Γάλλος πρέσβης στην Αθήνα, Πατρίκ Μεζονάβ: Οι πρωτοβουλίες της Τουρκίας είναι επικίνδυνες - Η Γαλλία στο πλευρό της Ελλάδας

Όλη η συνέντευξη στην συνάδελφο Τασούλα Επτακοίλη και την Καθημερινή 

Θυμάται με νοσταλγία τις πρώτες του διακοπές στην Ελλάδα –στην Αθήνα και στην Πάρο– με τους γονείς του, όταν ήταν δεκατεσσάρων ετών. Αλλά και τη Σίφνο, την οποία ανακάλυψε αργότερα, ως ενήλικας, και έχει συνδέσει με όμορφες αναμνήσεις. Ελπίζει να του δοθεί η ευκαιρία να εξερευνήσει και άλλα μέρη, όπως τα ορεινά της Ηπείρου.

Το 2004 πέρασε για πρώτη φορά το κατώφλι του υπέροχου νεοκλασικού στην αρχή της λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας, του αρχοντικού Merlin de Douai, που στεγάζει την πρεσβεία της Γαλλίας, ως πρώτος σύμβουλος. (Γνωρίζει την ιστορία του με κάθε λεπτομέρεια). Επέστρεψε πέρυσι, ως πρέσβης.

Πολύ νερό έχει κυλήσει στο αυλάκι της Ιστορίας μέσα σε αυτά τα δεκαπέντε χρόνια. Πολλά άλλαξαν στο «στρατηγικό τοπίο της ευρύτερης περιοχής», όπως επισημαίνει, αλλά και στην Αθήνα. «Με έχει εντυπωσιάσει η ζωντάνια της σε επίπεδο κουλτούρας.

Μαζί με το Βερολίνο και τις Βρυξέλλες σχηματίζουν ένα τρίγωνο δημιουργικότητας και έμπνευσης, όπου συμβαίνουν πολύ ενδιαφέροντα πράγματα. Κι αυτό είναι σημαντικό, γιατί μολονότι η πολιτική είναι παντού, η αντοχή μιας χώρας κρίνεται από τον πολιτισμό της», λέει.

Υπάρχουν όμως και πράγματα που έχουν μείνει ίδια: οι δεσμοί βαθιάς φιλίας που συνδέουν τους δύο λαούς και η αγάπη του ίδιου για τη χώρα μας.

«Στο σχολείο, όπως οι περισσότεροι συμπατριώτες μου, είχα διδαχθεί αρχαία ελληνικά αλλά τώρα μαθαίνω τη γλώσσα σας», με ενημερώνει ο Πατρίκ Μεζονάβ καθώς παίρνουμε ένα απεριτίφ, πριν από το δείπνο, στο μικρό σαλόνι του ισογείου – αυτό με την τεράστια χειροποίητη τοιχογραφία-πανοραμίκ του οίκου Zuber & Cie (αναπαριστά μάχη Ελλήνων και Τούρκων στους στύλους του Ολυμπίου Διός, στα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης).

«Αγαπημένη μου λέξη είναι η “αλήθεια” και μία από όσες με παίδεψαν μέχρι να τις μάθω, αλλά τελικά τα κατάφερα, είναι η λέξη “απασχολημένος”», προσθέτει γελώντας.

Τον περασμένο Νοέμβριο, λίγο καιρό μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, επισκέφθηκε τον Μίκη Θεοδωράκη. «Μου έβαλε να ακούσω ένα τραγούδι του ερμηνευμένο στα γαλλικά, από την Εντίθ Πιαφ, το “Les amants de Teruel” (σ.σ. Η μελωδία της “Ομορφης Πόλης”).

Το άκουσα με θρησκευτική ευλάβεια. Ηταν συγκλονιστικό. Θα σας φανεί, ίσως, κλισέ, δεν είναι όμως: το “μέλι” στις σχέσεις μας είναι ο πολιτισμός».

