Γιατί εμφανίζεται το αίσθημα απογοήτευσης στη γυμναστική και πώς θα το αντιμετωπίσουμε;

Πολλοί θα πουν, είμαι ευχαριστημένος/η με την γυμναστική που κάνω. Τι γίνεται όμως με όσους γυμνάζονται και νιώθουν απογοητευμένοι απο τα αποτελέσματα. Πως θα το αντιμετωπίσουν;

Γιατί γυμναζόμαστε;

Ξεκινάμε και συνεχίζουμε να γυμναζόμαστε για να πετύχουμε έναν ή περισσότερους στόχους. Αυτοί μπορεί να είναι η απώλεια βάρους, η ενδυνάμωση, η αποκατάσταση ενός τραυματισμού, η βελτίωση της διάθεσής μας, η αύξηση της μυϊκής μάζας και η κοινωνικοποίηση.

Μπορεί επίσης να ήταν δική μας συνειδητή επιλογή ή και ακόμα λόγω κάποιου εξωτερικού παράγοντα (πχ σύσταση του γιατρού).

Από την αρχή του προγράμματος έως τη δεδομένη χρονική στιγμή, είναι πιθανό να βιώσουμε διαφορετικά συναισθήματα. Την ανησυχία στην αρχή του προγράμματος άσκησης, μπορεί να την διαδεχθεί η αίσθηση αυτοπεποίθησης και ικανοποίησης.

Από την άλλη, μπορεί σταδιακά, ανεξάρτητα από το πώς νιώθαμε όταν ξεκινήσαμε ή το πώς νιώθαμε τον προηγούμενο καιρό, να αρχίσουμε να έχουμε μία αίσθηση απογοήτευσης και να αναρωτιόμαστε έχει νόημα να συνεχίσω, ή χάνω άδικα τον χρόνο μου χωρίς να πετυχαίνω τα αποτελέσματα που ήθελα;

Αν έχεις νιώθει έτσι, το σίγουρο είναι ότι δεν είσαι η/ο μοναδική/μοναδικός. Ακόμα και τα άτομα που θεωρείς επιτυχημένα στο τμήμα της γυμναστικής και έχουν πετύχει τα αποτελέσματα που αναζητείς, πιθανόν να έχουν βιώσει την ίδια ή ακόμα και πιο έντονη κατάσταση.

Αρχικά, σε τι μας βοηθάει η γυμναστική.

Η συμμετοχή σε ένα συστηματικό πρόγραμμα γυμναστικής δεν είναι πάντα εύκολο πράγμα. Απαιτεί σωματικό και πνευματικό κόπο και αφιέρωση πόρων (χρόνο, χρήμα). Ειδικά για κάποιον καινούριο, μπορεί να φαντάζει βουνό.

Όμως συνδέεται από αναρίθμητα οφέλη. Ενδεικτικά:

Τα οφέλη της γυμναστικής

• Βελτίωση των δεικτών υγείας – υποβοήθηση σε χρόνιες παθήσεις (λιπιδαιμικό προφίλ, καρδιαγγειακή αποδοτικότητα, αντιμετώπιση σαρκοπενίας, οστεοπόρωσης)
• Βελτίωση λειτουργικής ικανότητας (δύναμη, ισορροπία, αντοχή, ευλυγισία)
• Βελτίωση σύστασης σώματος (αύξηση μυϊκής μάζας, μείωση σωματικού λίπους)
• Πρόληψη και αποκατάσταση τραυματισμών
• Βελτίωση διάθεσης (μείωση συναισθημάτων κατάθλιψης, απομόνωσης)
• Βελτίωση γνωστικής λειτουργίας

Συνεπώς το ξεκίνημα και η χρόνια συμμετοχή, θα μπορούσε να θεωρηθεί ακόμα και απαραίτητη, ειδικά για ανθρώπους όπου ακόμα και η εργασία τους, τους αναγκάζει να διάγουν καθιστική ζωή.

Γιατί εμφανίζεται το αίσθημα απογοήτευσης στη γυμναστική;

Τις περισσότερες φορές η γνώση των πλεονεκτημάτων μιας δραστηριότητας δεν είναι αρκετή για να την ξεκινήσουμε και να την συνεχίζουμε, ειδικά με θετικά συναισθήματα.

Ο ερχομός της απογοήτευσης συνήθως γίνεται σε μία περίοδο κατά την οποία παρατηρούμε μία στασιμότητα στα προπονητικά μας αποτελέσματα ή ακόμα και αναστροφή τους. Το αίσθημα γίνεται ακόμα πιο έντονο αν συνδυαστεί με την υποκειμενική μας αντίληψη ότι ενώ αφιερώνουμε όλο και περισσότερους πόρους (χρόνο-χρήμα) τα αποτελέσματα δεν είναι τα επιθυμητά.

