Κυρ. Μητσοτάκης στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών: Η κεντροδεξιά κατόρθωσε να επικρατήσει γιατί έγινε λιγότερο ιδεολογική, πιο πρακτική, πιο προοδευτική

"Είναι πολύ σημαντικό το πράσινο πιστοποιητικό γιατί θέλουμε να επανέλθει η ελευθερία κίνησης των πολιτών όσο πιο γρήγορα γίνεται εντός της ΕΕ. Είναι πολύ σημαντικό αυτό να συμβεί όσο πιο γρήγορα γίνεται γιατί θέλουμε να διασφαλίσουμε πως οι πολίτες θα μπορούν να ταξιδέψουν κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού χωρίς να υφίστανται μη αναγκαίους περιορισμούς" τόνισε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στη συζήτηση που είχε στο πλαίσιο του Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών στο Ζάππειο Μέγαρο, με τον πρωθυπουργό της Ισπανίας Πέδρο Σάντσεθ , με συντονιστή τον δημοσιογράφο του Politico Φλόριαν Έντερ.

Από την πλευρά του ο Ισπανός πρωθυπουργός συνεχάρη τον Κυριάκο Μητσοτάκη "γιατί ήταν ένας από τους πρώτους Ευρωπαίους ηγέτες που δήλωσε, σε άρθρο, ότι τα εμβόλια πρέπει να αποτελούν ένα παγκόσμιο δημόσιο αγαθό".

Ο διάλογος των δύο πρωθυπουργών με τον δημοσιογράφο του Politico Φλόριαν Έντερ, στο πλαίσιο του Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών και οι απαντήσεις και οι τοποθετήσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη ήταν οι εξής:

Φλόριαν Έντερ: Για το πράσινο πιστοποιητικό. Ήσασταν ένας από τους πρώτους που εισήγαγαν την ιδέα ενός πιστοποιητικού εμβολιασμού για τους ταξιδιώτες που επιθυμούν να έρθουν στην χώρα. Γιατί είναι σημαντικό να το έχουμε σε ευρωπαϊκό επίπεδο το οποίο σύντομα αναμένουμε;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Ευχαριστώ Φλόριαν. Καλώς ήρθατε Πέδρο και Γιάνεζ (Γιάνσα). Είναι χαρά μας να σας φιλοξενούμε στην Ελλάδα για τη συμμετοχή σε μία εκδήλωση που έχει αναδειχθεί σε θεσμό δημόσιας συζήτησης σε παγκόσμιο επίπεδο, το Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών. Είναι πολύ σημαντικό το πράσινο πιστοποιητικό γιατί θέλουμε να επανέλθει η ελευθερία κίνησης των πολιτών όσο πιο γρήγορα γίνεται εντός της ΕΕ. Είναι πολύ σημαντικό αυτό να συμβεί όσο πιο γρήγορα γίνεται γιατί θέλουμε να διασφαλίσουμε πως οι πολίτες θα μπορούν να ταξιδέψουν κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού χωρίς να υφίστανται μη αναγκαίους περιορισμούς.

Όταν έθεσα για πρώτη φορά το θέμα αυτό -και το στήριξαν αμέσως τόσο ο Πέδρο όσο και οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες τότε- ήταν εμφανές πως θα έφτανε σύντομα η στιγμή που θα είχαμε ένα σημαντικό ποσοστό ευρωπαίων πολιτών που θα ήταν εμβολιασμένοι και θα χρειαζόμασταν μια κοινώς αποδεκτή βεβαίωση εμβολιασμού ή μια βεβαίωση πως κάποιος έχει νοσήσει ή μια κοινώς αποδεκτή βεβαίωση ότι υπεβλήθη σε τεστ πριν από το ταξίδι και είναι αρνητικός.

Το συζητήσαμε πολλές φορές, το εξετάσαμε και στο Πόρτο. Το τεχνικό έργο έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο. Αναμένω πως το πιστοποιητικό θα είναι λειτουργικό πριν το τέλος του Ιουνίου. Και θα διευκολύνει τις ζωές μας, γιατί δεν θα χρειάζεται να προχωράμε σε διμερείς συμφωνίες, αλλά θα δεχόμαστε όλοι το ευρωπαϊκό πράσινο πιστοποιητικό, ενώ τώρα πρέπει να δούμε την περίπτωση της κάθε χώρας σε διμερές επίπεδο.

Πιστεύω λοιπόν ότι θα είναι πάρα πολύ σημαντικό και για τις δύο χώρες, την Ελλάδα και την Ισπανία, καθώς εξαρτόμαστε σε σημαντικό βαθμό από τον τουρισμό και αναμένω ότι ο κόσμος όντως θα θέλει να ταξιδέψει το καλοκαίρι Ήδη είναι έκδηλη μια αίσθηση ευφορίας στην κοινωνία μας, καθώς έχει ήδη ξεκινήσει το άνοιγμα.