– Ο ελληνικός λαός λέει «Ελλάς, Γαλλία, συμμαχία». Πώς το αντιλαμβάνεστε εσείς αυτό;

– Ακριβώς με αυτόν τον τρόπο. Αν υπάρχει ένας αληθινός σύμμαχος για την Ελλάδα στην Ευρώπη, που πάντα της απλώνει χέρι βοήθειας, είναι η Γαλλία.

Υπάρχει μακρά παράδοση φιλίας εδώ και διακόσια χρόνια, έχουμε μοιραστεί σημαντικές ιστορικές στιγμές: η συμπαράσταση στη διάρκεια της δικτατορίας στους Ελληνες που κατέφυγαν στη Γαλλία, το αεροπλάνο του προέδρου Βαλερί Ζισκάρ Ντ’ Εστέν με το οποίο επέστρεψε στην Ελλάδα ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, η φιλία του Φρανσουά Μιτεράν με τον Ανδρέα Παπανδρέου κ.ο.κ. Βέβαια, μια φιλία δεν σταματά ποτέ να «χτίζεται» και να εξελίσσεται, χρειάζεται διαρκή προσπάθεια. Πρέπει να δουλέψουμε μαζί για μια κοινή στρατηγική, που θα ενδυναμώσει ακόμα περισσότερο τις σχέσεις μας και θα μας βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις που μοιραζόμαστε.

– Οι εντάσεις στις σχέσεις με την Τουρκία είναι μια κοινή πρόκληση;

– Για εμάς, οι πρωτοβουλίες που έχει αναλάβει τον τελευταίο καιρό η Τουρκία –σε ό,τι αφορά τη Συρία, τη Λιβύη (ο πρόεδρος Ερντογάν έσπασε το εμπάργκο όπλων προς τη Λιβύη, παρά τη συμφωνία του Βερολίνου την οποία υπέγραψε) και τις θαλάσσιες ζώνες της Ανατολικής Μεσογείου– δεν είναι στην κατεύθυνση της ειρήνης και της σταθερότητας. Είναι επικίνδυνες. Η Τουρκία οφείλει να ξεκαθαρίσει τη θέση της και να τηρήσει τα συμφωνηθέντα. Σε αυτό το πλαίσιο, η ενδυνάμωση της αμυντικής συνεργασίας ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Γαλλία, όπως και ανάμεσα στη Γαλλία και την Κύπρο, είναι επιβεβλημένη.

Ξέρετε, το στρατηγικό τοπίο στην ευρύτερη περιοχή έχει αλλάξει βαθιά από την πρώτη φορά που ήρθα στην Αθήνα. Η πρώτη μεγάλη διαφορά είναι ο έντονος ακτιβισμός της Τουρκίας, η άρνησή της να σεβαστεί ακόμα και όσα έχει συμφωνήσει. Και η δεύτερη είναι η εξέλιξη της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής στην περιοχή. Αναγκαστικά, λοιπόν, η Ελλάδα στρέφεται εκεί όπου μπορεί να στραφεί: στη Γαλλία.

– Μετά το «άνοιγμα» του ελληνικού τουρισμού, ποιο μήνυμα θα θέλατε να στείλετε στους Γάλλους πολίτες;

– Θα ήθελα να τους πω πρώτον ότι έχουν δίκιο που θέλουν να ταξιδέψουν στην Ελλάδα: είναι πανέμορφη, γι’ αυτό και κάθε χρόνο περίπου δύο εκατομμύρια Γάλλοι την επιλέγουν για τις διακοπές τους. Δεύτερον, ότι οι υγειονομικές συνθήκες είναι σχετικά καλές γιατί η ελληνική κυβέρνηση πήρε τις σωστές αποφάσεις. Να έρθουν, λοιπόν, αλλά να είναι σε εγρήγορση και να έχουν συνειδητοποιήσει ότι το φετινό καλοκαίρι δεν είναι κανονικό για κανέναν.

