος 2000-Αύγουστος 2003).

Διετέλεσε Διευθυντής του τμήματος Ενδοστεφανιαίων Υπερήχων (IVUS) στο κέντρο διοργάνωσης κλινικών μελετών Mediolanum Cardio Research, που διευθύνει ο A. Colombo (Σεπτέμβριος 2002-Ιούνιος 2003).

Από τον Σεπτέμβριο του 2003 που επέστρεψε στην Ελλάδα ασκεί την επεμβατική καρδιολογία στην Ευρωκλινική Αθηνών. Είναι  αναπληρωτής Διευθυντής της Γ’ Καρδιολογικής Κλινικής της Ευρωκλινικής και Επιστημονικός Σύμβουλος του Ελληνικού Ιδρύματος Καρδιολογίας (ΕΛ.Ι.ΚΑΡ.).  Έχει διατελέσει: Υπότροφος της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας (2001). Κλινικός υπεύθυνος («project leader») της μελέτης Sirius Bifurcation (εμφύτευση του πρώτου φαρμακοεκλύοντος stent σε διχασμούς στεφανιαίων αρτηριών, 2002-2003). Μέλος της οργανωτικής επιτροπής του Joint Interventional Meeting (συνεδρίου επεμβατικής καρδιολογίας με διεθνή ακτινοβολία, 2003), της οργανωτικής επιτροπής του Διεθνούς Συνεδρίου Κλινικής Καρδιολογίας (2004-2012) και του Διεθνούς Συμποσίου Αθηροσκλήρωσης και Συναφών Παραγόντων Κινδύνου (2004-2011), συνέδρια στον ελληνικό χώρο με διεθνή αναγνώριση. Διορθωτής («grader») των εργασιών που υποβάλλονται στο ετήσιο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας (European Society of Cardiology, 2006-2013).

Έχει ασχοληθεί με την έρευνα στον τομέα της επεμβατικής καρδιολογίας τόσο στην Ελλάδα όσο και (κυρίως) στο εξωτερικό, με αποτέλεσμα πολλές ανακοινώσεις σε διεθνή συνέδρια, άρθρα σε ιατρικά περιοδικά αναγνωρισμένου κύρους και συμμετοχή σε ιατρικά συγγράμματα.
Ενδεικτικές δημοσιεύσεις (από 21 πλήρη άρθρα):
Spanos V, Stankovic G, Tobis J, Colombo A: The challenge of in-stent restenosis; insights from intravascular ultrasound Eur Heart J 2003; 24(2):138-150.
Colombo A, Moses JW, Morice MC, Ludwig J, Holmes DR, Jr., Spanos V, Louvard Y, Desmedt B, Di Mario C, Leon MB. Randomized study to evaluate sirolimus-eluting stents implanted at coronary bifurcation lesions.Circulation 2004;109:1244-1249.
Colombo A, Orlic D, Stankovic G, Corvaja N, Spanos V, Motorfano M, Liistro F, Carlino M, Airoldi F, Chieffo A, Di Mario C: Preliminary observations regarding angiographic pattern of restenosis after rapamycin-eluting stents implantation Circulation 2003 May 6;107(17):2178-2180
Takagi T, Stankovic G, Finci L, Toutouzas K, Chieffo A, Spanos V, Liistro F, Briguori C, Corvaja N, Albiero R, Sivieri G, Paloschi R, Di Mario C, Colombo A: Results and long-term predictors of adverse clinical events after elective percutaneous interventions on unprotected left main coronary artery. Circulation 2002 Aug 6;106(6):698-702.
Colombo A., Spanos V.: A new technique for coronary bifurcations? Good news! (Editorial) J Invasive Cardiol 2003 Apr;15(4):184-185.
Stankovic G, Orlic D, Corvaja N, Airoldi F, Chieffo A, Spanos V, Montorfano M, Carlino M, Finci L, Sangiorgi G, Colombo A. Incidence, predictors, in-hospital, and late outcomes of coronary artery perforations. Am J Cardiol 2004;93:213-216.
Orlic D, Reimers B, Stankovic G, Corvaja N, Chieffo A, Airoldi F, Spanos V, Favero L, Di Mario C, Colombo A. Initial experience with a new 8 French-compatible directional atherectomy catheter: immediate and mid-term results. Catheter Cardiovasc Interv. 2003;60:159-166.




Κυκλοφορεί το βιβλίο ‘ΚΑΡΔΙΑ – ΕΜΑΘΕΣ; ΣΩΘΗΚΕΣ’, Σύγχρονες μέθοδοι για να αποφύγετε τις εγχειρήσεις καρδιάς, του Βασίλη Σπανού, αναπληρωτή διευθυντή της γ΄ καρδιολογικής κλινικής της Ευρωκλινικής. Είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να μας προδώσει η καρδιά μας και τα συμπτώματα που μας προειδοποιούν. Η σύγχρονη καρδιολογία προσφέρει άμεσες και αποτελεσματικές λύσεις, φτάνει να αντιλαμβανόμαστε πότε πρέπει να ανησυχήσουμε.

Είναι επίσης χρήσιμο να καταλάβουμε τους τρόπους με τους οποίους μπορεί να μας βοηθήσει μια επέμβαση καρδιάς. Η πρόοδος στη φαρμακευτική θεραπεία και στις μη χειρουργικές επεμβάσεις (μπαλόνι, stent) επιτρέπει την αντιμετώπιση της μεγάλης πλειοψηφίας των πασχόντων χωρίς την επιβάρυνση ενός χειρουργείου. Το βιβλίο εξηγεί τη νόσο που προσβάλλει τις αρτηρίες της καρδιάς και μπορεί να οδηγήσει σε έμφραγμα, με ιδιαίτερη αναφορά στις μη-χειρουργικές επεμβάσεις καρδιάς, που μπορούν να μας σώσουν από το έμφραγμα, αν αναγνωρίσουμε τα προειδοποιητικά σημάδια. Προσφέρει εύκολη κατανόηση ενός δύσκολου θέματος, με πολύτιμες πληροφορίες που μπορεί να αποδειχθούν σωτήριες για τον αναγνώστη η τους οικείους του. Βοηθάει τον αναγνώστη να εξοικειωθεί με σύγχρονες μεθόδους αντιμετώπισης της νόσου της εποχής (στεφανιαία νόσος). Προλογίζει ο Παύλος Τούτουζας- ένας από τους πιο καταξιωμένους καρδιοχειρουργούς.

Η παρουσίαση του βιβλίου θα γίνει την Τετάρτη 25 Σεπτεμβρίου στις 7.30 μμ στο Σπίτι της Κύπρου, για το βιβλίο θα μιλήσουν οι καρδιολόγοι κ. Ευτύχιος Βορίδης και κ. Παύλος Τούτουζας και την εκδήλωση θα την συντονίσω εγώ και σας προσκαλώ να την παρακολουθήσετε!