Δεν έχουμε τελειώσει ακόμα με την πανδημία. Θα πρέπει να συνεχίσουμε να τονίζουμε ότι η πανδημία είναι ακόμα μαζί μας. Και ενώ ανοίγουμε σταδιακά θα πρέπει να παραμείνουμε ιδιαίτερα προσεκτικοί και να σεβόμαστε τους βασικούς κανόνες που έχουν ορίσει οι ειδικοί.

Αλλά ο κόσμος θα θέλει να ταξιδέψει κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού και θα πρέπει να τους δίνεται η δυνατότητα να ταξιδέψουν στην Ελλάδα, στην Ισπανία, με τους λιγότερο δυνατούς περιορισμούς.

Και μια τελευταία παρατήρηση: θα πρέπει να είναι σε θέση να επιστρέψουν στην χώρα από όπου προήλθαν χωρίς επιπρόσθετη ταλαιπωρία. Επομένως, αυτό που ισχύει για ένα βορειοευρωπαίο που επισκέπτεται την Ελλάδα ή την Ισπανία, θα πρέπει να ισχύει και για το ταξίδι επιστροφής στη χώρα του.

Νομίζω μερικές φορές υπάρχει μεθοδολογική σύγχυση όταν μιλάμε για το πράσινο πιστοποιητικό. Στόχος είναι η διευκόλυνση των διασυνοριακών μετακινήσεων, όχι να υπαγορεύσουμε στα κράτη-μέλη τι μπορούν και τι δεν μπορούν να κάνουν όσον αφορά τους εμβολιασμένους πολίτες που βρίσκονται εντός της επικράτειάς τους.

Αυτή είναι μία διαφορετική συζήτηση. Έχουμε διαφορετικά νομικά συστήματα, διαφορετικές συνταγματικές προϋποθέσεις, όμως δεν πρέπει να συγχέουμε το πράσινο πιστοποιητικό με το δικαίωμα διαφορετικών χωρών να κάνουν διαφορετικά πράγματα. Πρόκειται απλά για ένα εργαλείο που θα επιτρέψει τα ταξίδια χωρίς καραντίνα, για να το θέσω στην πιο βασική μορφή του.

Αυτό είναι το μήνυμα που πρέπει να στείλουμε στους πολίτες: όταν θα θέλουν να κάνουν κρατήσεις για τις διακοπές τους θα έχουν τη δυνατότητα να επισκεφτούν την Ισπανία, την Ελλάδα ή άλλες νοτιοευρωπαϊκές χώρες και σε κάθε περίπτωση οι ίδιοι περιορισμοί θα εφαρμόζονται στους Έλληνες, τους Ολλανδούς ή τους Φινλανδούς που ταξιδεύουν στην Ελλάδα ή την Ισπανία. Για παράδειγμα, εάν στην Ελλάδα αποφασίσουμε ότι τα εστιατόρια θα κλείνουν στις 12:00 τα μεσάνυχτα θα κλείνουν για όλους που βρίσκονται στην χώρα. Αυτό που θέλουμε να αποφύγουμε είναι μη απαραίτητες καραντίνες κατά την άφιξη και κατά την επιστροφή των ταξιδιωτών.

Στη συνέχεια ο πρωθυπουργός τοποθετήθηκε για το θέμα των ταξιδιών από τρίτες χώρες μετά από την τοποθέτηση του κ. Σάντσεθ.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Πρόκειται για κάτι που συζητήσαμε στο Πόρτο και πιστεύω ότι είναι πολύ σημαντικό. Πάντοτε υπάρχει ο κίνδυνος να εμφανιστούν νέες ανησυχητικές μεταλλάξεις. Εάν πρέπει να ληφθεί απόφαση για τον περιορισμό των μετακινήσεων από μία συγκεκριμένη χώρα πρέπει να ληφθεί γρήγορα, σε ευρωπαϊκό επίπεδο και να ισχύει για όλα τα κράτη-μέλη.

