Είμαι φανατική αντικαπνίστρια ΟΜΩΣ : δημοσιεύω μια άλλη άποψη για την φορολογία τσιγάρων και την σχέση με ανεργία

Πως η φορολογία των τσιγάρων δημιουργεί ανεργία

Τα δύο τελευταία χρόνια έκλεισαν πάνω από 3.000 περίπτερα και μικρομεσαίες επιχειρήσεις με αφορμή το καθεστώς φορολόγησης των τσιγάρων. Η οικονομική επιστήμη στηρίζεται στην αρχή της συναλλαγής, η οποία είναι πάντα, με κάποιες εξαιρέσεις, αμφοτεροβαρής. Έτσι, κάθε οικονομικό μέτρο έχει θετικές ή αρνητικές επιπτώσεις. Κάτι τέτοιο παρατηρείται με ιδιαίτερη έμφαση στην αγορά των τσιγάρων όπου ο τρόπος φορολόγησής τους μπορεί να έχει «ευγενείς» στόχους, ωστόσο με αρνητικά συνολικά αποτελέσματα.

Ενώ από το 1992 στον τομέα αυτόν επικρατούσε φορολογική σταθερότητα, με παράλληλες ετήσιες αυξήσεις τιμών και άνοδο των φορολογικών εσόδων, το όλο σκηνικό αρχίζει να ανατρέπεται από το 2009. Συγκεκριμένα, σημειώνεται αστάθεια στο φορολογικό σύστημα με απανωτές αυξήσεις φορολογικών συντελεστών, οι οποίες προκαλούν διαμετρικά αντίθετα αποτελέσματα από αυτά που θεωρητικά προσδοκούσαν οι εμπνευστές τους. Έτσι, σε έναν κλάδο ιδιαίτερα ευαίσθητο στις διακυμάνσεις των τιμών και της συνολικής ζήτησης, παρατηρούνται οι ακόλουθες αρνητικές επιπτώσεις:

-Κλείνουν περισσότερες από 3.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις και περίπτερα και βρίσκονται στην ανεργία πάνω από 12.000 άτομα

-Μειώνονται κατά 50 οι χονδρέμποροι καπνικών προϊόντων –με ό,τι αυτό συνεπάγεται από κοινωνικής σκοπιάς

-Ακόμα χειρότερα, αυξάνεται και το λαθρεμπόριο τσιγάρων, το οποίο από το 2008 έως σήμερα υπερτριπλασιάσθηκε, με αποτέλεσμα να περάσει από το 4% το 2008 σε πάνω από 14% φέτος. Προκαλούνται έτσι τεράστιες ζημιές στις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην ελληνική αγορά και είναι αυτονόητο ότι μειώνονται και τα δημόσια έσοδα. Κατ’ επέκταση, ενισχύεται η παραοικονομία σε μία περίοδο κατά την οποία η ελληνική κυβέρνηση έχει κάθε λόγο να την περιορίσει.

Υπό αυτές τις συνθήκες, όπως προκύπτει από την πορεία των δημοσίων εσόδων, η κατά 40% αύξηση της φορολογίας από το 2009 έως σήμερα αύξησε τα έσοδα μόνον 5,5%!

Για να αντιμετωπισθεί και να ξεπεραστεί αυτή η κατάσταση, ο Ελληνικός Σύνδεσμος Καπνικών Εταιρειών Ευρώπης (ΕΣΚΕΕ) προτείνει αναμόρφωση του σημερινού καθεστώτος φορολόγησης καπνικών προϊόντων με την αναθεώρηση του ελάχιστου φόρου καπνού (ΕΦΚ). Πιο αναλυτικά, ο ΕΣΚΕΕ προτείνει συντελεστή ΕΦΚ 65%, πάγιο 30% και ελάχιστο 95%, από 100% που είναι σήμερα. Κατά τον Σύνδεσμο, τα αναμενόμενα αποτελέσματα από τις ενέργειες αυτές θα είναι:

*προβλέψιμα δημόσια έσοδα αυξημένα κατά 374 εκατ. ευρώ στην τριετία 2013-2015,

*ομαλοποίηση αγοράς – βιώσιμη κερδοφορία – αύξηση εσόδων εμπορίου κατά 30% άμεσα από το 2013,

*ανάσχεση μετατόπισης καταναλωτών προς το παράνομο εμπόριο μέσω συγκρατημένων αυξήσεων τιμών στο σύνολο της αγοράς,

*διασφάλιση συνθηκών ελεύθερου και ανόθευτου ανταγωνισμού στην αγορά,

*ύπαρξη ισορροπίας ανάμεσα στο πάγιο και στο αναλογικό στοιχείο του φόρου, διότι με αυτό τον τρόπο διασφαλίζεται ότι οι επιβεβλημένες από την αύξηση του φόρου αυξήσεις τιμών θα αφορούν όλα τα σήματα και όλες τις κατηγορίες προϊόντων –και έτσι θα αποφεύγεται η συρρίκνωση του φάσματος των διαθεσίμων προϊόντων και ο πόλεμος τιμών. Η επιβολή ελάχιστου φόρου κατανάλωσης 100% προκαλεί μεγάλες αυξήσεις τιμών στα φθηνά τσιγάρα, εξωθώντας τους καταναλωτές στο παράνομο εμπόριο.

Σε κάθε περίπτωση, όπως ακριβώς συμβαίνει και σε άλλες κατηγορίες καταναλωτικών προϊόντων (π.χ. αυτοκίνητα), τα τσιγάρα που ανήκουν στην κατηγορία «πολυτελείας» και είναι ακριβά δεν θα πρέπει να εξαιρούνται από την επιβάρυνση που προκαλούν οι αυξήσεις της φορολογίας, αλλά αντίθετα να τυγχάνουν αντίστοιχης με την ποιότητα και την εικόνα τους φορολογικής μεταχείρισης.

Είναι σημαντικό στο σημείο αυτό να τονίσουμε ότι, αναφορικά με τον πόλεμο τιμών στην ελληνική αγορά τσιγάρων, τον περασμένο Δεκέμβριο, η εταιρεία με το μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς έριξε την τιμή του βασικού της προϊόντος κατά 50 ευρωλεπτά. Άλλες εταιρείες του χώρου αναγκάστηκαν να ακολουθήσουν με αντίστοιχες κινήσεις, με αποτέλεσμα να παρατηρούνται σημαντικές απώλειες για όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, αλλά κυρίως να σημειώνεται μείωση των κρατικών εσόδων. Μέχρι και σήμερα, οι τιμές δεν έχουν επανέλθει στα προ του «πολέμου των τιμών» επίπεδα, με αποτέλεσμα το κράτος να συνεχίζει να εισπράττει λιγότερα από όσα υπολόγιζε. Είναι δε σαφές ότι η λογική αυτή δημιουργεί ποικίλα ερωτηματικά –μέχρι στιγμής χωρίς απάντηση.