«Είναι ο αλγόριθμος, ηλίθιε»: Γράφει ο Αλέξης Παπαχελάς

Η ​παράνοια και οι θεωρίες συνωμοσίας που κυκλοφορούν γύρω μας δεν σταματούν ποτέ να με εντυπωσιάζουν. Αν μη τι άλλο, είναι πολύ πιο διαδεδομένες στα χρόνια της κρίσης, ακόμη και σε ανθρώπους που θεωρούνται «σοβαροί».

Και επειδή τυχαίνει να μην πιστεύω ότι φταίνε γι’ αυτό οι ψεκασμοί από τα αεροπλάνα ή τα χαλασμένα εμβόλια, προσπαθώ εδώ και καιρό να καταλάβω τι συμβαίνει. Σίγουρα η δραματική φτωχοποίηση της κοινωνίας μας δεν βοηθάει. Εριξε πολύ «λίπασμα» για να φυτρώσουν όσα παρανοϊκά έχουν πλέον γίνει κοινός τόπος.

Γράφει ο Αλέξης Παπαχελάς στην "Καθημερινή"

Ψάχνοντας και διαβάζοντας κατέληξα στο συμπέρασμα πως «είναι ο αλγόριθμος, ηλίθιε». Πριν από χρόνια παρατήρησα κάτι πολύ περίεργο, που ακόμη δεν είχε γίνει μεγάλο θέμα διεθνώς.

Οταν αναζητούσα στο YouTube ένα βίντεο που είχε σχέση με το Αιγαίο ή κάποιο άλλο εθνικό ζήτημα, μου εμφανιζόταν μια λίστα στο πλάι με άλλα βίντεο που συνιστούσε «κάποιος» να δω. Κάποια μάλιστα εξ αυτών ήταν σε autoplay, προβάλλονταν δηλαδή με πολύ ελκυστικό τρόπο, για να αρχίσω να τα βλέπω αμέσως.

Η συντριπτική πλειονότητα από τα προωθούμενα βίντεο ήταν εξόφθαλμες ακροδεξιές ή ακροαριστερές θεωρίες συνωμοσίας. Ξεκινούσαν από «ντοκιμαντέρ» που αποδείκνυαν ότι η 11η Σεπτεμβρίου δεν έγινε ποτέ, πήγαιναν σε εκπομπές για διεθνείς μασονίες και, βεβαίως, περιείχαν πάντοτε κάποια ελληνικά βίντεο για τα τρισεκατομμύρια κυβικά φυσικού αερίου που θα μας πάρουν οι ξένοι μέσω του χρέους.

Ενίοτε το «κομπιούτερ» πρότεινε πιο σοβαρά βίντεο. Με μια προσεκτική ματιά διαπίστωνες, όμως, ότι αυτά τα βίντεο είχαν τρεις, άντε τέσσερις χιλιάδες ανθρώπους που τα είχαν δει. Τα άλλα 3-4 εκατομμύρια. Ανιση πολύ η μάχη μεταξύ παράνοιας και λογικής...

Αρχικά νόμιζα ότι κάποιος πληρώνει για να σερβίρονται τα περίεργα βίντεο. Μετά έμαθα ότι είναι ο πανίσχυρος αλγόριθμος της Google, που μαντεύει τι με ενδιαφέρει, τι θα μου χτυπήσει στο μάτι περισσότερο και τι γίνεται πιο ανεξέλεγκτα δημοφιλές. Ετσι, απλά και επικίνδυνα.

Πάω πίσω στο 2010. Το Facebook, το YouTube ήταν όλα πολύ καινούργια στη ζωή μας. Ξαφνικά χάσαμε το έδαφος κάτω από τα πόδια μας λόγω της κρίσης. Θυμωμένοι, άνεργοι, νεόπτωχοι συμπολίτες μας άρχισαν να περνούν πολλές ώρες μπροστά σε μια οθόνη.

Οργισμένοι με εμάς όλους, εφημερίδες και κανάλια, αναζητούσαν την αλήθεια που ήταν σίγουροι ότι κρύβουμε επιμελώς. Οχι απλώς τη βρήκαν, αλλά «κάποιος» τους την πλάσαρε με πολύ πιεστικό τρόπο. Δεν ήταν συνωμοσία, όπως πολλοί θεωρούσαν τότε. Ηταν ο αλγόριθμος! Ο συνδυασμός τεχνητής νοημοσύνης και ενός επιχειρηματικού μοντέλου στρατολογούσε πελάτες στον σκοτεινό κόσμο των συνωμοσιών και της παλαβομάρας.

Αλλες χώρες έχουν αντιληφθεί το πρόβλημα και προσπαθούν να κάνουν κάτι γι’ αυτό. Εμείς παραμένουμε η πλέον αθωράκιστη χώρα απέναντι σε αυτό το φαινόμενο. Με εμφανή αποτελέσματα