Αναγνωρίζεται πλέον ότι στο παρελθόν υπήρξαν περιστάσεις που είμασταν ενδεχομένως υπερβολικά αργοί (ως Ευρώπη) στο να κατανοήσουμε πόσο επικίνδυνες μπορούν να γίνουν αυτές οι ανησυχητικές μεταλλάξεις. Όπως είπε ο Πέδρο, έχουμε πλέον σαφώς καλύτερη κατανόηση της φύσης της πανδημίας και πρέπει επίσης να υπάρχει καλύτερος συντονισμός σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Νομίζω ότι αφορά πρωτίστως τις μεγαλύτερες χώρες που έχουν απευθείας αεροπορικές συνδέσεις με τις χώρες αυτές. Ωστόσο, πιστεύω πως ξεκάθαρα κινούμαστε προς τη σωστή κατεύθυνση όσον αφορά τον συντονισμό των πολιτικών μας για τα ταξίδια, τόσο εντός της Ευρώπης όσο και από τρίτες χώρες.

O πρωθυπουργός της Ισπανίας Πέδρο Σάντσεθ συνεχάρη τον Κυριάκο Μητσοτάκη για την πρόταση που κατέθεσε το 2020 στο δημόσιο διάλογο για τις πατέντες των εμβολίων.

«Επιτρέψτε να συγχαρώ τον Κυριάκο γιατί ήταν ένας από τους πρώτους Ευρωπαίους ηγέτες που δήλωσε, σε άρθρο, ότι τα εμβόλια πρέπει να αποτελούν ένα παγκόσμιο δημόσιο αγαθό. Τώρα λοιπόν έχουμε όλη αυτή τη συζήτηση για τις πατέντες και το τι θα κάνουμε μετά από όσα ανέφερε η αμερικανική κυβέρνηση πριν από μερικές ημέρες. Υπερασπίζομαι κι εγώ αυτήν την προσέγγιση» ανέφερε μεταξύ άλλων ο κ. Σάντσεθ για τις θέσεις της αμερικανικής κυβέρνησης.

Ερωτηθείς από τον συντονιστή της συζήτησης για το θέμα των πατεντών και το αν συμφωνεί με τον κ. Σάντσεθ μετά και από τη συζήτηση που έγινε στο Πόρτο, ο πρωθυπουργός απάντησε:

Είμαστε λίγο-πολύ ευθυγραμμισμένοι με την ανάγκη να είμαστε πιο ελαστικοί όσον αφορά την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας όταν πρόκειται για πατέντες. Έγραψα ένα άρθρο πριν από ένα χρόνο, στο οποίο υποστήριξα την άποψη ότι τα εμβόλια πρέπει να είναι παγκόσμια δημόσια αγαθά. Νομίζω ότι αυτό που υποστηρίζουμε και οι δύο είναι ότι από μόνη της η χαλάρωση της προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας δεν πρόκειται να λύσει το πρόβλημα αύριο το πρωί, αλλά νομίζω ότι συμφωνούμε ότι σε αυτές τις εξαιρετικές περιστάσεις θα αποτελέσει ένα επιπλέον κίνητρο για την επιτάχυνση της παγκόσμιας παραγωγής.

Ακούω τα επιχειρήματα που αμφισβητούν αυτήν την άποψη, δεν είμαι πεπεισμένος ότι έχουν δίκιο, αλλά μιλάμε για τον μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. Βραχυπρόθεσμα, αυτό που πιστεύω ότι όλοι συμφωνήσαμε στο Πόρτο έχει να κάνει με το γεγονός ότι δεν πρέπει να έχουμε περιττούς περιορισμούς στις εξαγωγές. Κακώς δεν πιστώνεται στην Ευρώπη το γεγονός ότι συνέχισε να εξάγει εμβόλια σε μια εποχή που ακόμη, τότε, η πλειονότητα του πληθυσμού της Ευρώπης δεν είχε εμβολιαστεί. Συνεισφέρουμε (ως Ευρώπη) σημαντικά στο πρόγραμμα COVAX και δεν επιβάλαμε ποτέ περιορισμούς στις εξαγωγές, όπως έκαναν για παράδειγμα οι Ηνωμένες Πολιτείες.

Έτσι, το πρώτο πράγμα που πρέπει να συμβεί είναι να βεβαιωθούμε ότι δεν έχουμε περιορισμούς στις εξαγωγές. Επίσης, πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη μας το γεγονός ότι όλες οι χώρες της Ευρώπης έχουμε αγοράσει πλέον περισσότερα εμβόλια από όσα πραγματικά χρειαζόμαστε -αυτό είναι γεγονός- και θα λάβουμε τελικά περισσότερα εμβόλια από όσα χρειαζόμαστε. Το κάναμε σκόπιμα, γιατί θέλαμε να είμαστε ασφαλείς και να διασφαλίσουμε πως μπορούμε να τα διοχετεύσουμε το συντομότερο δυνατόν σε αυτούς που τα έχουν περισσότερο ανάγκη.

