Βασίλης Σ. Κανέλλης: Η κρίσιμη Κυριακή, η διαβολοβδομάδα και το αποτέλεσμα της 25ης Ιουνίου

Το αποτέλεσμα των εκλογών της Κυριακής και τα ποσοστά των κομμάτων θα κρίνουν τις εξελίξεις με τις διερευνητικές εντολές και τις νέες κάλπες

Όλα τα κόμματα συμφωνούν ότι οι κάλπες που ανοίγουν το πρωί της Κυριακής, δεν θα βγάλουν αυτοδύναμη κυβέρνηση, καθώς ακόμη και τα σενάρια συνεργασιών έχουν καεί προ πολλού.

Ως εκ τούτου η διαβολοβδομάδα που θα ξεκινήσει από τη Δευτέρα δεν θα έχει μόνο αποτίμηση του εκλογικού αποτελέσματος αλλά και πυρετώδεις προετοιμασίες για τις νέες εκλογές.

Ακόμη κι αν για καθαρά θεσμικούς λόγους τα τρία πρώτα κόμματα θα πάρουν τη διερευνητική εντολή σχηματισμού κυβέρνησης που θα τους δώσει η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, κανείς δεν ξέρει αν θα εξαντλήσουν και οι τρεις πολιτικοί αρχηγοί το τριήμερο που τους δίνει περιθώριο το άρθρο 37 του Συντάγματος.

Με την πιθανότητα κάποιοι από τους αρχηγούς να μην κάνουν χρήση του χρόνου που τους παρέχει το Σύνταγμα, φουντώνουν τα σενάρια για προκήρυξη εκλογών όχι στις 2 Ιουλίου, όπως αρχικά έχει σχεδιαστεί, αλλά μία εβδομάδα νωρίτερα, δηλαδή στις 25 Ιουνίου.

Στα κομματικά επιτελεία υπάρχουν σκέψεις για συρρίκνωση του χρόνου της ακυβερνησίας, με δεδομένο ότι κανείς αυτή τη στιγμή δεν θέλει να συνεργαστεί με άλλον. Και οι λόγοι είναι αρκετοί ώστε να στηθούν κάλπες μέσα στον Ιούνιο.

Αφού δεν υπάρχει περιθώριο σχηματισμού κυβέρνησης με το σύστημα της απλής αναλογικής, πολλοί είναι εκείνοι που σημειώνουν ότι δεν υπάρχει λόγος να παρατείνεται μια ήδη μακρά προεκλογική περίοδος.

Μια πολύμηνη πολιτική αστάθεια άλλωστε δεν κάνει καλό στην οικονομία, αλλά ούτε και στην εξωτερική πολιτική.

Η Βουλή παραμένει κλειστή, νομοθετικές πρωτοβουλίες δεν υπάρχουν, τα προβλήματα της κοινωνίας συνωστίζονται και αποφάσεις δεν λαμβάνονται σε μια προεκλογική περίοδο.

Η εκκρεμότητα και η Τουρκία

Παράλληλα, στο μέτωπο των Ελληνοτουρκικών, η γειτονική χώρα θα έχει «καθαρίσει» το πολιτικό σκηνικό από τις 28 Μαίου καθώς οι επαναληπτικές εκλογές θα αναδείξουν το νέο πρόεδρο, κατά πάσα πιθανότητα τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Στην Αθήνα δεν θέλουν, επομένως, να βρίσκεται σε εκκρεμότητα για πολύ καιρό η πολιτική σκηνή της χώρας ενόσω η Τουρκία θα έχει νέα κυβέρνηση. Φοβούνται ακόμη και μια πιθανή εκμετάλλευση της αστάθειας στην Ελλάδα, παρά το καλό κλίμα που έχει εμπεδωθεί από τους σεισμούς στην γειτονική χώρα και μετά. 

Οσο για το μέτωπο της οικονομίας, ακόμη και μία εβδομάδα ακυβερνησίας είναι κρίσιμη καθώς τα σύννεφα σε όλο τον κόσμο πυκνώνουν ενώ οικονομικοί παράγοντες προειδοποιούν ότι θα υπάρξουν στο επόμενο διάστημα δημοσιονομικοί περιορισμοί και το Σύμφωνο Σταθερότητας θα επανέλθει στο προσκήνιο. Αλλωστε, η επίτευξη το συντομότερο της επενδυτικής βαθμίδας δεν ευνοείται από μια προεκλογική περίοδο η οποία μπορεί να φέρει κυβέρνηση στα μέσα Ιουλίου ή ακόμη και να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις ακόμη και για τρίτες κάλπες τον Σεπτέμβριο.

Εχοντας αυτές τις σκέψεις πολιτικοί αναλυτές και κυβερνητικά στελέχη δεν αποκλείουν το σενάριο της δεύτερης κάλπης στις 25 Ιουνίου.

