Στέλλα Ιορδανίδου : Η πρώτη Ελληνίδα & 13η στον κόσμο που γέννησε την κόρη της Χριστίνα με εξωσωματική - η συγκινητική ιστορία - τι κάνει σήμερα το πρώτο παιδί του σωλήνα

Η δημοσιογράφος Χριστίνα Iορδανίδου είναι το πρώτο παιδί του σωλήνα στην Ελλάδα και η μητέρα της, Στέλλα, αφηγείται την συγκινητική ιστορία της στο voria.gr.

«Στη ζωή οι μάνες κάνουν όχι μόνο όσα μπορούν, αλλά κι όσα δεν μπορούν». Με αυτό το motto πορεύτηκε όλα τα χρόνια της ζωής της η Στέλλα Ιορδανίδου, η πρώτη ελληνίδα που απέκτησε παιδί με τη μέθοδο της εξωσωματικής γονιμοποίησης το 1982.

40 χρόνια μετά  η Στέλλα Ιορδανίδου, ευτυχισμένη μητέρα της δημοσιογράφου στον τηλεοπτικό σταθμό OPEN, Χριστίνας Ιορδανίδου, στέλνει ένα μήνυμα συμπαράστασης στις γυναίκες που προσπαθούν να αποκτήσουν παιδί: «Μην τα παρατάτε. Η επιστήμη κάνει θαύμα και η πίστη φέρνει αποτέλεσμα στον αγώνα».

Γεννημένη και μεγαλωμένη στη Θεσσαλονίκη η Στ. Ιορδανίδου παντρεύτηκε στα 21 της χρόνια, αλλά από πιο μικρή γνώριζε πως ένα πρόβλημα υγείας που είχε δεν θα της επέτρεπε να χαρεί τη μητρότητα. Ο σύζυγός της, έμπορος κρεάτων και εργολάβος, Θόδωρος Ιορδανίδης, την αγαπούσε πολύ και το αποδέχτηκε.

Μορφωμένη και έχοντας μια σχετική οικονομική άνεση, η κ. Ιορδανίδου έφυγε στο Κλίβελαντ των ΗΠΑ, σε ένα εξειδικευμένο κέντρο και υποβλήθηκε σε χειρουργική επέμβαση για την αποκατάσταση του προβλήματός της, αλλά δεν υπήρξε αποτέλεσμα. Όσες προσπάθειες κι αν έκανε, δεν έμενε έγκυος.

Μέχρι που το 1980 διάβασε στον βρετανικό τύπο για την έρευνα και την μέθοδο του Πάτρικ Κρίστοφερ Στέπτοου στο Λονδίνο και του έστειλε ένα γράμμα. Ο Στέπτοου την ενημέρωσε για ένα ταξίδι του στην Αθήνα, όπου συνεργαζόταν με τους γυναικολόγους Αλκιβιάδη Κόλλια και Στέλιο Κτενά και η κ. Ιορδανίδου βρέθηκε να συζητά μαζί του έχοντας στα χέρια της τον ογκώδη ιατρικό της φάκελο. Ο Στέπτοου της είπε πως δουλεύει πάνω σε μια πειραματική μέθοδο και υποσχέθηκε να επικοινωνήσει μαζί της, αλλά αυτό ουδέποτε συνέβη.

Μόνη στο Λονδίνο με ένα Ιρανό ταξιτζή

Ο καιρός περνούσε, η κ. Ιορδανίδου διάβαζε τα νέα από τη Βρετανία και η επιθυμία της να γίνει μανούλα μεγάλωνε. Στο 1981 κι ενώ ήταν 30 χρόνων αποφασίζει να πάει να βρει τον Στέπτοου μόνη της, στο Κέμπριτζ, όπου είχε στήσει το ιατρικό του κέντρο μαζί με τον Ρόμπερτ Έντουαρντ. Είναι οι γιατροί που έφεραν στον κόσμο το πρώτο παιδί του σωλήνα, την Λουίς Τζόι Μπράουν, στις 25 Ιουλίου του 1978.