– Ποια είναι η «δική σας» Αθήνα;

– Θα τη χώριζα σε τρεις διαστρωματώσεις. Η πρώτη είναι προφανής: η αρχαία Αθήνα, της Ακρόπολης, των αρχαιολογικών χώρων και των μουσείων. Ακολουθεί εκείνη που αφορά τις γειτονιές που αγαπώ, όπως το Κολωνάκι, το Σύνταγμα και την Πλάκα, αλλά κι εκείνες που πρόσφατα ανακάλυψα, όπως το Παγκράτι, την Κυψέλη και τον Κεραμεικό. Υπάρχουν, όμως, και μερικά μεμονωμένα σημεία που αγαπώ, όπως ο λόφος του Φιλοπάππου. Πηγαίνω συχνά –πάντα με το ποδήλατό μου– και απολαμβάνω τη μαγευτική θέα. 

Η συστημική ανισότητα στην Ε.Ε. δεν γίνεται να συνεχιστεί

– Tι θα λέγατε για τον τρόπο που αντιμετώπισαν την πανδημία η Γαλλία και η Ελλάδα;

– Οταν ξέσπασε το πρόβλημα δεν ήμουν βέβαιος ότι το ελληνικό δημόσιο σύστημα υγείας θα ανταποκρινόταν επαρκώς, έπειτα από μία δεκαετία οικονομικής κρίσης και λιτότητας. Oι φόβοι μου διαψεύστηκαν. Οι κατάλληλες αποφάσεις λήφθηκαν την κατάλληλη στιγμή και η χώρα κατάφερε γρήγορα να ελαχιστοποιήσει τις απώλειες – γιατί η πανδημία είναι αγώνας ταχύτητας. Δυστυχώς, είναι τόσο σφοδρή αυτή η κρίση, που «βυθίζονται» ακόμα και χώρες με υγειονομικά συστήματα που φημίζονταν για τη σταθερότητά τους.

Πάντως, θα ήθελα να τονίσω πως η υγεία δεν είναι θέμα ευρωπαϊκής πολιτικής –καθένας πορεύεται με ό,τι έχει και όπως μπορεί– και πως τόσο η Ελλάδα όσο και η Γαλλία μάλλον στάθηκαν στο ύψος των περιστάσεων.

– Πώς φαντάζεστε τη ζωή μας μετά τον κορωνοϊό;

– Ελπίζω να μας γίνουν βίωμα η ενότητα και η αλληλεγγύη· ο κοινός κίνδυνος να είναι αφορμή να συνειδητοποιήσουμε ότι τέτοιου είδους προβλήματα μόνο συλλογικά αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά. Αλλά αυτό είναι δική μου ελπίδα. Υπάρχει, δυστυχώς, η πραγματικότητα: Ο κορωνοϊός ίσως λειτουργήσει ως καταλύτης σε κοινωνίες με προϋπάρχουσες εντάσεις και ανισότητες και επιταχύνει τις εξελίξεις. Ισως κάνει τον κόσμο πιο σκληρό και πιο ανταγωνιστικό, να συμβάλει στην «ανάδυση» νέων, επιθετικών εθνικών εγωισμών, ειδικά όσον αφορά την οικονομία, και στην άνοδο του λαϊκισμού.

Οι κανόνες πολυμέρειας που υιοθετήσαμε μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ενδεχομένως να μην λειτουργούν το ίδιο αποτελεσματικά στο εξής.

H πανδημία θα μπορούσε να ενισχύσει τις δυσλειτουργίες. Αλλά αυτοί οι κανόνες, πάνω στους οποίους βασίζεται η διεθνής σταθερότητα, πρέπει να διαφυλαχθούν: πρόσφεραν στην ευρωπαϊκή ήπειρο σταθερότητα και ασφάλεια και χάρισαν στις χώρες μας ευημερία.