Όλα βεβαίως θα εξαρτηθούν από το αποτέλεσμα της Κυριακής και από τα ποσοστά των κομμάτων. Αφού η αυτοδυναμία του ενός κόμματος είναι αδύνατο, μιας και θα απαιτηθεί ποσοστό πάνω από 46%-47%, όλα τα βλέμματα πέφτουν στις διερευνητικές εντολές που θα ξεκινήσουν μέσα στην εβδομάδα.

Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, θα πάρει πιθανότατα τη Δευτέρα ή την Τρίτη τα επίσημα αποτελέσματα των εκλογών και θα ξεκινήσει τη διαδικασία των διερευνητικών εντολών οι οποίες είναι τρεις κι έχουν διάρκεια τριών ημερών η κάθε μία.

Οι εντολές στους αρχηγούς

Χωρίς απαραίτητα να την εξαντλήσουν οι πολιτικοί αρχηγοί που θα την λάβουν. Αν πρώτο κόμμα είναι η Νέα Δημοκρατία, με δεδομένο ότι η βασική της στρατηγική είναι η επίτευξη αυτοδυναμίας, εκτιμάται ότι δεν θα εξαντλήσει το τριήμερο ο κ. Μητσοτάκης.

Ενδεχομένως, προκειμένου να μη δείξει ασέβεια στον θεσμό να τηλεφωνήσει σε όποιον πολιτικό αρχηγό ο ίδιος επιθυμεί για να συζητήσουν τις εξελίξεις. Με δεδομένο ότι έχει αποκλειστεί η συνεργασία με τον ΣΥΡΙΖΑ και με τον Νίκο Ανδρουλάκη οι γέφυρες έχουν κοπεί προ πολλού ενώ με τον Κυριάκο Βελόπουλο θεωρείται αδύνατη οποιαδήποτε συνεννόηση, ο Κ. Μητσοτάκης θα παραδώσει νωρίτερα την εντολή.

Αν νικητής των εκλογών είναι ο ΣΥΡΙΖΑ, θα εξαντλήσει πιθανότατα όλα τα περιθώρια συνεννόησης, κυρίως με το ΠΑΣΟΚ και με τα άλλα κόμματα της Αριστεράς αν και είναι ξεκάθαρο ότι κανένα δεν επιδιώκει συνεργασία.

«Προφανώς και θα αξιοποιήσω τη δυνατότητα που μου δίνει το Σύνταγμα για να κουβεντιάσω με όλους τους αρχηγούς που θεωρώ ότι είμαστε πιο κοντά, αλλά νομίζω ότι θα πάμε σε δεύτερες κάλπες, αυτό θα γίνει», είπε ο Αλέξης Τσίπρας προχθές στο Mega.

Οσο για τον Νίκο Ανδρουλάκη; Είναι άγνωστο αν θα χρησιμοποιήσει και τις τρεις ημέρες καθώς ο ίδιος έχει πει ότι θα συζητήσει με βάση συγκεκριμένες προτάσεις του ΠΑΣΟΚ που αν υιοθετηθούν στο πλαίσιο μιας προγραμματικής συμφωνίας ενδεχομένως να μπορούσε να υπάρξει μια συνεννόηση. Όμως, ξεκάθαρα έχει δηλώσει ότι δεν θα δεχθεί Μητσοτάκη ή Τσίπρα για πρωθυπουργό, οπότε ναυαγεί οποιαδήποτε προσπάθεια εξ αρχής. 

Με αυτές τις συνθήκες οι διερευνητικές εντολές, η ορκωμοσία των νέων βουλευτών, η σύγκλιση πολιτικών αρχηγών υπό την Πρόεδρο της Δημοκρατίας προκειμένου να γίνει μια τελική προσπάθεια για σχηματισμό κυβέρνησης και η διάλυση της νέας Βουλής με σχηματισμό οικουμενικής κυβέρνησης η οποία θα οδηγήσει σε νέες κάλπες, μπορούν να γίνουν ταυτόχρονα.

Εφόσον, με βάση το εκλογικό αποτέλεσμα διαφαίνεται αδιέξοδο για σχηματισμό κυβέρνησης οι διαδικασίες μπορούν να επιταχυνθούν από την κ. Σακελλαροπούλου.

Ακόμη και 10 ημέρες να κρατήσουν όλες αυτές οι διαδικασίες, μπορούν να προκηρυχθούν εκλογές στις αρχές Ιουνίου και να γίνουν αυτές στις 25 Ιουνίου κι όχι 2 Ιουλίου.

Αλλωστε, οι Πανελλαδικές εξετάσεις θα έχουν τελειώσει, ελάχιστες εξετάσεις θα γίνονται στα σχολεία και κανένα άλλο εμπόδιο δεν υπάρχει για επίσπευση των εκλογών.

