«Σαλαμίς 480π.Χ. Εικαστική απήχηση 2020»: Η νέα ψηφιακή έκθεση του ναυτικού μουσείου -Μια θαλασσογραφία της μνήμης με έργα σπουδαίων καλλιτεχνών (φώτο-βίντεο)

Το Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος, με αφορμή τη συμπλήρωση 2.500 χρόνων το 2020 από τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας, οργάνωσε μεγάλη εικαστική έκθεση με τίτλο «Σαλαμίς 480π.Χ. Εικαστική απήχηση 2020». Η έκθεση τελεί υπό την αιγίδα της Α.Ε. της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου.

Η έκθεση άνοιξε ψηφιακά στις 30 Δεκεμβρίου για το κοινό. Στην έκθεση παρουσιάζονται είκοσι δύο σύγχρονα εικαστικά έργα, κυρίως ζωγραφικής, αλλά και γλυπτικής και δομικής τέχνης (κατασκευή), πρωτότυπα και συναφή με τη θεματική.

Γιάννης Αδαμάκης

Στόχος είναι η τέχνη να προσεγγίσει το ευρύ κοινό και να επικοινωνήσει με ελκυστικό τρόπο τα διδάγματα και τις αξίες που αποτελούν την κληρονομιά της καθοριστικής ναυτικής σύγκρουσης στο σημερινό κόσμο.

Δημήτρης Τζαμουράνης

Όπως αναφέρει η επιμελήτρια της έκθεσης κυρία Λουίζα Καραπιδάκη: «Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η συνομιλία των σύγχρονων εικαστικών έργων με ένα από τα σημαντικότερα έργα του προπερασμένου αιώνα, το εμβληματικό έργο του Κωνσταντίνου Βολανάκη «Ναυμαχία της Σαλαμίνος», (1882). Ο διάλογος με την αφηγηματική τέχνη του 19ου αιώνα είναι και το χαρακτηριστικό που τελικά διαφοροποιεί αυτή την έκθεση και τη μετατρέπει σε μια συναρπαστική οπτική εμπειρία.»

Οι 22 σύγχρονοι εικαστικοί «ναυμάχοι» αντιμετώπισαν τη θεματική πρόκληση με ένα εντελώς προσωπικό καλλιτεχνικό ιδίωμα και ελεύθερο πνεύμα, χωρίς να εγκλωβιστούν σε παραδοσιακές εκφάνσεις και αρχαιολατρικές διατυπώσεις.

Η νίκη, η εθνική υπερηφάνεια, τα αντιπολεμικά συναισθήματα, η ιστορική συνέχεια είναι τα μηνύματα που αναδύονται από τα έργα της έκθεσης και συνθέτουν την εικαστική απήχηση του αγώνα των Σαλαμινομάχων στο σήμερα.

Ανδρέας Κοντέλλης - Σαλαμίς ΙΙ

Περιηγηθείτε ψηφιακά στη νέα περιοδική έκθεση του Ναυτικού Μουσείου Ελλάδος  κάνοντας κλικ ΕΔΩ

Λουίζα Καραπιδάκη: Μια θαλασσογραφία της μνήμης

Την έκθεση «Σαλαμίς 480 π.Χ. Εικαστική απήχηση 2020» απαρτίζουν έργα τέχνης παραστατικά, αφαιρετικά, μινιμαλιστικά, ποιητικά, με αισθησιακά θαλασσινά τοπία ή με σκληρές σκηνές μάχης, φορτισμένα με παρενθετικές εννοιολογικές μεταφορές. Η εικαστική πραγμάτευση του ιστορικού θέματος της ναυμαχίας της Σαλαμίνας με τις μορφικές περιπλανήσεις, την ιδιαίτερη αισθητική, την πλαστικότητα και την αστείρευτη φαντασία, προκαλεί το συναίσθημα του δέους και γοητεύει  τον θεατή.

Οι είκοσι ένας συμμετέχοντες εικαστικοί αντιμετώπισαν τη θεματική πρόκληση με ένα εντελώς σύγχρονο καλλιτεχνικό γλωσσικό ιδίωμα, χωρίς να εγκλωβιστούν σε παραδοσιακές εκφάνσεις της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και αρχαιολατρικές διατυπώσεις.

Ειρήνη Ηλιοπούλου

Η συνομιλία με το ιστορικό γεγονός γέννησε προβληματισμούς στους δημιουργούς και πρόσφερε το κίνητρο για να εκφράσουν ελεύθερα και με εντελώς σύγχρονη αισθητική αντίληψη τις εικαστικές αφηγήσεις τους με ποικίλα εκφραστικά μέσα και σύνθετες νοηματικές αναφορές. Από τα έργα της έκθεσης αναδύεται με εύληπτο τρόπο η βαρυσήμαντη νίκη των Ελλήνων στη ναυμαχία της Σαλαμίνας, που αντικατοπτρίζει την επικράτηση της ελευθερίας της σκέψης και του δημοκρατικού πνεύματος ενάντια στον απολυταρχισμό. 

Ο βασικός εκθεσιακός ιστός αποτελείται από είκοσι τρία σύγχρονα εικαστικά έργα, κυρίως ζωγραφικής, αλλά και γλυπτικής και δομικής τέχνης (κατασκευή).