Παράλληλα κοιτάζοντας γύρω μας, βλέπουμε τους άλλους και θεωρούμε πετυχαίνουν περισσότερα, ενώ φαινομενικά επενδύουν λιγότερα, γράφει ο Γυμναστής Γιάννης Βεράνης στο fmh.gr.

Αυτή η εικόνα που έχουμε φτιάξει, μπορεί να απέχει αρκετά από την πραγματικότητα, καθώς δεν μπορούμε να γνωρίζουμε πόσο πραγματικά επενδύουν οι επιτυχημένοι συναθλητές. Βέβαια δεν έχει συνήθως για εμάς και ιδιαίτερα μεγάλη σημασία, αφού έτσι νιώθουμε. Δεν φτάνει στην προκείμενη περίπτωση να μας πει κάποιος, μην νιώθεις απογοήτευση δεν είναι τα πράγματα έτσι.

Το αίσθημα γίνεται ακόμα πιο έντονο όταν εμφανίζονται συχνοί και ενοχλητικοί τραυματισμοί. Τότε είναι που χάνουμε και την εμπιστοσύνη μας στην διαδικασία και τα οφέλη της προπόνησης.

Σε όλο αυτό έρχεται να προστεθεί και η παραπληροφόρηση που υπάρχει στα ΜΜΕ και τα social media σε θέματα γύρω από την υγεία και την άσκηση αλλά και τα μη ρεαλιστικά πρότυπα σώματος που πλέον βρίσκονται παντού στα μέσα (από ταινίες μέχρι χορηγούμενες στα social media).

Σώματα τα οποία απέχουν υπερβολικά από το επιτεύξιμο και υγειές και σίγουρα δεν δίνονται πληροφορίες για το πώς έφτασαν σε αυτό το σημείο (photoshop, αναβολικά κλπ).

Τι μπορούμε να κάνουμε για να επανέλθει η διάθεση για γυμναστική και να φύγει η απογοήτευση;

Η αλήθεια είναι ότι μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αυτό το αίσθημα ή ακόμα καλύτερα να το προλάβουμε. Δεν υπάρχει βέβαια κάποιο συγκεκριμένο μονοπάτι το οποίο προτείνουν οι ερευνητές, αλλά περισσότερο επιτυγχάνεται μέσα από συνδυασμό τακτικών και πρακτική εμπειρία.

Σε κάθε άτομο μπορεί να χρειάζεται λίγο διαφορετική προσέγγιση, όλες όμως θα έχουν πολύ κοινά χαρακτηριστικά.

Ας δούμε λοιπόν τι μπορούμε να κάνουμε.

Να ενημερωθούμε σε θέματα γύρω από την γυμναστική.

Παράλληλα να αναζητούμε έγκυρες πηγές (πιστοποιημένους γυμναστές και αθλητικούς οργανισμούς). Η γνώση στην αθλητική επιστήμη είναι αρκετά δυναμική και συνεχώς παρουσιάζονται νέα δεδομένα.

Παρότι σαφώς δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τα πάντα γύρω από την προπόνηση, είναι σημαντικό να αντιλαμβανόμαστε τις νομοτέλειες που την διέπουν για να έχουμε μία ρεαλιστική εικόνα για το τι μπορούμε να πετύχουμε και το σε πόσο χρονικό διάστημα.

Επίσης να αναγνωρίζουμε τους παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν το αποτέλεσμα της προπόνησής μας.

Για παράδειγμα μπορεί να μην βλέπουμε αποτελέσματα από την προπόνηση, επειδή δεν κοιμόμαστε καλά ή επειδή δεν τρεφόμαστε σωστά και όχι επειδή κάνουμε κάτι λάθος στο γυμναστήριο.

Επίσης μπορεί να βλέπουμε άλλους να σηκώνουν παραπάνω κιλά σε κάποιες ασκήσεις, όπως πχ τα καθίσματα, ενώ δεν γνωρίζουμε το πόσο ρόλο παίζουν οι μοχλοί του κάθε σώματος (διαφορετικό μήκος σκελών και κορμού απαιτεί άλλο μέγεθος δυνάμεων).

Όπως στα περισσότερα αντικείμενα, μπορεί να χρειαζόμαστε και την υποστήριξη ενός ειδικού, ο οποίος είναι ο γυμναστής, απόφοιτος ΤΕΦΑΑ με παράλληλες εξειδικεύσεις, συνεχή ενημέρωση και πρακτική εμπειρία.

Να έχουμε ρεαλιστική εικόνα για το τι θέλουμε να πετύχουμε και να θέτουμε κατάλληλους στόχους.

Να υπάρχουν δηλαδή προσδοκίες οι οποίες συμβαδίζουν με τους πόρους που αφιερώνουμε και σε συνδυασμό με την γνώση των νομοτελειών της προπόνησης να θέσουμε SMART στόχους.