– Η COVID-19 ανέδειξε το χάσμα ανάμεσα στον Βορρά και στον Νότο της Ευρώπης. Θα βγει πιο αποδυναμωμένη από την κρίση η Ευρωπαϊκή Ενωση;

– Οχι αν δει την πανδημία ως μια ευκαιρία για βαθύτερη αλλαγή της φιλοσοφίας της. Η αλληλεγγύη είναι θεμέλιος λίθος της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Σήμερα είναι πια πασιφανής η ανάγκη δημιουργίας ενός νέου μηχανισμού αμοιβαιότητας χρέους. Και είναι απορίας άξιον ότι οι χώρες του Βορρά, που περισσότερο έχουν ωφεληθεί από το ευρωπαϊκό οικοδόμημα και τις πολιτικές της Ε.Ε., που εισπράττουν πιο πολλά από όσα προσφέρουν, είναι εκείνες που αντιτίθενται σθεναρά σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο.

Αυτή η συστημική ανισότητα δεν γίνεται να συνεχιστεί. Είναι περίπλοκη διαπραγμάτευση, αλλά είμαι αισιόδοξος ότι η αμοιβαιότητα θα γίνει πραγματικότητα, για να μην υπάρχει χάσμα μεταξύ Βορρά και Νότου και κανείς να μη μείνει πίσω.

«Μολονότι η πολιτική είναι παντού, η αντοχή μιας χώρας κρίνεται από τον πολιτισμό της», λέει ο κ. Πατρίκ Μεζονάβ (Φωτ. ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΛΙΑΣ)

Η 14η Ιουλίου

– Φέτος η 14η Ιουλίου δεν θα εορτασθεί όπως τις προηγούμενες χρονιές...

– Με στενοχωρεί αυτό, γιατί ανέκαθεν θεωρούσα μέρος των καθηκόντων μου να φροντίζω αυτή η επέτειος –η στιγμή που το γαλλικό έθνος ενώνεται– να εορτάζεται όπως της αρμόζει. Είχα κάνει σχέδια, τα οποία μετατίθενται για την επόμενη χρονιά. Ηταν αναπόφευκτο: η πανδημία συνεχίζει να είναι παρούσα. Κι από την άλλη, με τόσες απώλειες, όχι μόνο στη Γαλλία αλλά σε όλο τον κόσμο, και με τις σοβαρές συνέπειες αυτής της διεθνούς κρίσης, κανείς δεν έχει διάθεση για γιορτές και πανηγύρια, όσο κι αν λαχταράμε να ξανασυναντηθούμε με τους φίλους μας, να απολαύσουμε και πάλι στιγμές ξεγνοιασιάς. Ο ιός είναι εκεί έξω, πάντα υπάρχει ο κίνδυνος κάποιας μετάλλαξης, εμβόλιο δεν έχει βρεθεί. Ο φόβος για την υγεία μας και για την υγεία των αγαπημένων μας προσώπων «σκοτώνει» την επιθυμία επιστροφής στην προ κορωνοϊού ανέμελη καθημερινότητα. 

Η συνάντηση

– Tι θα λέγατε για τον τρόπο που αντιμετώπισαν την πανδημία η Γαλλία και η Ελλάδα;

– Οταν ξέσπασε το πρόβλημα δεν ήμουν βέβαιος ότι το ελληνικό δημόσιο σύστημα υγείας θα ανταποκρινόταν επαρκώς, έπειτα από μία δεκαετία οικονομικής κρίσης και λιτότητας. Oι φόβοι μου διαψεύστηκαν. Οι κατάλληλες αποφάσεις λήφθηκαν την κατάλληλη στιγμή και η χώρα κατάφερε γρήγορα να ελαχιστοποιήσει τις απώλειες – γιατί η πανδημία είναι αγώνας ταχύτητας.

Δυστυχώς, είναι τόσο σφοδρή αυτή η κρίση, που «βυθίζονται» ακόμα και χώρες με υγειονομικά συστήματα που φημίζονταν για τη σταθερότητά τους. Πάντως, θα ήθελα να τονίσω πως η υγεία δεν είναι θέμα ευρωπαϊκής πολιτικής –καθένας πορεύεται με ό,τι έχει και όπως μπορεί– και πως τόσο η Ελλάδα όσο και η Γαλλία μάλλον στάθηκαν στο ύψος των περιστάσεων.