Όμως, από μόνη της η απόφαση από την πλευρά της Ευρώπης να αγοράσει εμβόλια σε ευρωπαϊκό επίπεδο και να τα διανείμει αναλογικά σε όλα τα κράτη μέλη, χωρίς διάκριση μεταξύ μεγάλων και μικρών χωρών, μεταξύ πλουσιότερων και φτωχότερων χωρών, είναι κατά την άποψή μου μια σημαντική στιγμή για την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη.

Δεν θέλω καν να σκεφτώ τι θα συνέβαινε αν χρειαζόταν να ανταγωνιζόμαστε μεταξύ μας για την προμήθεια εμβολίων. Είμαι βέβαιος ότι θυμάστε τι συνέβη τους πρώτους μήνες της πανδημίας όταν όλοι αγωνιζόμασταν για να βρούμε μάσκες και μέσα ατομικής προστασίας. Ήταν πολύ έντονο.

Πιστεύω λοιπόν ότι όλοι αναγνωρίζουμε ότι υπήρξαν μεν καθυστερήσεις -και νομίζω ότι η Επιτροπή ήταν ειλικρινής όταν είπε ότι προφανώς θα θέλαμε να είχαμε το εμβόλιο νωρίτερα- αλλά η απόφαση να αγοράσουμε εμβόλια, η απόφαση να αγοράσουμε επαναληπτικά εμβόλια για τα επόμενα δύο χρόνια για να βεβαιωθούμε ότι όλοι οι Ευρωπαίοι θα έχουν πρόσβαση σε ένα επαναληπτικό εμβόλιο εάν αυτό απαιτείται -που είναι πολύ πιθανό- νομίζω ότι είναι μια σημαντική ένδειξη ευρωπαϊκής αλληλεγγύης και μιας νέας ικανότητας προφανώς την οποία αποκτήσαμε κατά τη διάρκεια της πανδημίας και η οποία δεν είχε προγραμματιστεί εφόσον ήμασταν αναγκασμένοι, κατά κάποιο τρόπο, να επανεφεύρουμε τον τροχό καθώς προχωρούσαμε.

Πιστεύω λοιπόν ότι τα εμβόλια από τη μία πλευρά και φυσικά αυτό που κάναμε με το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) και την πενθήμερη διάσκεψη κορυφής που είχαμε τον Ιούλιο, αποτελούν χαρακτηριστικά μιας Ευρώπης που στέκεται στο ύψος των περιστάσεων και είναι σε θέση να λαμβάνει εξαιρετικά σημαντικές και ουσιαστικές αποφάσεις κατά την αντιμετώπισης μιας άνευ προηγουμένου κρίσης.

Είμαι αντίθετος στις ισοπεδωτικές επιθέσεις απέναντι στην Ευρώπη. Πιστεύω μάλιστα ότι και στους κόλπους της ίδιας της Ευρώπης αυτές οι δύο πολύ σημαντικές αποφάσεις δεν έχουν αναγνωριστεί επαρκώς. Ίσως το συζητήσουμε αργότερα, αλλά το ύψος των πόρων που έχουμε στη διάθεσή μας για δημόσιες επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις δεν έχει προηγούμενο. Ποτέ δεν θα μπορούσαμε να φανταστούμε ότι θα διαθέτουμε αυτά τα επιπλέον ποσά για να αναμορφώσουμε τις χώρες μας.

Για το Ταμείο Ανάκαμψης

Φλόριαν Έντερ: Κύριε Μητσοτάκη, υπολογίσατε ανάπτυξη της τάξεως του 7% του ΑΕΠ. Είναι αυτή μια ευκαιρία για τη χώρα σας και την Ευρώπη που δεν θα πρέπει να χαθεί;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Η απάντηση είναι ναι. Όταν συζητούσαμε τον Μάρτιο του 2020 την οικονομική αντίδραση στην κρίση, οκτώ από εμάς, αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων, έστειλαν μια επιστολή στον Σαρλ Μισέλ και ουσιαστικά ζήτησαν την εκκίνηση της συζήτησης για την δυνατότητα της Ευρώπης να δανειστεί ως μια υπερεθνική οντότητα και να στηρίξει την ανάκαμψη των κρατών-μελών, χωρίς τα κράτη-μέλη να πρέπει να επωμιστούν και άλλο χρέος.