«Στην αρχή δεν με δέχτηκε, μου είπε η μέθοδος ήταν πειραματική. Θέλω να γίνω μέρος του πειράματος, του δήλωσα αποφασιστικά και του τόνισα πως θα μείνω όσο χρειαστεί μέχρι να του αλλάξω γνώμη», μας λέει η κ. Ιορδανίδου.

Συμπαραστάτης και συνοδοιπόρος στην όλη της προσπάθεια ο σύζυγος, η μητέρα της, συγγενείς και φίλοι. Κι ένας Ιρανός ταξιτζής που την έπαιρνε καθημερινά από το δωμάτιο, όπου νοίκιαζε, για να τη μεταφέρει στην κλινική. Μπροστά στο πείσμα και στην επιμονή της, η αντίσταση του Πάτρικ Στέπτοου κάμφθηκε και λίγες εβδομάδες μετά -στη διάρκεια των οποίων η νεαρή ελληνίδα πήγαινε κάθε μέρα στην κλινική και τον αναζητούσε- την ανέλαβε.

Οι διακεκριμένοι γυναικολόγοι ακολουθούσαν μία μέθοδο φυσικού κύκλου, με συνεχή παρακολούθηση, μέσω αιμοληψίας και ουροληψίας. Οι υποψήφιες μητέρες πήγαιναν κάθε μέρα στην κλινική, όπου και παρέμεναν πολλές ώρες. Δεν δίνονταν ορμόνες, ούτε άλλη φαρμακευτικής αγωγή -ένα πρωτόκολλο σαν το σημερινό φυσικό κύκλο, αλλά σε πολύ αρχάριο επίπεδο.

Η ωοληψία έγινε στις 3 τα ξημερώματα ένα καλοκαιρινό βράδυ του 1971 και έκπληκτοι οι γιατροί είδαν πως είχαν παραχθεί δύο ωάρια. Η γονιμοποίηση, μετά και τη λήψη σπέρματος, πραγματοποιήθηκε σε δοκιμαστικό σωλήνα και η εμφύτευση του ενός ωαρίου που προχώρησε, έγινε λίγες μέρες μετά.

«Για 12 ώρες ήμουν ακίνητη, σε μια περίεργη στάση με το κεφάλι κάτω και τα πόδια ψηλά. Όταν οι νοσοκόμες με σήκωσαν, έκανα εμετό. Εκεί είπα μέσα μου πως είμαι έγκυος», θυμάται η κ. Ιορδανίδου.

Η μέθοδος πέτυχε, ο Στέπτοου πανηγύριζε και την κράτησε εκεί να την παρακολουθεί για 7 ολόκληρους μήνες. Ήθελε μάλιστα ο τοκετός να γίνει στο Λονδίνο, αλλά παραδοσιακή ελληνίδα η κ. Ιορδανίδου επέστρεψε για να δείξει σε όλους τη φουσκωμένη κοιλίτσα της και να γεννήσει στην Ελλάδα, κοντά στους αγαπημένους της.

Ο τοκετός στο «Μητέρα» που έγινε παγκόσμια είδηση

Ο τοκετός ήταν προγραμματισμένος για τις 5 Φεβρουαρίου 1982, αλλά περίπου έναν μήνα νωρίτερα το ένστικτο έστειλε την νεαρή μητέρα με τον σύζυγό της στην Αθήνα, στο μαιευτήριο «Μητέρα», γιατί ένιωσε πως κάτι δεν πήγαινε καλά. Η ομάδα των Αλκ. Κόλλια και Στ. Κτενά, διαπίστωσε πως υπήρχε πρόβλημα για το κυοφορούμενο βρέφος από την τροφοδοσία μέσω του πλακούντα και ο τοκετός ορίστηκε για τις 20 Ιανουαρίου. Ο Πάτρικ Στέπτοου έφτασε από το Λονδίνο συγκινημένος και έκπληκτος πριν καν μπει στο "Μητέρα" είδε τηλεοπτικά συνεργεία, φωτογράφους και δημοσιογράφους να...κρέμονται από τις σκάλες.

