Fighting Impunity in the 21st Century: Η καθυστέρηση στην απονομή δικαιοσύνης αποτελεί παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ελλάδα

Απαιτείται νέο διεθνές νομικό, εποπτικό και κατασταλτικό πλαίσιο προκειμένου να παταχθεί η ατιμωρησία, η οποία είναι η πηγή για όλων των ειδών Παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αυτό ήταν το κεντρικό συμπέρασμα της διαδικτυακής εκδήλωσης που πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα, 12 Ιουλίου, από τον ανεξάρτητο μη κυβερνητικό οργανισμό Fight Impunity και το Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών.

Διακεκριμένες προσωπικότητες από τον πολιτικό, νομικό και δικαστικό χώρο έδωσαν το  παρόν στην εκδήλωση, προτείνοντας λύσεις στις αδυναμίες και αστοχίες του ελληνικού, ευρωπαϊκού και διεθνούς πλαισίου σε θέματα προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Ο πρώην Επίτροπος και νυν μέλος του Honorary Board του Fight Impunity, Δημήτρης Αβραμόπουλος, άνοιξε τη συζήτηση επισημαίνοντας ότι οι προσπάθειες των ελεύθερων και δυτικών χωρών κατά των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, εκτός των ορίων τους, είναι ανεπαρκής.

Όπως διευκρίνισε ο κ. Αβραμόπουλος, ακόμα έχουμε θανάτους αμάχων, δολοφονίες δημοσιογράφων, γενοκτονίες και 80 εκατ. πρόσφυγες που αναζητούν καταφύγιο από τη βία του πολέμου και τα απολυταρχικά καθεστώτα.

Ο κ. Αβραμόπουλος θεωρεί απαραίτητη προϋπόθεση για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων την εξάλειψη της ατιμωρησίας μέσα από ενδυνάμωση και εμβάθυνση όλων των διαδικασιών, ξεκινώντας από εθνικό επίπεδο και στη συνέχεια σε διεθνές. Για παράδειγμα, πρώτα θα πρέπει να περιοριστούν ακραίες εθνικιστικές τάσεις και στη συνέχεια να υπάρξουν διεθνείς αλληλεπιδράσεις τόσο σε νομικό, όσο σε διπλωματικό, γεωπολιτικό και οικονομικό τομέα διεθνώς. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο πρώην Επίτροπος, «κράτη, Οργανισμοί, επιχειρήσεις - όλοι = οφείλουμε να συμβάλουμε στη συλλογική προσπάθεια για αποτελεσματική αντιμετώπιση εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας και μαζικής παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, υποστηρίζοντας την καθιέρωση της λογοδοσίας ως κεντρικού πυλώνα της διεθνούς δικαιοσύνης».

Προς την ίδια κατεύθυνση κινήθηκε ο ιδρυτής και πρόεδρος του μη κυβερνητικού οργανισμού Fight Impunity, με έδρα τις Βρυξέλλες, Pier Antonio Panzeri. Μιλώντας στην εκδήλωση που διοργανώθηκε μαζί με το Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, ανέδειξε τις αιτίες της ατιμωρησίας και της αύξησης των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Όπως εξήγησε ο κ. Panzeri, η μελαγχολική αυτή διαπίστωση οφείλεται στην ενδυνάμωση της φωνής διεθνών οργανισμών και δικαστηρίων για τα ανθρώπινα δικαιώματα, στον περιορισμό των χώρων δικαιοδοσίας με την ύπαρξη απολυταρχικών καθεστώτων, αλλά και στην πολυπλοκότητα του ζητήματος, καθώς περιλαμβάνει και οικονομικά ζητήματα.

