Η Ελισάβετ Μπαρμπαλιού για τον Αναστάσιο: Άγγελοs κοινωνικής αναστάσεως, οικουμενικής αλληλεγγύης, πανανθρώπινης συμφιλίωσης, ψυχικής ανθεκτικότητας

Πέραντου αξιοσημείωτου ποιμαντικού, ακαδημαϊκού, αλλά και κοινωνικού του έργου αξίζει επιπρόσθετα να μείνει ζωντανός στη μνήμη και στην καρδιά μας, καθώς υπήρξε πρότυπο και μιας πληθώρας άλλων ψυχοκοινωνικών αρετών.

Από σήμερα, θα αναπαύεται «ἐν σκηναῖς τῶν Δικαίων» ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος, ο άνθρωπος που ανασυγκρότησε την ορθόδοξη εκκλησία στη γείτονα χώρα, εργαζόμενος πάντοτε ακατάπαυστα και φιλόστοργα προς την κατεύθυνση της εξομάλυνσης του αρνητισμού και της γεφύρωσης των διαφορετικών οπτικών, με γνώμονα, πάντα, την αρμονική ανθρώπινη συνύπαρξη.

Ο τρόπος που ερμήνευε τη θρησκευτικότητα και τη θεολογία, λέγοντας χαρακτηριστικά, αφ’ ενός πως: «η θρησκεία είναι θείο δώρο, δοσμένο για να γαληνεύει τις καρδιές, να θεραπεύει τις πληγές και να φέρνει πλησιέστερα άτομα και λαούς», και αφ’ εταίρου ότι «μάς χρειάζεται μια δυναμική θεολογία που δεν θα επαναλαμβάνει “μηχανικά” τις λύσεις του παρελθόντος» και η οποία «θα τολμά να αντικρίζει το “νέο”, τον “άλλον”, χωρίς εχθρότητα ή φόβο», μπορεί να αποτελέσει παράδειγμα μεταξύ των κληρικών, αλλά και των λαϊκών.

Πέραν, όμως, του αξιοσημείωτου ποιμαντικού, ακαδημαϊκού, αλλά και κοινωνικού του έργου, το οποίο αποτυπώθηκε, εκτός των άλλων, με απτά δημιουργήματα, όπως ιδρύματα, σχολεία και άλλα έργα κοινής ωφέλειας, αξίζει επιπρόσθετα να μείνει ζωντανός στη μνήμη και στην καρδιά μας, καθώς υπήρξε πρότυπο και μιας πληθώρας άλλων ψυχοκοινωνικών αρετών.

Γράφει η Ελισάβετ Μπαρμπαλιού* στο Βήμα

Με τον βίο και το διακόνημά του, στην Αφρική και στην Αλβανία, δίδαξε θάρρος και τόλμη, λέγοντας: «θα πλησιάσουμε εκείνους που δεν πλησιάζει κανείς», όπως επίσης και ψυχική ανθεκτικότητα, περνώντας, πολλές φορές, μέσα από τις «συμπληγάδες» της απειλής, ακόμα και της ίδιας του της ζωής. «Έχω μάθει στη μακροχρόνια πορεία μου… να αναζητώ νέα μονοπάτια διεξόδων μέσα στις χαράδρες των δυσκολιών…»… «οι συγκεχυμένες και ζοφερές συνθήκες … δεν πρέπει να μας οδηγούν μελαγχολικά σε μια απάθεια, αλλά σε μια αύξηση της δραστηριότητας» δήλωνε, επισημαίνοντας ένα «θαύμα», τη μαρτυρία του οποίου μπορώ αδιάψευστα να επιβεβαιώσω, μέσα από την κλινική μου διαδρομή. 

Το «θαύμα», δηλαδή, που βιώνει ο άνθρωπος αν δεν εγκαταλείψει τον αγώνα, αν συνεχίσει τη «λειτουργία με τον εαυτό του ιερουργό στο θυσιαστήριο της προσωπικής του δουλειάς» και μέσω του οποίου μπορεί να μετακινήσει όλα όσα πρότερα φάνταζαν μέσα του βουνά.

Ο Αναστάσιος, συν τοις άλλοις, παρουσίασε μια καθολικά αναγνωρισμένη διορατικότητα και ένα ενεργότατο κοινωνικοπολιτικό αισθητήριο για τον κόσμο και τις ανάγκες, τόσο του σήμερα, όσο και του αύριο, διακηρύσσοντας: «ένας άδικος κόσμος δεν μπορεί να είναι ειρηνικός» … «το αντίθετο της ειρήνης δεν είναι ο πόλεμος, αλλά ο εγωκεντρισμός: ο ατομικός, ο συλλογικός, ο εθνικός, ο φυλετικός»… «το ατομικό συμφέρον, η λατρεία του χρήματος, της ηδονής και της εξουσίας δεν μπορεί να γίνουν τα νέα είδωλα»… «απαιτούνται διακηρύξεις για τις ανθρώπινες υποχρεώσεις, τις τεράστιες ευθύνες για την καταστροφή του περιβάλλοντος και την κλιματική αλλαγή».

Παράλληλα με τα προαναφερθέντα, ηχούν ακόμα μέσα μου «ζωντανά» τα λόγια που άρθρωσε στους δύσκολους και γεμάτους προκλήσεις καιρούς της πανδημίας. Λόγια που, συνηχώντας τότε με τον σκοπό του βιβλίο μου: «Γεννήθηκα στον Βορρά, μεγάλωσες στον

Νότο», να αποτελέσει μια γέφυρα μεταξύ των γενεών, τα αναδημοσίευσα. Συγκεκριμένα, είχε τονίσει πως στη σύγχρονη πραγματικότητα: «μας χρειάζεται ένας ανθρωπισμός, ο οποίος σέβεται την ψυχοσωματική ενότητα του ανθρώπου και όλο το ανθρώπινο γένος και που εξασφαλίζει τη δικαιοσύνη για όλους ανεξαρτήτως τους ανθρώπους. 

Το ιδανικό για την πορεία της ανθρωπότητας δεν μπορεί να είναι το δίκαιο του ισχυρού και η παγκοσμιοποίηση της τεχνολογίας ή της οικονομίας, αλλά η παγκοσμιοποίηση της αλληλεγγύης» καταδεικνύοντας πως, ίσως πάνω απ’ όλα, αποτελούσε έναν φιλέρευνο στοχαστή της ανθρώπινης ψυχής που, σαν άλλος Διογένης αλλά καθόλου «κυνικά», αναζητούσε, με τον πνευματικό «φανό», την πεμπτουσία της ύπαρξης, σημαίνοντας τον δρόμο προς τον επαναπροσδιορισμό και την ψυχοκοινωνική ολοκλήρωση του ανθρώπου.

Εισερχόμενος, συνεπώς, στον πνευματικό κόσμο, ο λόγος του, που συνιστά μια άσβεστη φλόγα αγάπης, μπορεί να μετουσιωθεί – «πᾶσι συνῃρμοσμένος» (συνδεδεμένος δηλαδή με τους πάντες και τα πάντα) – σε άγγελο κοινωνικής αναστάσεως, οικουμενικής αλληλεγγύης και πανανθρώπινης συμφιλίωσης.

* Η κυρία Ελισάβετ Μπαρμπαλιού είναι Ψυχολόγος ΜSc – Ψυχοθεραπεύτρια, Πρόεδρος & Επιστημονική Υπεύθυνη του Κέντρου Συστημικής Ψυχοθεραπείας και Έρευνας (ΚΕ.ΣΥ.Ψ.Ε.)