Να θυμίσουμε τι λέει το άρθρο 41 του Συντάγματος για τη διάλυση της Βουλής

*1. O Πρόεδρος της Δημοκρατίας μπορεί να διαλύσει τη Bουλή, αν έχουν παραιτηθεί ή και καταψηφιστεί από αυτή δύο Kυβερνήσεις και η σύνθεσή της δεν εξασφαλίζει κυβερνητική σταθερότητα. Oι εκλογές ενεργούνται από την Kυβέρνηση που έχει την εμπιστοσύνη της διαλυόμενης Bουλής. Σε κάθε άλλη περίπτωση εφαρμόζεται αναλόγως το τρίτο εδάφιο της παραγράφου 3 του άρθρου 37.
*2. O Πρόεδρος της Δημοκρατίας διαλύει τη Bουλή με πρόταση της Kυβέρνησης που έχει λάβει ψήφο εμπιστοσύνης, για ανανέωση της λαϊκής εντολής προκειμένου να αντιμετωπιστεί εθνικό θέμα εξαιρετικής σημασίας. Aποκλείεται η διάλυση της νέας Bουλής για το ίδιο θέμα.
3. Tο διάταγμα διάλυσης της Bουλής, προσυπογραμμένο στην περίπτωση της προηγούμενης παραγράφου από το Yπουργικό Συμβούλιο, πρέπει να περιλαμβάνει συγχρόνως την προκήρυξη εκλογών μέσα σε τριάντα ημέρες και τη σύγκληση της νέας Bουλής μέσα σε άλλες τριάντα ημέρες από τις εκλογές.
*4. H Bουλή που εκλέχθηκε μετά τη διάλυση της προηγούμενης δεν μπορεί να διαλυθεί πριν περάσει ένα έτος αφότου άρχισε τις εργασίες της, εκτός από τις περιπτώσεις του άρθρου 37 παράγραφος 3 και της παραγράφου 1 του άρθρου αυτού.
5. H Bουλή διαλύεται υποχρεωτικά στην περίπτωση του άρθρου 32 παράγραφος 4.

Και το άρθρο 37

O Πρόεδρος της Δημοκρατίας διορίζει τον Πρωθυπουργό και, με πρότασή του, διορίζει και παύει τα λοιπά μέλη της Kυβέρνησης και τους Yφυπουργούς.
*2. Πρωθυπουργός διορίζεται ο αρχηγός του κόμματος το οποίο διαθέτει στη Bουλή την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών. Aν κανένα κόμμα δεν διαθέτει την απόλυτη πλειοψηφία, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει στον αρχηγό του κόμματος που διαθέτει τη σχετική πλειοψηφία διερευνητική εντολή για να διακριβωθεί η δυνατότητα σχηματισμού Kυβέρνησης που να απολαμβάνει την εμπιστοσύνη της Bουλής.
*3. Aν δεν διαπιστωθεί αυτή η δυνατότητα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του δεύτερου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος και εάν δεν τελεσφορήσει και αυτή, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δίνει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του τρίτου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος. Kάθε διερευνητική εντολή ισχύει για τρεις ημέρες. Aν οι διερευνητικές εντολές δεν τελεσφορήσουν, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας καλεί τους αρχηγούς των κομμάτων και, αν επιβεβαιωθεί η αδυναμία σχηματισμού Kυβέρνησης που να έχει την εμπιστοσύνη της Bουλής, επιδιώκει το σχηματισμό Kυβέρνησης από όλα τα κόμματα της Bουλής για τη διενέργεια εκλογών και σε περίπτωση αποτυχίας αναθέτει στον Πρόεδρο του Συμβουλίου της Eπικρατείας ή του Aρείου Πάγου ή του Eλεγκτικού Συνεδρίου το σχηματισμό Kυβέρνησης, όσο το δυνατόν ευρύτερης αποδοχής, για να διενεργήσει εκλογές, και διαλύει τη Bουλή.
*4. Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες ανατίθεται, σύμφωνα με τις προηγούμενες παραγράφους, εντολή σχηματισμού Kυβέρνησης ή διερευνητική εντολή σε αρχηγό κόμματος, αν το κόμμα δεν έχει αρχηγό ή εκπρόσωπο, ή αν ο αρχηγός ή ο εκπρόσωπός του δεν έχει εκλεγεί βουλευτής, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δίνει την εντολή σ’ αυτόν που προτείνει η κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματος. H πρόταση για την ανάθεση εντολής γίνεται μέσα σε τρεις ημέρες από την ημέρα που ο Πρόεδρος της Bουλής ή ο αναπληρωτής του ανακοινώνει στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας τη δύναμη των κομμάτων στη Bουλή  η ανακοίνωση αυτή γίνεται πριν από κάθε ανάθεση εντολής.

_______________________

* Eρμηνευτική δήλωση: Στις διερευνητικές εντολές, αν κόμματα είναι ισοδύναμα σε βουλευτικές έδρες, προηγείται εκείνο που έλαβε περισσότερες ψήφους στις εκλογές  νεοσχηματισμένο κόμμα με κοινοβουλευτική ομάδα, σύμφωνα με τα οριζόμενα στον Kανονισμό της Bουλής, έπεται του παλαιότερου με ίσο αριθμό εδρών. Στις δύο αυτές περιπτώσεις δεν παρέχονται διερευνητικές εντολές σε περισσότερα από τέσσερα κόμματα.