Ως πότε θα τα βάζει η δημιουργικότητα των Ελλήνων επενδυτών με την γραφειοκρατία; Ωσπου να βγει η ψυχή τους ή η δική της; Ποιός θα έχει απομείνει ως τότε;

του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου

 Ο συνομιλητής μας είναι ένας πετυχημένος Έλληνας επιχειρηματίας, με έντονη ανάμιξη στα κοινά και βαθειά γνώση της αγοράς. Στην ερώτησή μας γιατί δεν απορροφώνται κοινοτικοί επενδυτικοί πόροι, μάς απαντά:  «Πρέπει να είναι τρελλός κάποιος για να επενδύσει στην Ελλάδα. Ποιος θα αποφασίσει στις σημερινές συνθήκες να μπλέξει με την δημόσια διοίκηση και μετά να τρέχει να σωθεί… Οι άνθρωποι είναι άσχετοι και, σε τελευταία ανάλυση, σκοπός τους είναι η υπονόμευση της εθνικής οικονομίας και όχι η έξοδός της από την κρίση». Υπερβολές; Μάλλον όχι και ιδού γιατί.

Οι κυρίες Μαρία και Πέννυ Βλάχου, οι οποίες πέρυσι βραβεύθηκαν με το βραβείο «Στέλιος Χατζηϊωάννου», ίδρυσαν πριν τέσσερα χρόνια την εταιρεία Φέροικος στην Κόρινθο με αντικείμενο την εκτροφή, παραγωγή και διάθεση σαλιγκαριών. «Για να μπορέσουμε να ξεκινήσουμε τη δραστηριότητα αυτή, τα πήγαινε-έλα στην δημόσια διοίκηση κράτησαν έξι μήνες. Ένα από τα προβλήματα ήταν αυτό της κατάταξης της δραστηριότητάς μας. Τελικά, κατετάγη στις κτηνοτροφικές δραστηριότητες, δηλαδή μαζί με τα πρόβατα. Ένα άλλο πρόβλημα προέκυψε με το πέρασμα από την ατομική επιχείρηση στην ομόρρυθμο εταιρεία. Σκεφτήκαμε κάποια στιγμή με την αδελφή μου να τα παρατήσουμε, αλλά δεν θέλαμε να παραδοθούμε αμαχητί…», μάς είπε η κ.Μαρία Βλάχου. Μία κυρία πολύ μορφωμένη, παθιασμένη με αυτό που κάνει, όπως και η αδελφή της. Ίσως δε αυτό να είναι το μυστικό της επιτυχίας τους, αλλά και της υπομονής τους να αντιπαρατεθούν στο αδυσώπητο και παμφάγο γραφειοκρατικό τέρας.

Παρεμφερής είναι και οι εμπειρίες του κ. Γ.Κολιόπουλου, ενός νέου και δημιουργικού Κρητικού επιχειρηματία που με χίλια γραφειοκρατικά βάσανα, αλλά χάρη στην φαντασία του και το ηλεκτρονικό εμπόριο, κατάφερε να τοποθετήσει ελληνικό ελαιόλαδο με την επωνυμία «λ» στο πολυκατάστημα Χάρροντς του Λονδίνου. Πωλείται δε με 300% προστιθέμενη αξία και όχι χύδην στην Ιταλία, όπως, για λόγους ευκολίας, γίνεται συνήθως από τους Έλληνες ελαιοπαραγωγούς.

Όμως, πέρα από τις επενδύσεις, η ελληνική γραφειοκρατία είναι εμπόδιο και στην απαιτούμενη εξωστρέφεια της ελληνικής οικονομίας. Το γραφειοκρατικό και δαιδαλώδες σύστημα των τελωνειακών ελέγχων απαιτεί από τους Έλληνες επιχειρηματίες διπλάσιο χρόνο από αυτόν που χρειάζονται οι Ευρωπαίοι ανταγωνιστές τους, για να προβούν σε εξαγωγές προϊόντων. Όπως καταγράφεται στην δεύτερη έκθεση της Task Force, πριν προβούν σε εξαγωγή οι οικονομικοί φορείς υποχρεούνται να συμπληρώνουν περίπλοκα και δύσχρηστα έντυπα και ενίοτε πρέπει να αποταθούν μέχρι και σε 10 διαφορετικά υπουργεία και 30 υπηρεσίες! Όπως επισημαίνεται στην έκθεση, η κατάσταση αυτή πρέπει να αλλάξει και μάλιστα βάσει συγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος μέχρι το τέλος του έτους.