Εκείνη την στιγμή, όπως θυμάστε, βρεθήκαμε σε αδιέξοδο. Ωστόσο, πήρε μόλις τρεις μήνες εντατικού lobbying και ήρθε η συνειδητοποίηση από όλα τα κράτη-μέλη, περιλαμβανομένης της Γερμανίας, ότι χρειαζόμαστε μια αλλαγή προτύπου. Και αυτό ακριβώς συνέβη τον Ιούλιο. Η δυνατότητα έκδοσης χρέους σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την στήριξη κρατών-μελών μέσω επιχορηγήσεων και δανείων χωρίς να χρειαστεί τα ίδια τα κράτη-μέλη να δανειστούν κατά μόνας, σε συνδυασμό με μια χαλαρή νομισματική πολιτική από την ΕΚΤ, δημιούργησαν τις συνθήκες, τον συνδυασμό δημοσιονομικών και νομισματικών πολιτικών, όχι μόνο για μια γρήγορη ανάκαμψη αλλά για μια διαφορετικού τύπου ανάπτυξη.

Και η πραγματική πρόκληση θα είναι όχι μόνο τα ποσοστά ΑΕΠ αυτά καθαυτά. Πιστεύω όλοι θα έχουμε υψηλή ανάπτυξη, κυρίως την πρώτη χρονιά μετά την πανδημία, θα συμβεί. Αλλά τι είδους ανάπτυξη θα είναι αυτή; Μια ανάπτυξη που θα κινείται από την κατανάλωση; Βεβαίως η κατανάλωση είναι ένα σημαντικό στοιχείο του ΑΕΠ αλλά δεν είναι αρκετό.

Θα πρέπει να εστιάσουμε στη δημιουργία θέσεων εργασίας γιατί η εκπαίδευση σε νέες δεξιότητες (reskilling) και η αναβάθμιση δεξιοτήτων (upskilling) είναι σημαντικές παράμετροι αλλά θα πρέπει να υπάρχουν οι θέσεις εργασίας για να είναι κανείς σε θέση να επανεκπαιδεύσει τους εργαζόμενους ώστε να αναλάβουν αυτά τα πόστα.

Θα πρέπει να εστιάσουμε, όπως είπε ο Πέδρο, στην ταχεία προώθηση της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης, και θα πρέπει να έχουμε και ένα ισχυρό κοινωνικό στοιχείο, όπως συζητήσαμε στο Πόρτο. Θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε την ανισότητα μεταξύ των φύλων, να μειώσουμε την παιδική φτώχεια, να μειώσουμε γενικά τις ανισότητες.

Και να είμαστε σε θέση να υπολογίσουμε και άλλους δείκτες πέραν του ΑΕΠ. Αυτή θα είναι μια πολύ επίκαιρη συζήτηση για το πώς θα αξιολογήσουμε την επίδοσή μας. Γιατί η Ευρώπη, στο σύνολό της, δεν έχει να κάνει μόνο με την ανάπτυξη της οικονομίας. Έχει να κάνει με αυτό που αποκαλούμε «ευρωπαϊκός τρόπος ζωής», που δεν έχει να κάνει μόνο με την μέτρηση της ανάπτυξης.

Για μένα αυτό που είναι εντυπωσιακό με το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας είναι ότι είναι ευθυγραμμίζεται εξαιρετικά με τις προεκλογικές μας δεσμεύσεις. Η πράσινη μετάβαση ήταν μέρος του σχεδίου μας αλλά τώρα έχουμε τα κεφάλαια να την στηρίξουμε.

Έλαβα την απόφαση αυτή -γιατί κάποιες φορές πρέπει να λάβεις μία τολμηρή απόφαση και μετά να επεξεργαστείς τις λεπτομέρειες υλοποίησής της- και τον Σεπτέμβριο του 2019 ανακοίνωσα πως σε σύντομο χρονικό διάστημα θα κλείναμε όλες τις ηλεκτροπαραγωγικές μονάδες που λειτουργούν με καύση λιγνίτη. Αρχικά κάποιοι σοκαρίστηκαν αλλά στη συνέχεια, όταν είδαμε τους αριθμούς, συνειδητοποιήσαμε πως, πράγματι, μπορούμε να πούμε στους νέους της Δυτικής Μακεδονίας πως υπάρχει και άλλο μέλλον, δεν χρειάζεται να αντιλαμβάνεστε τον εαυτό σας μόνον ως εργαζόμενους στις μονάδες λιγνίτη.

Και επεξεργαστήκαμε ένα πρόγραμμα μετάβασης, κινητοποιώντας συνολικά σχεδόν 5 δισεκατομμύρια ευρώ για αυτή την περιοχή, που θα διοχετευτούν στη δημιουργία θέσεων εργασίας σε διάφορους τομείς.

Βεβαίως δεν είναι εύκολο να το κάνει κανείς και πρέπει να πείσεις τον κόσμο. Αλλά χωρίς τη χρηματοδότηση που πλέον είναι διαθέσιμη μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, θα ήταν δύσκολο να τα καταφέρουμε, κινητοποιώντας μόνο κεφάλαια από τον ιδιωτικό τομέα. Σίγουρα θα χρειαζόταν και περισσότερος χρόνος. Δεν υπάρχει αμφιβολία ως προς αυτό. Αλλά θα είχε κοστίσει και περισσότερο.

