O Έλληνας τσολιάς στο εξώφυλλο του αμερικανικού περιοδικού LIFE - Ποια διάσημη φωτογράφος τον απαθανάτισε στο βράχο της Ακρόπολης

Στις 16 Δεκεμβρίου 1940, το αμερικανικό περιοδικό LIFE δημοσιεύει στο εξώφυλλό του τη φωτογραφία ενός Έλληνα τσολιά με φουστανέλα, στέλνοντας ένα ηχηρό μήνυμα για τον ηρωικό αγώνα της Ελλάδας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η εικόνα αυτή, τραβηγμένη από τη διάσημη Ελληνίδα φωτογράφο Nelly’s, απεικόνιζε έναν εύζωνα πάνω σε έναν βράχο της Ακρόπολης.

Με μια τρομπέτα στο χέρι, ο τσολιάς έμοιαζε να σημαίνει τη νίκη των Ελλήνων κατά του φασισμού, ενώ πίσω του δέσποζαν τα ερείπια ενός αρχαίου ναού, ενισχύοντας το αίσθημα ιστορικής συνέχειας και αντίστασης.

Η φωτογραφία συνοδευόταν από τη λιτή αλλά ισχυρή λεζάντα: «Έλληνας στρατιώτης».

Το LIFE με τον τρόπο αυτό εξήρε τους Έλληνες για την αναπάντεχη νίκη τους στο αλβανικό μέτωπο, μια επιτυχία που αποτέλεσε την πρώτη μεγάλη νίκη των Συμμάχων κατά των δυνάμεων του Άξονα.

«Οι Έλληνες έδρασαν σαν γίγαντες», έγραφαν τα διεθνή μέσα της εποχής, υπογραμμίζοντας την ανδρεία ενός μικρού αλλά αποφασισμένου έθνους.

Η επιλογή του εξωφύλλου είχε τεράστια συμβολική σημασία. Το LIFE δημοσίευσε μαζί με τη φωτογραφία και ένα μήνυμα ελπίδας: η Ελλάδα, ένας μικρός λαός με μεγάλη ψυχή, μπορούσε να σταθεί απέναντι στις δυνάμεις που ήθελαν να κατακτήσουν την Ευρώπη.

Η επεξήγηση της φωτογραφίας στις σελίδες του περιοδικού περιέγραφε τους εύζωνες ως «πολύ καλά ζωσμένους» μαχητές, ειδικευμένους στον ορεινό πόλεμο, που είχαν αποκτήσει φήμη για την αντοχή και το θάρρος τους.

Οι Έλληνες στρατιώτες, με τη χαρακτηριστική τους φουστανέλα και τα τσαρούχια, έγιναν σύμβολο της αντίστασης, πολεμώντας μέσα στις πιο δύσκολες συνθήκες στα χιονισμένα βουνά της Ηπείρου.

Σύμφωνα με το LIFE, οι εύζωνες, που κάποτε είχαν υποστεί μεγάλες ήττες (όπως το 1922), τώρα πρωταγωνιστούσαν σε μια ιστορική στιγμή νίκης. Ένας δημοσιογράφος της εποχής έγραψε: «Δεν περίμενα να δω άλλον στρατό που να συγκριθεί με τους Φινλανδούς πολεμιστές, αλλά τον βρήκα στην Ελλάδα».

Το εξώφυλλο του LIFE δεν ήταν μόνο μια δημοσιογραφική καταγραφή, αλλά και ένας φόρος τιμής. Ήταν ένα «σάλπισμα» για τις συμμαχικές δυνάμεις και μια υπενθύμιση ότι ο αγώνας κατά του φασισμού μπορούσε να κερδηθεί.

Η φωτογραφία της Nelly’s έγινε σύμβολο της ελληνικής αντίστασης, ενώ η ίδια, που βρισκόταν τότε στις ΗΠΑ, κέρδισε διεθνή αναγνώριση για το έργο της.

Η φωτογράφος Nelly’s και τα διάσημα πορτρέτα της

Φωτογράφος πίσω από το πορτρέτο που έγινε εξώφυλλο στο LIFE είναι η Έλλη Σουγιουλτζόγλου -Σεραϊδάρη, γνωστή ως Nelly’s.

Μυήθηκε στα μυστικά της φωτογραφίας από Γερμανούς δασκάλους πριν εγκατασταθεί μόνιμα στην Αθήνα το 1924. Εκεί θα ανοίξει φωτογραφικό στούντιο στην οδό Ερμού με τα πορτρέτα της να αποτυπώνουν πιο γλαφυρά από κάθε άλλο καλλιτέχνη την αθηναϊκή κοινωνία του Μεσοπολέμου.

Η Nelly’s υπήρξε, όπως η ίδια δήλωνε, φωτογράφος της βασιλικής οικογένειας και της ελληνικής κυβέρνησης, στην περίοδο του καθεστώτος Μεταξά.

Όπως διαβάζουμε στο βιβλίο Camera Graeca, η φωτογράφος ήρθε σε επαφή και με το ναζιστικό καθεστώς, όταν επισκέφτηκε το Βερολίνο το 1937. Ανέλαβε τη φωτογράφηση του Μουσολίνι κατά την είσοδό του στο στάδιο της πόλης, ενώ καθόταν σε προνομιακή θέση, δυο σειρές πάνω από τους Χίτλερ και Μουσολίνι. Στο ίδιο βιβλίο, αναφέρεται πως η Nelly’s επισκέφτηκε και τον Γκέμπελς στο σπίτι του.

Η φωτογράφος ταξίδεψε το 1939 στη Νέα Υόρκη, προκειμένου να βρεθεί στο ελληνικό περίπτερο στην Παγκόσμια Έκθεση της Νέας Υόρκης. Ο πόλεμος βρήκε εκείνη και τη σύζυγό της στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, όπου συνέχισε τη ζωή και την καριέρα της για τα επόμενα 27 χρόνια.