Μπορεί να έχετε ακούσει το ακρωνύμιο SMART το οποίο στα ελληνικά περιλαμβάνει τις λέξεις α) συγκεκριμένος β) μετρήσιμος γ) επιτεύξιμος δ) ρεαλιστικός ε) χρονικά δεσμευμένος (σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα).

Χρησιμοποιείται για να μας βοηθήσει στην διαδικασία επιλογής στόχων και κατά συνέπεια επίτευξης των αποτελεσμάτων που αποζητάμε.

Στην θεωρία τα πράγματα είναι πολύ πιο απλά από την πράξη. Για να πετυχαίνουμε αποτελέσματα σαφώς δεν αρκεί μόνο να θέσουμε τους στόχους αλλά να εφαρμόζουμε την απαιτούμενη διαδικασία όπως ακριβώς πρέπει.

Οι κατάλληλες όμως προσδοκίες σίγουρα συμβάλλουν στην μείωση του αισθήματος απογοήτευσης. Η υπομονή στην προπονητική διαδικασία, είναι πάντα σύμμαχος.

Να διατηρούμε προπονητικό αρχείο.

Ένα προπονητικό αρχείο μπορεί να περιλαμβάνει το πρόγραμμα της ημερήσιας προπόνησής μας, τις διατροφικές μας συνήθειες και οτιδήποτε διαφορετικό έχει συμβεί και διαταράσσει την ποιότητα της προπόνησης ή τα αποτελέσματά της (πχ κάποια ίωση, κάποιος τραυματισμός ή απώλεια ύπνου).

Η απογοήτευση που βιώνουμε κάποιες φορές πηγάζει και μέσα από την σύγκρισή της τωρινής μας απόδοσης με τον παλιό μας εαυτό. Αυτό πρακτικά δεν είναι σωστό καθώς οι συνθήκες πάντα αλλάζουν, δεν μπορούν όλοι οι παράγοντες να είναι ίδιοι σε 2 διαφορετικές χρονικές περιόδους.

Συνεπώς η τήρηση αρχείου μας επιτρέπει να εξετάσουμε αν μία περίοδος είναι καλύτερη ή χειρότερη από μια άλλη αλλά και γιατί (πχ απογοητεύεσαι επειδή εμφανίζονται τενοντίτιδες, ενώ δουλεύεις πάνω από 30% του προηγούμενου προπονητικού φορτίου).

Βελτίωση των παραγόντων που επηρεάζουν τα προπονητικά αποτελέσματα, έξω από την γυμναστική.

Για την στασιμότητα που βιώνουμε μπορεί να μην ευθύνεται η προπονητική διαδικασία αυτή καθαυτή. Σημαντική επίδραση σε τυχαία σειρά έχει η διατροφή, η επαρκής ανάπαυση, το στρες αλλά και η ημερήσια ρουτίνα.

Πριν αφήσεις την απογοήτευση να σε καταβάλει έλεγξε αν χρήζουν αυτοί οι παράγοντες βελτίωσης και όπου μπορείς προσπάθησε να εφαρμόσεις αλλαγές.

Προσαρμογή του προγράμματος προπόνησης.

Το πρόγραμμα προπόνησης σαφώς καθορίζει σε μεγάλο βαθμό το αποτέλεσμα. Εκτός από την στασιμότητα, μπορεί να οδηγήσει και σε τραυματισμούς υπέρχρησης. Οι απότομες αλλαγές στην προπονητική επιβάρυνση και η λάθος τεχνική αποτελούν τις βασικότερες αιτίες τραυματισμού.

Εφόσον λύσουμε τα όποια ζητήματα εκεί, είναι χρήσιμο να χρησιμοποιούμε ένα περιοδικό μοντέλο προπόνησης (δηλαδή με σχεδιασμένες αλλαγές ανά συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα) για να υπάρχει εξέλιξη και να αποφεύγεται η μονοτονία (η οποία από μόνη της αποτελεί προδιαθεσικό παράγοντα για υπερπροπόνηση και τραυματισμούς βέβαια η εναλλαγές δεν πρέπει να είναι συχνές αλλά να υπάρχει μεθοδικότητα) (Foster, 1998).

Να επικοινωνήσουμε με ειλικρίνεια και με άλλους αθλούμενους για να μάθουμε την ρουτίνα τους, να δούμε την οπτική τους για να αρχίσουμε να αποκτάμε μια πιο πλήρη εικόνα.

Σίγουρα θα υπάρχουν και άλλοι οι οποίοι βιώνουν τα ίδια συναισθήματα με εμάς και μπορεί να εφαρμόζουν κάποια λύση η οποία είναι υγιής και μας ταιριάζει.