Η Ελλάδα πέρασε πολλά. Την προηγούμενη δεκαετία η χώρα υπέστη πολιτικές λιτότητας, ακόμα πιο σκληρές σε σχέση με αυτές στην Ισπανία. Επομένως φτάσαμε σε ένα σημείο που συνειδητοποιήσαμε πως στην εποχή μετά την πανδημία χρειαζόμαστε μια διαφορετική, μακρο-οικονομική προσέγγιση που ξεπερνά τους παραδοσιακούς, πολύ αυστηρούς κανόνες δημοσιονομικής σύγκλισης που αντιμετωπίζαμε όλοι.

Φλόριαν Έντερ: Και πότε συνειδητοποιήσατε ότι θα συμβεί, ότι θα υλοποιούνταν το Ταμείο Ανάκαμψης; Ήταν πριν τη Σύνοδο;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Νομίζω ότι πριν τη Σύνοδο, έχοντας ολοκληρώσει τη δουλειά, γνωρίζαμε ότι θα έπρεπε να κλείσουμε τη συμφωνία. Μετά, θυμόμαστε τις συζητήσεις, το θέμα ήταν το πόσα χρήματα θα πήγαιναν σε επιχορηγήσεις, πόσα σε δάνεια, πόσα θα έπρεπε να κόψουμε από εδώ, εκεί. Και βεβαίως έγιναν και συμβιβασμοί.

Το συζητήσαμε κατά τη διάρκεια της συνάντησής μας. Εξαρτάται από το πόσο καλά θα χρησιμοποιήσουμε τα χρήματα. Στο τέλος της ημέρας επαφίεται σε εμάς να διασφαλίσουμε ότι τα χρήματα θα δαπανηθούν και θα επενδυθούν σοφά, σύμφωνα με τα σχέδια που έχουμε εκπονήσει. Το ισπανικό σχέδιο είναι εξαιρετικό, αυτό ακούμε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κι εμείς έχουμε κάνει καλή δουλειά.

Εν τέλει γνωρίζουμε ότι αμφότερες οι χώρες μας έχουν ένα ιστορικό σε ό,τι αφορά την απορρόφηση ευρωπαϊκών πόρων. Ξέρουμε ότι πρέπει να επιταχύνουμε τους ρυθμούς όσον αφορά τη δυνατότητα απορρόφησης πόρων από τα ταμεία συνοχής, χρήματα από την Κοινή Αγροτική Πολιτική -βασικοί πυλώνες της συνοχής και της στήριξης για τον πρωτογενή τομέα- και ταυτόχρονα σε αυτά να προστεθούν τα κεφάλαια από το Ταμείο Ανασυγκρότησης και Ανάκαμψης.

Πιστεύω ότι εφόσον αυτά τα χρήματα δαπανηθούν σοφά για την επιτάχυνση των δύο μεταβάσεων, θεωρώ ότι δεν θα είναι ένα μοναδικό γεγονός. 'Αρα επαφίεται σε εμάς να διασφαλίσουμε ότι έχουμε την σωστή προσέγγιση.

Ο Πέδρο έχει απόλυτο δίκιο όταν λέει ότι ο τρόπος για να πείσουμε τις αποκαλούμενες «φειδωλές» χώρες ήταν να τους εξηγήσουμε ότι θα επωφεληθούν και οι ίδιες από την ανάκαμψη της ενιαίας αγοράς. Για παράδειγμα, η Ελλάδα δεν παράγει ηλεκτροκίνητα οχήματα, πρέπει να τα αγοράσει από κάπου.

Η απάντηση δεν θα πρέπει να είναι απλά ένα μοντέλο εφάπαξ χρηματοδότησης.

Φλόριαν Έντερ: Έχετε ακούσει κάτι από την Επιτροπή, όπως είπατε, σε κάποιο Σχέδιο Ανάκαμψης που θα σας έδινε λόγο να υψώσετε «κόκκινη σημαία» και θα ήταν λόγος να παρέμβετε;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Ειλικρινά, όχι. Αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι ότι οι χώρες που στην αρχή αντιμετωπίστηκαν με μεγαλύτερο σκεπτικισμό ήταν οι χώρες που υπέβαλαν στην Επιτροπή εγκαίρως τα καλοδουλεμένα σχέδια που είχαν. Οι χώρες που θα επωφελούνταν περισσότερο έχουν επεξεργαστεί με λεπτομέρεια τα σχέδιά τους. Στο τέλος της μέρας, δεν αναμένεται καμία χώρα να κοιτάξει την υποπαράγραφο χ του ισπανικού ή ελληνικού σχεδίου.

