Γιώργος Σεφέρης: 47 χρόνια από τον θάνατό του - Έρχονται δύο ημερολόγιά του, τα «Μέρες Η'» και «Μέρες Θ'»

Πριν από λίγες ημέρες συμπληρώθηκαν 47 χρόνια από τον θάνατο του Γιώργου Σεφέρη (20/09/1971) και οι εκδόσεις «Ίκαρος» ετοιμάζουν την έκδοση των ημερολογίων που καλύπτουν την τελευταία δεκαετία της ζωής του.

Οι δύο αναμενόμενοι τόμοι θα κυκλοφορήσουν με τίτλο «Μέρες Η'» και «Μέρες Θ'» από τις εκδόσεις «Ίκαρος» με επιμέλεια της Κατερίνας Κρίκου-Davis. Οι εγγραφές αναφέρονται, μεταξύ άλλων, στη θητεία του ποιητή στην πρεσβεία του Λονδίνου και στην αναγγελία του βραβείου Νόμπελ το οποίο του απονεμήθηκε τον Οκτώβριο του 1963 στη Στοκχόλμη. Οι προηγούμενες «Μέρες» εξαπλώνονται στο χρονικό διάστημα 1941-1961 και αποτελούν ένα είδος αυτοβιογραφίας, όπου ο Σεφέρης μιλάει για τα μεγάλα πολιτικά και ιστορικά γεγονότα της εποχής του, καθώς και για τις σπουδές, την οικογένεια και την ποιητική του διαδρομή. 

Η πορεία του Σεφέρη μετά την απονομή του Νόμπελ και μέχρι τον θάνατό του είναι πορεία διαρκούς εξέλιξης και ανόδου. Μεταξύ 1964 και 1965 θα αναγορευτεί σε επίσημο διδάκτορα τριών πανεπιστημίων στην Ελλάδα και το εξωτερικό: του Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης, του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης και του Πανεπιστημίου του Πρίνστον. Τον Σεπτέμβριο του 1965 το Πανεπιστήμιο του Ιλινόι τού προτείνει να διδάξει ως επισκέπτης καθηγητής, αλλά δεν δέχεται. Πρόσκληση έχει και από το Χάρβαρντ που ζητάει τη διδακτική συμμετοχή του στο ακαδημαϊκό έτος 1969-1970. Ο Σεφέρης αρνείται και πάλι και η επίσημη επιστολή του προς τον πρύτανη του ιδρύματος αποτελεί και την πρώτη δήλωσή του εναντίον του δικτατορικού καθεστώτος της Αθήνας. 

Ο δρόμος για την αντίσταση κατά της χούντας έχει ανοίξει από το 1968, όταν ο Μίκης Θεοδωράκης ζητάει τη συμμετοχή του Σεφέρη στην παρουσίαση της ποίησής του που έχει μελοποιήσει ο ίδιος. Το φθινόπωρο πάντως του 1968 ο Σεφέρης πηγαίνει στις ΗΠΑ και διαβάζει ποιήματά του στα πανεπιστήμια του Χάρβαρντ, του Πρίνστον, του Πίτσμπουργκ και της Ουάσιγκτον. Στις 28 Μαρτίου του 1969 ο Σεφέρης στρέφεται δημοσίως κατά της χούντας με δήλωσή του η οποία μεταδίδεται από την Ελληνική Υπηρεσία του BBC, τον ραδιοφωνικό σταθμό του Παρισιού και τη Ντόιτσε Βέλε. Η αντίδραση των συνταγματαρχών είναι άμεση: αφαίρεση του τίτλου του πρέσβη επί τιμή, όπως και του δικαιώματος χρήσης του διπλωματικού του διαβατηρίου.

Τον Ιούλιο του 1970, σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο Σεφέρης προχωρεί στην ύστατη πολική του πράξη, λαμβάνοντας μέρος στον αντιδικτατορικό τόμο «Δεκαοχτώ κείμενα», όπου δημοσιεύει το ποίημα «Οι γάτες τ' Αϊ-Νικόλα». Στις 22 Ιουλίου του 1971 μπαίνει στο νοσοκομείο «Ευαγγελισμός» με συμπτώματα έλκους. Πεθαίνει τη Δευτέρα 20 Σεπτεμβρίου της ίδιας χρονιάς. Δύο μέρες αργότερα η κηδεία του καταλήγει σε σιωπηρή διαμαρτυρία κατά της δικτατορίας. 

Η τελευταία συγκεντρωτική έκδοση των ποιημάτων του Σεφέρη όσο ήταν εν ζωή έγινε το 1965 με σχέδια του Γιάννη Μόραλη (ανατυπώθηκε το 1967). Μεταθανατίως το ποιητικό έργο κυκλοφόρησε σε οριστική συγκεντρωτική έκδοση με τίτλο «Ποιήματα» και επιμέλεια του Γ. Π. Σαββίδη. Χρησιμοποιώντας την ελλειπτική γλώσσα του απογυμνωμένου δράματος, ο Σεφέρης στράφηκε από το 1940 και μετά στην άμεση πολιτική και ιστορική πραγματικότητα, μιλώντας όχι μόνο για τη φθορά της πορείας του έθνους, αλλά και για τη διάβρωση της ατομικής ύπαρξης. Τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν γενικότερα την ποίησή του είναι η ατμόσφαιρα της απουσίας, η αίσθηση του βουλιαγμένου σύμπαντος και η αντιηρωική ηθική και στάση.