Τα προβλήματα στο κομμάτι των εξαγωγών δεν περιορίζονται μόνον στις προ του εκτελωνισμού και στις ίδιες τις τελωνειακές διαδικασίες. Μείζον και διαχρονικό πρόβλημα των εξαγωγικών επιχειρήσεων, το οποίο έχει οξυνθεί λόγω της κρίσης, παραμένει η καθυστέρηση στην επιστροφή του ΦΠΑ, η οποία, όπως σημειώνει χαρακτηριστικά η Ομάδα Δράσης, φθάνει και τα δύο έτη! Από την άλλη πλευρά, οι ασφαλίσεις εξαγωγικών πιστώσεων που υποβάλλουν οι Έλληνες εξαγωγείς δεν γίνονται πάντα δεκτές από τους αντισυμβαλλόμενούς τους σε άλλα κράτη μέλη. Σήμερα δε δεν γίνονται δεκτές ούτε οι εγγυήσεις. Πέρα από την γραφειοκρατία, οι Έλληνες επιχειρηματίες αντιμετωπίζουν και πολύ σοβαρά προβλήματα εμπιστοσύνης στις συναλλαγές τους –γεγονός που αποτελεί πρόσθετο πλήγμα στις δραστηριότητές τους, καθώς και στην οικονομία της χώρας.

Μία οικονομία η οποία, επιπροσθέτως, πλήττεται στο εσωτερικό της και από τους εχθρούς των ανοικτών κοινωνιών, αλλά και από ανεύθυνα μέσα μαζικής επικοινωνίας τα οποία λένε ό,τι τούς κατέβει και πιστεύουν ότι πουλώντας «προστασία» θα κερδίσουν τηλεθέαση και υψηλές κυκλοφορίες. «Το αντιεπιχειρηματικό πνεύμα είναι ο χειρότερος εχθρός της ανάπτυξης στην χώρα σας», μάς έλεγε προσφάτως στην Ιταλία ένας νεαρός Αμερικανός επιχειρηματίας που επί ματαίω προσπάθησε να ιδρύσει μία εταιρεία start-up στον τομέα της υψηλής τεχνολογίας –για να καταλήξει στην γειτονική μας χώρα, όπου οι διαδικασίες για να ιδρυθεί η εταιρεία του απαίτησαν πέντε εργάσιμες ημέρες.

Αυτές και άλλες καταστάσεις οδήγησαν έναν, φιλέλληνα κατά τα άλλα, Γάλλο συνάδελφο, τον Ζαν Κατρμέρ, να δηλώσει σε συνέντευξή του ότι «το πραγματικό πρόβλημα στην Ελλάδα πάει πολύ πιο μακρυά από την κρίση δημοσίου χρέους και τις μακροοικονομικές επιπτώσεις της. Κατά κύριο λόγο, η Ελλάδα αντιμετωπίζει πολιτιστικό πρόβλημα, που την διαφοροποιεί από την δυτικοευρωπαϊκή αντίληψη για την ανάπτυξη». Αυτά υποστήριξε ο Γάλλος συνάδελφος και η άποψή του έχει όλο και περισσότερους οπαδούς στους ευρωπαϊκούς κύκλους λήψεως αποφάσεων.

Βέβαια, κάποιος θα μπορούσε να επικαλεσθεί αρκετές εξαιρέσεις στην πιο πάνω γενίκευση του Ζαν Κατρμέρ. Πολύ φοβούμεθα, όμως, ότι οι τελευταίες επιβεβαιώνουν τον κανόνα. Και ο κανόνας αυτός μάς λέει ότι στην μεταπολεμική Ελλάδα –περισσότερο δε στη μεταπολιτευτική– δημιουργήθηκε μία κρατικοδίαιτη μεσαία τάξη η οποία, παρά κάποιες λαμπρές εξαιρέσεις, στερείται πρωτοποριακού επιχειρηματικού πνεύματος, απεχθάνεται τις αλλαγές και συνήθισε να επιβιώνει δια της κομπίνας, της αρπαγής και της διαφθοράς που αφειδώς προσφέρει η κρατική εξουσία.

Μοναδική ελπίδα για την Ελλάδα, υπό τις συνθήκες που περιγράψαμε, είναι η αφύπνιση των πιο ζωτικών δημιουργικών δυνάμεων που διαθέτει η χώρα, οι οποίες ωστόσο θα συναντήσουν απέναντί τους σθεναρή αντίσταση μιας ορισμένης συντεχνιακής και επικίνδυνης κοινωνίας, η οποία θα προτιμήσει να παρασύρει στην συντριβή της και όλους αυτούς που σήμερα θεωρεί εχθρούς της. Επενδύσεις, λοιπόν, ναι, είναι απαραίτητες. Όμως, από ποιους θα γίνουν; Πότε; Σε ποιους τομείς; Την απάντηση στα ερωτήματα αυτά η ιστορία είναι αυτή που θα αναλάβει να μάς δώσει…