Η λύση που προτείνεται, σύμφωνα με τον κ. Panzeri, είναι η χρήση της λεγόμενης “οικονομικής ανάπτυξης με την υποστήριξης της άυλης υποδομής”, δηλαδή την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης μέσα από τον εκδημοκρατισμό, τη λογοδοσία και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Ακριβώς αυτή την περιπλοκότητα σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο ανέδειξε ο υπουργός Εσωτερικών, κ. Μάκης Βορίδης, ο οποίος πρότεινε τη δημιουργία ενός νέου διεθνούς πλαισίου, μέσα από πολυμερείς συμφωνίες μεταξύ όλων των κρατών, προκειμένου να αναπτυχθεί νομική βάση πρόληψης και καταστολής του αδικήματος που αφορά την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.  Σε αυτό θα πρέπει να συμβάλει και ο κρατικός τομέας κάθε μέλους της Ε.Ε., σύμφωνα με τον κ. Βορίδη, πρόταση με την οποία συμφώνησαν οι διεθνώς καταξιωμένες προσωπικότητες που συμμετείχαν στο ίδιο πάνελ.

Συγκεκριμένα, οι Thor Halvorssen, πρόεδρος του Human Rights Foundation, Cecilia Wikström, πρώην ευρωβουλευτής (2009-2019) και μέλος του FIGHT IMPUNITY, και Στέλιος Κυμπουρόπουλος, ευρωβουλευτής και μέλος της Subcommittee on Human Rights, Στέλιος Κυμπουρόπουλος, υπογράμμισαν το ζήτημα της πολυπλοκότητας, η οποία μπορεί να περιοριστεί με εναρμόνιση του σχετικού δικαίου εντός της Ε.Ε. με κύριο στόχο την πάταξη της ατιμωρησίας.

Σε μεγαλύτερο νομικό βάθος και ειδικά για την ελληνική πραγματικότητα εισήλθε το δεύτερο πάνελ της εκδήλωσης, στο οποίο συμμετείχε ο υπ. Δικαιοσύνης, Κώστας Τσιάρας, οι πρόεδροι των τριών ανωτάτων δικαστηρίων της χώρας, Δημήτριος Σκαλτσούνης (Συμβούλιο της Επικρατείας), Μαρία Γεωργίου (Άρειος Πάγος) και Ιωάννης Σαρμάς (Εποπτικό Συνέδριο), αλλά και η πρόεδρος της ελληνικής ανεξάρτητης αρχής για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, κυρία Μαρία Γαβουνέλη.

Ο κ. Τσιάρας ανακοίνωσε την αυστηροποίηση των ποινών που θα αφορούν περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας, όπως για παράδειγμα η έναρξη περιόδου παραγραφής αδικήματος σε ανήλικο από την ενηλικίωσή του, αλλά και την κατάργηση των χρηματικών ποινών και την αντικατάστασή τους με φυλάκιση. Επίσης, ανέφερε ότι οι αλλαγές αυτές κινούνται προς την ίδια κατεύθυνση της αυστηροποίησης του ποινικού κώδικα που αναμένεται να έχει ψηφιστεί μέχρι τέλη Αυγούστου ή Σεπτεμβρίου.

Στη σημασία της αυστηριοποίησης του ποινικού κώδικα και στην ανάδειξη νομοθετικών πρωτοβουλιών για την ενδοοικογενειακή βία αναφέρθηκε και η βουλευτής της ΝΔ, κυρία Άννα Καραμανλή.

Η πρόεδρος του Αρείου Πάγου, κυρία Γεωργίου, και η πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, κυρία Γαβουνέλη, ανέδειξαν το ζήτημα της καθυστέρησης στην απονομή της δικαιοσύνης στην Ελλάδα που αποτελεί παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καλώντας το δικαστικό σύστημα να εκσυγχρονιστεί.

Μάλιστα, η κυρία Γαβουνέλη πρότεινε και την θεσμοθέτηση ποινικών ευθυνών σε νομικά πρόσωπα που δεν σέβονται ανθρώπινα δικαιώματα, μεταξύ των οποίων θα πρέπει να περιληφθούν και οικαταστροφές του περιβάλλοντος. Ο κ. Σαλμάς ανέφερε ότι το Εποπτικό Συμβούλιο εκσυγχρονίζει τους ελεγκτικούς μηχανισμούς για ταχύτερη και αποτελεσματικότερη διερεύνηση των υποθέσεων, ενώ ο κ. Σκαλτσούνης μίλησε για μια μεταβατική περίοδο εκσυγχρονισμού των πλαισίων και για μεταβατική δικαιοσύνη.