«Πώς είσαι;» τη ρώτησε
«Πιο ήρεμη από ποτέ. Όλα θα πάνε καλά γιατρέ, το νιώθω», του απάντησε πριν κλείσει τα μάτια της, λόγω της αναισθησίας, για να ξεκινήσει η καισαρική τομή.

Η Χριστίνα Ιορδανίδου γεννήθηκε 3.250 γραμμάρια και ήταν υγιέστατη, όπως διαπίστωσε ένας σπουδαίος για την εποχή του νεογνολόγος. Τον τοκετό παρακολουθούσαν δεκάδες γιατροί του μαιευτηρίου μέσα από ένα μεγάλο τζάμι, ενώ οι δημοσιογράφοι -αρκετοί και από το εξωτερικό- διαγκωνίζονταν για μία δήλωση και μία φωτογραφία κι ο Τζίμης Πανούσης έγραφε «Το παιδί του σωλήνα».

Όσο ο Θόδωρος και η Στέλλα Ιορδανίδου κρατούσαν βουρκωμένοι στην αγκαλιά τους το πρώτο τους παιδί, η είδηση έκανε τον γύρο του κόσμου. Η μικρή Χριστίνα ήταν ένα θαύμα της ιατρικής. Το πρώτο παιδί του σωλήνα που γεννήθηκε στην Ελλάδα και το 13ο σε όλο τον κόσμο. Το σπίτι της οικογένειας Ιορδανίδου στο Ωραιόκαστρο απέκτησε μια νέα ζωή. Ο Θόδωρος Ιορδανίδης έβλεπε τη Χριστίνα να μεγαλώνει και έζησε την απόλυτη ευτυχία μέχρι τα 9 της χρόνια, όταν έφυγε από τη ζωή νικημένος από τον καρκίνο.

Η εξωσωματική μέθοδος του Στέπτοου

Ο Βρετανός γυναικολόγος Ρόμπερτ Έντουαρτς οραματίστηκε τη μέθοδο της εξωσωματικής γονιμοποίησης ήδη από τη δεκαετία του ΄50 και το 1969 γονιμοποίησε το πρώτο ανθρώπινο ωάριο σε δοκιμαστικό σωλήνα.

Λίγο νωρίτερα συνάντησε τον Πάτρικ Στέπτοου που είχε το ίδιο όραμα και είναι οι δύο πρωτοπόροι που μετέτρεψαν την εξωσωματική γονιμοποίηση από πειραματική μέθοδο σε ιατρική πρακτική.

Τον Οκτώβριο του 2010, στα 85 του χρόνια, ο «πατέρας της εξωσωματικής γονιμοποίησης», Ρόμπερτ Έντουαρτς, βραβεύτηκε με το Νόμπελ Ιατρικής για το επίτευγμά του που θεωρείται «ορόσημο στην εξέλιξη της σύγχρονης Ιατρικής», όπως ανέφερε στην ανακοίνωσή του το Σουηδικό Ινστιτούτο.

Ο Στέπτοου γεννήθηκε το 1931 και σπούδασε στα καλύτερα πανεπιστήμια της Βρετανίας. Το όραμά του να βοηθήσει τις γυναίκες που αντιμετώπιζαν πρόβλημα στειρότητας τον έκανε γνωστό πέρα από τα σύνορα της χώρας του. Το 1966 ξεκίνησε τη συνεργασία του με τον Έντουαρτς και το 1978 μετά τη γέννηση του πρώτου παιδιού του σωλήνα, της Λουίς Τζόι Μπράουν, ίδρυσαν την «Bourn Hall Clinic» σε έναν παλιό πύργο στο Κέιμπριτζ.

Ήταν το πρώτο κέντρο εξωσωματικής γονιμοποίησης στον κόσμο και ο Στέπτοου ο ιατρικός διευθυντής μέχρι το θάνατό του το 1988, ενώ ο Έντουαρτς παρέμεινε επικεφαλής έρευνας μέχρι τη συνταξιοδότησή του.