Μίλτος Γκολέμας 

Το αξιοσημείωτο χαρακτηριστικό, όμως, που διαφοροποιεί αυτή την έκθεση και τη μετατρέπει σε μια συναρπαστική οπτική εμπειρία, είναι ο διάλογος με την αφηγηματική τέχνη του 19ου αιώνα.

Η πολυγλωσσία των νεοελληνικών εικαστικών έργων παρουσιάζεται  μαζί με ένα από τα σημαντικότερα έργα του προπερασμένου αιώνα, το εμβληματικό έργο του Κωνσταντίνου Βολανάκη «Ναυμαχία της Σαλαμίνος», (1882). Στο έργο του θαλασσογράφου Βολανάκη απεικονίζεται η στιγμή της κορύφωσης της Ναυμαχίας, όπου επικρατεί παντού η έντονη δράση της πολεμικής συμπλοκής.

Γιάννης Ψυχοπαίδης

Εντυπωσιακές είναι οι περιγραφικές λεπτομέρειες  στο πρώτο πλάνο με τους ναυαγούς να προσπαθούν να σωθούν κρεμασμένοι στα ξύλινα απομεινάρια των πλοίων. Επίσης, εντύπωση προξενεί η εικονογραφική προσέγγιση των εν κινήσει επανδρωμένων πλοίων ή των μισοβυθισμένων, με τους κωπηλάτες να πέφτουν στη θάλασσα. Η εξιστόρηση έγινε  σύμφωνα με την καταγραφή του Πλουτάρχου και εμπεριέχει παράλληλα επεισόδια με πρωταγωνιστές τον Θεμιστοκλή και την Αρτεμισία. Αναγνωρίσιμα είναι αρκετά αρχαιοελληνικά στοιχεία, όπως οι τριήρεις ή η ταινιωτή διακόσμηση πλοίου με το μοτίβο του μαιάνδρου, αλλά και πολλά στοιχεία επιρροής της δυτικής εικονογραφίας, κυρίως στην απεικόνιση των εξαρτημάτων των καραβιών. Άλλωστε, όλο το έργο, παρόλο το αναγνωρίσιμο ύφος του δημιουργού του, ακολουθεί τους αυστηρούς κανόνες της Σχολής του Μονάχου, με την άψογη, αναλυτική απόδοση της εικονογραφίας, τη γλαφυρή αφήγηση και τις σαφείς περιγραφές. Τα στοιχεία αυτά αισθητοποιούν μία επιβλητική και εξιδανικευμένη ατμόσφαιρα,  η οποία χαρακτηρίζει τη ζωγραφική της Κεντρικής Ευρώπης κατά τον 19ο αιώνα. 

Ο θεατής της έκθεσης θα απολαύσει  αυτό το έργο του ακαδημαϊκού ρεαλισμού, του ρομαντισμού, της χρωματικής πληθώρας, της έντονης δραματοποίησης και της σχολαστικής εικονογραφίας, μαζί με τις δημιουργίες μιας περισσότερο εννοιολογικής απόδοσης, αντιπροσωπευτικής της σύγχρονης ελεύθερης τέχνης. 

Η θαλασσογραφία, το διαχρονικά προσφιλές εικονογραφικό θέμα των καλλιτεχνών, διατηρεί την πρωτεύουσα θέση στην έκθεση «Σαλαμίς 480 π.Χ. Εικαστική απήχηση 2020». Η θάλασσα εξάλλου αποτελεί τη βασική πηγή έμπνευσης στη σύγχρονη εικαστική προσέγγιση του θέματος της ναυμαχίας της Σαλαμίνας. 

Ανδρέας Κοντέλης- Σαλαμίς Ι



 

Συντελεστές

Συμμετέχοντες καλλιτέχνες: Γιάννης Αδαμάκης, Στρατής Αθηναίος, Στάθης Βατανίδης, Μάρκος Βενιός, Ιωάννα Βλάχου, Χρήστος Γαρουφαλής, Μίλτος Γκολέμας, Στέφανος Ζαννής, Μαρίνα Ζωγραφάκη, Ειρήνη Ηλιοπούλου, Ανδρέας Κοντέλλης, Ζήνα Λιναρδάκη, Αφροδίτη Λίτη, Τάσος Μαντζαβίνος, Καλλιρόη Μαρούδα, Χρήστος Μποκόρος, Κωνσταντίνος Πάτσιος, Παναγιώτης Σιάγκρης, Δημήτρης Τζαμουράνης, Διονύσης Τσάσης, Μανώλης Χάρος, Γιάννης Ψυχοπαίδης

Οργάνωση: Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος

Συντονισμός: Αναστασία Αναγνωστοπούλου-Παλούμπη

Πρόεδρος Ναυτικού Μουσείου της Ελλάδος

Επιμέλεια Έκθεσης: Λουΐζα Καραπιδάκη

Επιστημονικός Σύμβουλος: Μανόλης Βλάχος

Υπεύθυνη οργάνωσης: Δέσποινα Κατσαρού-Μοσχονά

Οργάνωση: Ιωάννα Βλάχου, Πηνελόπη Βουγιουκλάκη, Ιωάννα Μπερμπίλη