Μιραμπέλλο 1: Ο λαβύρινθος της κρητικής εξυπηρέτησης - Του Δημήτρη Μαχαιρίδη

Καθώς το αεροπλάνο της Ολυμπιακής προσγειώνεται στο αεροδρόμιο του Ηρακλείου, εκπλήσσομαι βλέποντας από το παράθυρο δεκάδες πισίνες που στέκουν πλάι στο κύμα του Κρητικού πελάγους.

Δεν θυμάμαι να έχω μετρήσει τόσες πισίνες στις ελληνικές ακτές, λίγα μέτρα από τη θάλασσα. Ορθογώνιες, ρομβοειδείς, σε σχήμα του αριθμού οκτώ, με φοίνικες, με καταρράκτες, οι πισίνες είναι προφανώς το πιο σημαντικό ατού της κρητικής τουριστικής πολιτικής. Το αεροδρόμιο του Ηρακλείου είναι ένα κοκτέιλ από μνήμες της Ολυμπιακής εποχής Ωνάση, κρατικών άθλιων κτιριακών επεκτάσεων, κρητικής ευρηματικότητας και ελληνικής πατέντας.

Ένας φίλος Αμερικανός όταν πρωτοείδε το παλιό αεροδρόμιο του Ελληνικού μου είχε πει χαρακτηριστικά «μόνο εσείς θα μπορούσατε να εφεύρετε ένα τέτοιο είδος αεροδρομίου». Ακριβώς το ίδιο ισχύει και για το αεροδρόμιο του Ηρακλείου, το δεύτερο πιο πολυσύχναστο της Ελλάδας, μετά το «Ελευθέριος Βενιζέλος».

Ταυτόχρονα με το αεροπλάνο της Ολυμπιακής προσγειώθηκαν δύο Μπόινγκ 777 από Ρωσία, δύο Airbus από Γαλλία και άλλα δύο από Πολωνία.

Στην στενόχωρη αίθουσα παραλαβής αποσκευών γίνεται το αδιαχώρητο από τουρίστες, ενώ τα μεγάφωνα σκούζουν για καθυστερημένους επιβάτες προς Αθήνα. Ήδη με την παραλαβή των αποσκευών οι τουρίστες αρχίζουν να εντάσσονται στο κρητικό κουλέρ λοκάλ. Παίρνω τη βαλίτσα και βγαίνω από τον χώρο των αφίξεων.

Μπροστά μου η απίθανη ελληνική πατέντα: ένα μακρόστενο μεταλλικό στέγαστρο ακριβώς απέναντι από το κτίριο του αεροδρομίου, στο οποίο είναι στεγασμένες όλες οι τουριστικές εταιρείες εισερχόμενου τουρισμού. Οι αφικνούμενοι τουρίστες αφού παραλάβουν τις αποσκευές τους κατευθύνονται στην τουριστική εταιρία της αλλοδαπής με την οποία έχουν έρθει στο Ηράκλειο για να τους επιβιβάσουν στο λεωφορείο που θα τους οδηγήσει στο ξενοδοχείο τους. Έτσι δουλεύει παγκοσμίως η τουριστική βιομηχανία. Μόνο που στο αεροδρόμιο του Ηρακλείου υπάρχει η πατέντα της λαμαρινοκατασκευής για την υποδοχή των τουριστών.

Στους παγκόσμιους προορισμούς με σοβαρή τουριστική πολιτική τα γραφεία αυτά στεγάζονται μέσα στο χώρο του αεροδρομίου σε ευπρεπέστατες εγκαταστάσεις. Η πρώτη εικόνα παίζει το βασικότερο ρόλο. Προφανώς, αυτός ο κανόνας δεν εφαρμόζεται στην Κρήτη. Οι υπάλληλοι των εταιρειών στην λαμαρινοειδή κατασκευή όλοι σχεδόν μιλούν ελληνικά. Μια Γαλλίδα μου εξηγεί στα ελληνικά από πού ακριβώς από το αεροδρόμιο θα πάρω το λεωφορείο του ΚΤΕΛ για τα Μάλια. Δεν υπάρχει πουθενά μια ταμπέλα που να δείχνει που βρίσκεται η στάση του λεωφορείου. Μάλλον οι ταξιτζήδες έχουν βάλει και εδώ το χέρι τους. Η διαδρομή με το ταξί κοστίζει περί τα 70 ευρώ. Με το λεωφορείο μόνο 3,80 ευρώ.

Και άντε οι Έλληνες το ξέρουμε, οι τουρίστες που να το διανοηθούν; Η στάση του ΚΤΕΛ άλλη μια μεταλλική άσχημη κατασκευή, που την τρώει το λιοπύρι. Οι πληροφορίες για τους προορισμούς και την συχνότητα των δρομολογίων δυσανάγνωστες.



























το κιόσκι των αναχωρήσεων του ΚΤΕΛ Ηρακλείου-Λασιθίου στο αεροδρόμιο Καζαντζάκης

Το λεωφορείο του ΚΤΕΛ, όμως, υπερσύγχρονο, είναι η πρώτη ωραία εικόνα. Μάλλον, όμως, από τις ελάχιστες. Μέχρι τα Μάλια η διαδρομή είναι αποκαλυπτική του μεγέθους της ελληνικής περιβαλλοντικής, χωροταξικής και αρχιτεκτονικής αυθαιρεσίας.