– Πώς φαντάζεστε τη ζωή μας μετά τον κορωνοϊό;

– Ελπίζω να μας γίνουν βίωμα η ενότητα και η αλληλεγγύη· ο κοινός κίνδυνος να είναι αφορμή να συνειδητοποιήσουμε ότι τέτοιου είδους προβλήματα μόνο συλλογικά αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά. Αλλά αυτό είναι δική μου ελπίδα. Υπάρχει, δυστυχώς, η πραγματικότητα:

Ο κορωνοϊός ίσως λειτουργήσει ως καταλύτης σε κοινωνίες με προϋπάρχουσες εντάσεις και ανισότητες και επιταχύνει τις εξελίξεις. Ισως κάνει τον κόσμο πιο σκληρό και πιο ανταγωνιστικό, να συμβάλει στην «ανάδυση» νέων, επιθετικών εθνικών εγωισμών, ειδικά όσον αφορά την οικονομία, και στην άνοδο του λαϊκισμού. Οι κανόνες πολυμέρειας που υιοθετήσαμε μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ενδεχομένως να μην λειτουργούν το ίδιο αποτελεσματικά στο εξής. H πανδημία θα μπορούσε να ενισχύσει τις δυσλειτουργίες. Αλλά αυτοί οι κανόνες, πάνω στους οποίους βασίζεται η διεθνής σταθερότητα, πρέπει να διαφυλαχθούν: πρόσφεραν στην ευρωπαϊκή ήπειρο σταθερότητα και ασφάλεια και χάρισαν στις χώρες μας ευημερία.

– Η COVID-19 ανέδειξε το χάσμα ανάμεσα στον Βορρά και στον Νότο της Ευρώπης. Θα βγει πιο αποδυναμωμένη από την κρίση η Ευρωπαϊκή Ενωση;

– Οχι αν δει την πανδημία ως μια ευκαιρία για βαθύτερη αλλαγή της φιλοσοφίας της. Η αλληλεγγύη είναι θεμέλιος λίθος της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Σήμερα είναι πια πασιφανής η ανάγκη δημιουργίας ενός νέου μηχανισμού αμοιβαιότητας χρέους. Και είναι απορίας άξιον ότι οι χώρες του Βορρά, που περισσότερο έχουν ωφεληθεί από το ευρωπαϊκό οικοδόμημα και τις πολιτικές της Ε.Ε., που εισπράττουν πιο πολλά από όσα προσφέρουν, είναι εκείνες που αντιτίθενται σθεναρά σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο.

Αυτή η συστημική ανισότητα δεν γίνεται να συνεχιστεί. Είναι περίπλοκη διαπραγμάτευση, αλλά είμαι αισιόδοξος ότι η αμοιβαιότητα θα γίνει πραγματικότητα, για να μην υπάρχει χάσμα μεταξύ Βορρά και Νότου και κανείς να μη μείνει πίσω.

Οι σταθμοί του

1963
Γεννιέται στην Μπαγιόν, στη Χώρα των Βάσκων.

1992
Αποφοιτά από την Εθνική Σχολή Διοίκησης (ENA) και αποφασίζει να ακολουθήσει διπλωματική σταδιοδρομία.

2004
Πρώτος σύμβουλος στην πρεσβεία της Γαλλίας στην Ελλάδα.

2007
Επικεφαλής τμήματος Ευρωπαϊκής Ενωσης, υπουργείο Εξωτερικών Γαλλίας.

2009
Διευθυντής Στρατηγικών Υποθέσεων, Ασφάλειας και Αφοπλισμού, υπουργείο Εξωτερικών Γαλλίας.

2013
Πρέσβης της Γαλλίας στο Ισραήλ.

2016
Πρεσβευτής για τη διεθνή στρατηγική σε θέματα καταπολέμησης της τρομοκρατίας.

2019
Πρέσβης της Γαλλίας στην Ελλάδα.