Απαντώντας σε ερώτηση του Φλόριαν Έντερ για το πώς βλέπει την Ευρώπη μετά τη λήξη της καγκελαρίας της Άγγελα Μέρκελ, ο πρωθυπουργός σημείωσε:

Συμφωνώ ότι οι τεκτονικές πλάκες της ευρωπαϊκής πολιτικής μετακινήθηκαν σε έναν βαθμό από την Άγγελα Μέρκελ όταν απομακρύνθηκε από τη θέση κάθετης αντίστασης σε αυτό που τελικά συνέβη τον περασμένο Ιούλιο.

Προς τιμήν της, πιστεύω ότι διαπίστωσε την ανάγκη η Γερμανία να αναλάβει ηγετικό ρόλο, όπως συνέβη και στην περίπτωση των κοινών αγορών εμβολίων. Εάν η μεγαλύτερη και πλουσιότερη χώρα στην Ευρώπη ασχολούνταν μόνο με το δικό της συμφέρον θα ήταν αναμενόμενο να προμηθευτεί εμβόλια ευκολότερα σε σχέση με τις περισσότερες άλλες χώρες.

Δεν αναμένω κάποια αλλαγή προσέγγισης από την πλευρά της Γερμανίας. Φυσικά η θητεία μου στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είναι μικρότερη συγκριτικά με του Πέδρο, αλλά αναμφίβολα η Άγγελα Μέρκελ είναι μία εξαιρετικά έμπειρη πολιτικός, με την ικανότητα να οικοδομεί συμβιβασμούς όταν είναι απαραίτητο. Ήταν, είναι, πάντοτε θα είναι, κατά βάθος Ευρωπαία.

Στο τέλος της ημέρας αυτή είναι η φύση των δημοκρατικών διαδικασιών. Οι θεσμοί πρέπει να υπερβαίνουν τα πρόσωπα.

Σε ερώτηση για το πώς και το πότε αποφάσισε να ασχοληθεί με την πολιτική ο Κυριάκος Μητσοτάκης απάντησε:

Η δική μου ιστορία είναι ελαφρώς διαφορετική γιατί μεγάλωσα σε μια πολιτική οικογένεια. Μπορώ να σας διαβεβαιώσω πως ήταν πολλές οι στιγμές που είπα πως ποτέ μα ποτέ δεν θα ασχοληθώ με την πολιτική. Μεσολάβησε μια μακρά διαδικασία, μια καριέρα στον ιδιωτικό τομέα και σε κάποια στιγμή συνειδητοποιείς ότι η ουσία της δημοκρατίας είναι η συνεισφορά στη δημόσια σφαίρα.

Ως κάποιος που έχει ένα «προνομιακό» πολιτικό υπόβαθρο, ήξερα και ήταν πιο εύκολο για μένα να κάνω τα πρώτα βήματά μου στην πολιτική. Επομένως, αναρωτήθηκα πώς πείθεις κάποιον που δεν έχει το δικό σου πλεονέκτημα να μπει στην πολιτική εάν δεν το κάνεις ο ίδιος; Και αν νιώθεις ότι μπορείς να φέρεις την αλλαγή, προσπάθησέ το.

Όταν ξεκινάς στην πολιτική ποτέ δεν ξέρεις πώς θα εξελιχθεί. Το ξέρει και ο Πέδρο καλά. Υπάρχουν τα πάνω και τα κάτω. Υπάρχουν στιγμές που θεωρείς πως είσαι εντελώς εκτός του κάδρου και ξαφνικά κάτι συμβαίνει. Μπορώ να σας διαβεβαιώσω, δεν είναι εύκολη δουλειά. Υπάρχουν στιγμές που πιστεύεις πως συνεισφέρεις κι εσύ σε μια σημαντική αλλαγή και λες «ναι, τελικά όλο αυτό αξίζει».

Στο τέλος της μέρας, δεν μπορείς να ασχοληθείς με την πολιτική εάν δεν είσαι πλήρως πεπεισμένος πως μπορείς να αλλάξεις τα πράγματα. Εάν είσαι κυνικός και η προσέγγισή σου είναι «δεν αλλάζουν τα πράγματα, δεν έχει σημασία ποιος κυβερνά, ποια είναι τα κόμματα, οι ιδεολογίες», καλύτερα μείνε στο σπίτι σου ή περιόρισε τη συνεισφορά στις αναρτήσεις στα social media. Αλλά αν νιώθεις ότι μπορείς να κάνεις τη διαφορά τότε να εμπλακείς με όλα τα επίπεδα της δημόσιας σφαίρας.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα που θα αντιμετωπίσουμε πιστεύω, και αυτή είναι η πρόκληση για τη δημοκρατία στο μέλλον είναι το να πείσουμε τους νέους να ασχοληθούν με τον δημόσιο βίο. Κυρίως την εποχή των social media που δεν υπάρχει διάκριση μεταξύ ιδιωτικής και δημόσιας ζωής, μια εποχή που οι δολοφονίες χαρακτήρων είναι η νόρμα παρά η εξαίρεση στον κανόνα.