Ωστόσο η κοινή τους προσπάθεια μόνο αποδοχής δεν έτυχε, αφού η εκκλησία τους κήρυξε τον πόλεμο, θεωρώντας ότι «έπαιξαν τον Θεό». Από κοντά και η ιατρική κοινότητα και η έρευνά τους κόπηκε από όλα τα προγράμματα χρηματοδοτήσεων για πολλά χρόνια.

«Δεν είμαι μάγος, ούτε Φραγκεστάιν. Το μόνο που θέλω να κάνω είναι να βοηθήσω τις γυναίκες στις οποίες ο μηχανισμός αναπαραγωγής είναι ελαφρώς ελαττωματικός», είχε δηλώσει ο Στεπτόου, ο οποίος λίγο πριν πεθάνει -τον Μάρτιο του 1988- έγινε μέλος της Βασιλικής Εταιρείας.

Η Μπράουν δεν παραλείπει να τους αναφέρει σε κάθε της συνέντευξη, να τονίζει πόσο σημαντική ήταν η προσφορά τους στην αντιμετώπιση των προβλημάτων γονιμότητας των γυναικών και πάντα σημειώνει «για χρόνια ολόκληρα με ρωτούσαν πώς χώρεσα σε έναν δοκιµαστικό σωλήνα», ενώ λίγα χρόνια αργότερα γεννήθηκε με την ίδια μέθοδο και η μικρότερη αδερφή της.

Η μέθοδος εξωσωματικής γονιμοποίησης σήμερα

Από τα πρώτα πειράματα των Έντουαρτς-Στέπτοου μέχρι σήμερα το τοπίο έχει αλλάξει και πλέον η εξωσωματική γονιμοποίηση εφαρμόζεται σε όλο τον κόσμο με μεγάλα ποσοστά επιτυχίας. Υπολογίζεται μάλιστα ότι πάνω από 500.000 παιδιά παγκοσμίως γεννιούνται κάθε χρόνο με τη μέθοδο της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, ενώ πριν λίγες μέρες το υπουργείο Υγείας έφερε στην Ελληνική Βουλή νέο νομοσχέδιο που βελτιώνει παθογένειες και συμπληρώνει ελλείψεις των προηγούμενων χρόνων.

Στην κατεύθυνση του εκσυγχρονισμού του πλαισίου της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και διασφάλισης των δικαιωμάτων της γυναίκας αυξάνεται το όριο ηλικίας στα 54 έτη. Ακόμη, κάθε γυναίκα θα έχει την ευκαιρία να φροντίσει για την κρυοσυντήρηση ωαρίων όχι μόνο για ιατρικούς αλλά και για κοινωνικούς λόγους. Συνεπώς οι γυναίκες θα μπορούν να διατηρήσουν τα ωάρια τους και να κάνουν χρήση αυτών όποτε το επιθυμήσουν.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Εθνικής Αρχής Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής στην Ελλάδα λειτουργούν 59 μονάδες εξωσωματικής, μαζί με τράπεζες κρυοσυντήρησης. Κάθε χρόνο σε όλο τον κόσμο γίνονται 2,5 εκατ. κύκλοι υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και γεννιούνται πάνω από 500.000 παιδιά, ενώ στην Ελλάδα εκτιμάται ότι οι γεννήσεις μετά από εξωσωματική γονιμοποίηση είναι περίπου 4.000 το χρόνο.

Ο γιατρός  ΣΤΕΛΙΟΣ ΚΤΕΝΑΣ περιγράφει : 
Ο προθάλαμος του μαιευτηρίου ήταν γεμάτος από κόσμο, που αδημονούσε για το ευτυχές γεγονός το οποίο άνοιγε το δρόμο σε χιλιάδες γονείς με πρόβλημα υπογονιμότητας.