Σκουπίδια –ό,τι μπορεί να φανταστεί ανθρώπινος νους- είναι πεταμένα στα ρείθρα του δρόμου.



































δεκάδες σκουπίδια στο ρήθρο (χαντάκι) μπροστά από το αεροδρόμιο Καζαντζάκης, στο σημείο του δρόμου που οδηγεί στην παρακείμενη αεροπορική βάση

Τόσο σκουπίδι δεν έχω ξαναδεί στη ζωή μου, ίσως στην Ινδία. Αλλά εδώ είναι ένας από τους πιο τουριστικούς άξονες της Ελλάδας. Σηκώνω το βλέμμα. Κάθε είδους κατασκευών από διώροφα, συγκροτήματα, ισόγεια καταστήματα το ένα δίπλα στο άλλο, σουπερμάρκετ, βενζινάδικα με κάθε είδους μπαλκόνια, βεράντες, πλαστικά παράθυρα, ντεπόζιτα, κεραμίδια, ταράτσες με ηλιακούς θερμοσίφωνες σου αποσπούν το βλέμμα κάθε στιγμή. Απορώ γιατί όλα τα κτίρια και τα καταστήματα που απευθύνονται στους Ρώσους και πουλούν γούνες εξωτερικά είναι βαμμένα σε σκούρα γκρι ή μαύρα χρώματα. Και ανάμεσα σε αυτό το αλαλούμ μεσολαβεί και κάποια πισίνα ενός ξενοδοχείου πάνω στο δρόμο.





























σύγχρονη αρχιτεκτονική έκδοση στον κεντρικό δρόμο των Μαλίων

Έως και μια μικρή πισίνα εντόπισα ανάμεσα σε δύο νταλίκες.

Η θάλασσα είναι μερικά μέτρα πιο κάτω και οι τουρίστες τσαλαβουτούν στην στενόχωρη πισίνα, αρνούμενοι να διασχίσουν το δρόμο και να βουτήξουν στη θάλασσα του Κρητικού πελάγους. Το εντυπωσιακότερο, όμως, αυτής της οδικής διαδρομής είναι οι κάθε είδους εκατοντάδες ταμπέλες. Δεν υπάρχει κτίριο που να μην έχει καρφωμένη πάνω του μια ταμπέλα που να προσδιορίζει το είδος του καταστήματος που στεγάζει, το ξενοδοχείο ή το εστιατόριο που βρίσκεται παραδίπλα, το μπαρ ή το κλαμπ που φιλοξενείται στη διπλανή γωνία. Πολύχρωμες, τεράστιες, με αποτυπώσεις κάθε είδους οι ταμπέλες στον επαρχιακό δρόμο που οδηγεί από το αεροδρόμιο Ηρακλείου στα Μάλια, κύριο οδικό άξονα Ηρακλείου-Αγίου Νικολάου μου θυμίζουν τους αντίστοιχους τουριστικούς δρόμους της Ταϊλάνδης. Τελικά, όπου η τουριστική ανάπτυξη έγινε με τους αμερικανικούς μεταπολεμικούς όρους, οι εικόνες είναι ίδιες σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης.

Η Κρήτη, που ξεκίνησε το τουριστικό μπουμ της στη διάρκεια της δικτατορίας δεν θα αποτελούσε εξαίρεση. Στην Κρήτη του μινωικού λαβύρινθου, οι σύγχρονοι Κρήτες δημιούργησαν έναν λαβύρινθο ταμπελών, όπου και ο Μινώταυρος θα μπορούσε να χαθεί. Δεν δείχνει να συμβαίνει αυτό με τους δεκάδες τουρίστες που ανεβοκατεβαίνουν στο λεωφορείο του ΚΤΕΛ. Με τα ελάχιστα ελληνικά που μιλούν και με τα σχετικά καλά αγγλικά που μιλά η νεαρή εισπράκτορας, οι τουρίστες ανεβαίνουν από τη μια στάση, κατεβαίνουν σε κάποια από τις επόμενες, αλλάζουν λεωφορείο, κατευθύνονται στο ξενοδοχείο που θέλουν, στην παραλία που έχουν δώσει ραντεβού κοκ. Ναι, μέσα στο χάος των ταμπελών και την έλλειψη πληροφοριών στις στάσεις του ΚΤΕΛ, οι τουρίστες εκπαιδεύονται τάχιστα στον σύγχρονο κρητικό λαβύρινθο Ηράκλειο – Μάλια, αποδεικνύοντας ότι ο άνθρωπος είναι το πιο προσαρμόσιμο ον στον πλανήτη Γη.