Η «στρατολόγηση» ταλαντούχων ανθρώπων στην πολιτική, για να χρησιμοποιήσω επιχειρηματική ορολογία, θα είναι κάτι εξαιρετικά σημαντικό για την επόμενη γενιά, τους ανθρώπους που θα έρθουν μετά από εμάς. Όλα όμως ξεκινούν με την πεποίθηση ότι μπορείς να αλλάξεις τα πράγματα και αν έχεις το πάθος μπορείς να φέρεις την αλλαγή. Δεν υπάρχουν εγγυήσεις επιτυχίας στη δική μας δουλειά. Τα πράγματα μπορεί να αλλάξουν πολύ γρήγορα, όλοι το ξέρουμε αυτό, αλλά αξίζει η προσπάθεια αναφέρει το ΑΠΕ.

Ερωτηθείς από τον Φλόριαν Έντερ για το μεταβαλλόμενο τοπίο στην πολιτική σκηνή της Ευρώπης και τη φθορά παραδοσιακών δυνάμεων, ο πρωθυπουργός είπε για την εμπειρία της Ελλάδας:

Στην περίπτωσή μας, η κεντροδεξιά ήταν ουσιαστικά το μόνο κόμμα που επέζησε από τη ρήξη, τον πολιτικό σεισμό που ουσιαστικά σχεδόν διέλυσε την πολιτική σκηνή στην Ελλάδα. Στην περίπτωσή μας το παραδοσιακό σοσιαλδημοκρατικό κόμμα αντικαταστάθηκε από κάτι άλλο, το οποίο, κατά την άποψή μου, μοιάζει ελάχιστα με τη Σοσιαλδημοκρατία, όπως τουλάχιστον ο Πέδρο την προσδιόρισε. Και ήταν η κεντροδεξιά που κατόρθωσε όχι μόνο να επιβιώσει, να ευδοκιμήσει και να ενισχυθεί. Αλλά ίσως το πέτυχε διότι έγινε λιγότερο ιδεολογική, πιο πρακτική, πιο προοδευτική και ικανή να κάνει το είδος της μεγάλης σύνθεσης και των αλλαγών που απαιτούνται σε ένα άρδην μεταβαλλόμενο τοπίο.

Στο μυαλό μου η διάκριση, για παράδειγμα, μεταξύ μεγάλου και ενός μικρού κράτους δεν έχει σημασία. Θέλουμε ένα αποτελεσματικό κράτος και αν αυτό το κράτος πρέπει να είναι παρόν σε μια εποχή που διαταράσσεται αυτό που αποκαλούμε κανονικότητα, θα πρέπει να είναι παρόν. Και ποιος θα περίμενε -αστειευόμουν με τον Υπουργό μου και τον αναπληρωτή Υπουργό Οικονομικών μου- ότι μία κεντροδεξιά κυβέρνηση είναι αυτή που έχει ξοδέψει τα περισσότερα χρήματα στην ιστορία της Ελλάδας στηρίζοντας την πραγματική οικονομία. Αλλά ήταν απαραίτητο και έπρεπε να συμβεί.

Είναι η πράσινη μετάβαση ιδεολογική εκ φύσεως; Δεν είμαι σίγουρος. Υπερβαίνει ιδεολογίες. Έχει να κάνει με τη μοίρα των παιδιών μας. Υπάρχει ένα στοιχείο στο μυαλό μου, το οποίο είναι πολύ σημαντικό, και έχει να κάνει με τη μείωση των ανισοτήτων και τη δημιουργία μιας πιο συμπεριληπτικής μορφής καπιταλισμού;

Θα έλεγα ότι αυτό το όραμα μπορεί να είναι εξίσου συμβατό με έναν σοσιαλδημοκράτη όσο και με έναν πολιτικό από την κεντροδεξιά. Μπορεί να έχουμε διαφορετικές συνταγές, αλλά πιστεύω ουδείς μπορεί σήμερα να δεχτεί -της κεντροδεξιάς περιλαμβανομένης- ότι οι μεγάλες ανισότητες που προκαλεί ένας καπιταλισμός δίχως ρυθμίσεις και έλεγχο μπορεί να είναι οικονομικά και ηθικά αποδεκτές.