«Κύριε Κτενά, ετοιμαστείτε για χειρουργείο. Σε μία ώρα, θα γίνει καισαρική τομή…», ακούστηκε η φωνή της νοσοκόμας από τη μισάνοιχτη πόρτας. Και μόλις ο νεαρός τότε γυναικολόγος άρχισε να κατεβαίνει τα σκαλιά για να φθάσει στο χειρουργείο, πισωπάτησε εμβρόντητος. «Τι είναι όλος αυτός ο κόσμος εδώ μέσα;» αναρωτήθηκε.

«Πρώτη φορά έβλεπα να συμβαίνει κάτι τέτοιο. Ακόμη και μπροστά στην πόρτα του χειρουργείου, που κανονικά απαγορεύεται, υπήρχε κόσμος που περίμενε με αγωνία», λέει ο κ. Στέλιος Κτενάς. Ήταν απόγευμα της 20ής Ιανουαρίου 1982. Στο χειρουργείο βρισκόταν μια νεαρή γυναίκα από τη Θεσσαλονίκη, η κ. Στέλλα Ιορδανίδου, η πρώτη γυναίκα στην Ελλάδα που είχε μείνει έγκυος με την μέθοδο της εξωσωματικής γονιμοποίησης.

«Εγώ εκείνη τη μέρα εφημέρευα στο Μαιευτήριο Μητέρα και αμέσως κατέβηκα στο χειρουργείο για να πραγματοποιήσουμε την επέμβαση. Μέχρι τότε, κανείς δεν μου είχε πει ότι σε λίγα λεπτά επρόκειτο να γεννηθεί στην Ελλάδα το πρώτο παιδί του σωλήνα, όπως αποκαλούσαν τότε τα ελάχιστα παιδιά που είχαν έρθει στον κόσμο με εξωσωματική γονιμοποίηση» εξηγεί ο κ. Κτενάς.

Συνεχίζοντας την αφήγησή του αναφέρει: «Μια νεαρή γυναίκα δεν μπορεί να αποκτήσει παιδί λόγω γυναικολογικού προβλήματος. Προσπαθεί 10 χρόνια να το καταφέρει. Με τη βοήθεια του Αλκιβιάδη Κόλλια πηγαίνει στο Λονδίνο.

Μαζί κι ο άντρας της. Συναντά τον Στέπτοου που της χαρίζει το θαύμα της μητρότητας. Έρχεται στην Ελλάδα, κυοφορεί, όλα πάνε τέλεια, καμία επιπλοκή και αυτή τη στιγμή κάτω από έξι ζευγάρια μάτια, μια νέα ζωή γεννιέται!».

Το παιδί ήταν υγιέστατο θυμάται ο κ. Στ. Κτενάς. Και η μητέρα το ίδιο. «Όμως ο απόηχος εκείνης της στιγμής, εκείνης της απλής καισαρικής επέμβασης, θα αργούσε να κοπάσει». Για μέρες χτυπούσαν τα τηλέφωνα από συναδέλφους αλλά και δημοσιογράφους διαφόρων χωρών. «Μας ρωτούσαν πληροφορίες για τη μητέρα, για το πώς πήγε η επέμβαση, πώς ήταν το παιδί». Ήταν κορίτσι.

Τέσσερα χρόνια μετά, το 1986 γεννήθηκαν και τα πρώτη τρίδυμα στην Ελλάδα από τεχνητή γονιμοποίηση. Ο λόγος για τον διάσημο τραγουδιστή, Κωνσταντίνο Αργυρό και τα αδέρφια του, Παύλο και η Κατερίνα.

Από το 1978 μέχρι σήμερα έχουν γεννηθεί περισσότερα από 8 εκατομμύρια παιδιά με εξωσωματική γονιμοποίηση.

Το πρώτο «παιδί του σωλήνα» στον κόσμο, γεννήθηκε στις 25 Ιουλίου του 1978, στο νοσοκομείο Όλνταμ της Αγγλίας, υπό την επίβλεψη του δόκτορος Στέπτοου. Ευτυχής μητέρα τότε  η κα Λέσλι Μπράουν, η οποία έφερε στον κόσμο τη Λουίζα, ένα υγιέστατο κοριτσάκι βάρους 2 κιλών και 600 γραμμαρίων.