Φτάνω στο τέρμα της διαδρομής στα Μάλια. Κάποτε ήταν η τρίτη σημαντικότερη πόλη του μινωικού πολιτισμού. Σήμερα είναι ο κυριότερος προορισμός του φτηνού νεανικο-αλκοολικού τουρισμού στην Ελλάδα. Στον κεντρικό δρόμο των Μαλίων κυριαρχούν τα τρίκυκλα γουρούνες. Αν υπήρχε μινώταυρος σήμερα θα κυκλοφορούσε πάνω σε γουρούνα. Κανονικά οι γουρούνες απαγορεύονται να κυκλοφορούν στους δρόμους, γιατί είναι σχεδιασμένες και έχουν άδεια για να χρησιμοποιούνται μόνο σε παραλίες. Όλες οδηγούνται από νεαρούς τουρίστες χωρίς να φορούν κράνος, μερικές και από ντόπιους που έχουν επιβιβάσει και τα παιδιά τους.

Στην οχλαγωγή που κάνουν οι γουρούνες και τα κορναρίσματα των αυτοκινήτων το λεωφορείο του ΚΤΕΛ αποβιβάζει τους τελευταίους επιβάτες. Εδώ δώσαμε ραντεβού με την Αλεξάνδρα, για να συνεχίσουμε με το αυτοκίνητό της για το σπίτι της. Και βέβαια στον λαβύρινθο της κρητικής πραγματικότητας δεν μπορεί να μην συμβούν λάθη. Και ο νόμος του Μέρφι επιβάλλει το λάθος να συμβαίνει σε αυτόν που κάνει τις περισσότερες παρατηρήσεις. Κατεβαίνω, λοιπόν, από το λεωφορείο και διαπιστώνω ότι η αποσκευή μου δεν βρίσκεται στο πορτ-μπαγκαζ του λεωφορείου. Η εισπρακτορίνα γουρλώνει τα μάτια, όταν της το λέω.

Το μεταφέρει στον οδηγό και εκείνος σχεδόν ατάραχος μου απαντά:

- Μάλλον στην εκλέψανε.

Στέκω άναυδος. Ο λαβύρινθος έχει και κλέφτες αποσκευών. Ο οδηγός τηλεφωνεί σε κάποια προηγούμενη στάση του ΚΤΕΛ, όπου ο υπάλληλος τον πληροφορεί ότι η αποσκευή μου είναι εκεί. Επιβεβαιώνουμε ότι είναι η δική μου, μια μαύρη, τροχήλατη.

- Περίμενε και θα σου την φέρουν με το επόμενο λεωφορείο, σε δέκα λεπτά, μου λέει με σιγουριά ο οδηγός, πριν ξεκινήσει για το δρομολόγιο επιστροφής στο αεροδρόμιο.

Μπράβο σέρβις, σκέφτομαι έκπληκτος και περιμένω το επόμενο λεωφορείο του ΚΤΕΛ. Τηλεφωνώ στην Αλεξάνδρα για τα καθέκαστα, που ετοιμάζεται να έρθει να με παραλάβει. Μένει με ανοικτό στόμα, αλλά αμέσως συνέρχεται και με ρωτά:

- Είσαι σίγουρος ότι θα έρθει με το επόμενο λεωφορείο; Τα δέκα λεπτά έχουν ήδη περάσει μηδέ ΚΤΕΛ, μηδέ αποσκευής παρόντων. Και ξάφνου κτυπά το κινητό μου.

- Ο κύριος Μαχαιρίδης;

– Ναι, εγώ, απαντώ.

– Η αποσκευή σας βρίσκεται στο ξενοδοχείο μας.

Τα έχω χάσει. Βλέπω το λεωφορείο του ΚΤΕΛ να πλησιάζει έχοντας την αποσκευή μου, ακούω στο τηλέφωνο έναν υπάλληλο να μου λέει ότι η αποσκευή μου βρίσκεται στο ξενοδοχείο του, βλέπω την Αλεξάνδρα να φτάνει με το αυτοκίνητό της. Είμαι σίγουρος ότι βρίσκομαι στο κέντρο του μυστηρίου του μινωικού λαβύρινθου.

- Βρήκα το τηλέφωνό σας στη βαλίτσα σας σε μια κάρτα σας, μου εξηγεί ο υπάλληλος. Κάποιοι Ισραηλινοί, που ερχόταν στο ξενοδοχείο, κατέβηκαν πριν από εσάς, την πήραν κατά λάθος μαζί τους και την έφεραν εδώ, στο ξενοδοχείο μας, στο Κουτουλουφάρι.

Το μυστήριο έχει λυθεί. Στο ξενοδοχείο οι Ισραηλινοί μου ζητούν συγνώμη για την ταλαιπωρία.

- Προσπαθήσαμε να του το πούμε, του κουνήσαμε τα χέρια, αλλά ο οδηγός έφυγε ταχύτατα, μου εξηγεί ένας από τους Ισραηλινούς.

Στον κρητικό λαβύρινθο τρέχουν όλα πολύ γρήγορα, χωρίς να κοιτούν ποτέ πίσω, σκέφτομαι, ενώ τους ευχαριστώ. Η αποτελεσματικότητα της κρητικής εξυπηρέτησης βασίζεται σε μυστηριακούς νόμους άλυτους εδώ και χιλιετίες. Και δεν υπάρχει αμφιβολία περί τούτου.

Δημήτρης Μαχαιρίδης

Πηγή: tsantiri.gr