20 ταινίες, μια κάθε χρόνο, που δεν θα ξεχάσουμε ποτέ από τα 20 χρόνια Νύχτες Πρεμιέρας

Φτάνοντας αισίως στην 20ή επέτειο του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας, επιστρέφουμε στην αρχή και ξαναβλέπουμε όλα όσα έκαναν τις Νύχτες Πρεμιέρας το φεστιβάλ της δικής μας κινηματογραφικής ενηλικίωσης. Και κρατάμε και μια ταινία από κάθε χρόνο για το δρόμο...
Μια ταινία για κάθε χρόνο από τα 20 που κλείνουν φέτος οι Νύχτες Πρεμιέρας είναι πραγματικά πολύ λίγη για να αφηγηθεί τη μεγάλη ιστορία ενός ανέκαθεν πολυσυλλεκτικού φεστιβάλ που χρονιά με τη χρονιά μεγάλωνε για να χωρέσει μέσα του όλες τις τάσεις του σύγχρονου και του κλασικού σινεμά.

Ομως, αν το σκεφτεις, στο τέλος κάθε Σεπτέμβρη, όσες ταινίες κι αν έχεις παρακολουθήσει στο Φεστιβάλ, υπάρχουν αυτές που ξεχωρίζουν, αυτές που θυμάσαι για καιρό, αυτές που θα μείνουν πάντα συνδεδεμένες με το «την είδα στις Νύχτες Πρεμίερας».

Μια ανάσα πριν την έναρξη του επετειακού 20ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας - Νύχτες Πρεμιέρας, ξεκινάμε την αντίστροφη μέτρηση - από εκείνο το Σεπτέμβρη του 1995 μέχρι και... αύριο.

Από το flix.gr

«Denise Calls Up» του Χαλ Σάλγουεν / Νύχτες Πρεμιέρας #1 - 1995

Το Φεστιβάλ γεννιέται και… δηλώνει ταυτότητα. Είναι οι μέρες που το Ανεξάρτητο Αμερικάνικο σινεμά βρίσκεται στο απόγειό του, δείχνοντας στους 20χρονους, την πραγματική Generation X, ότι έχει πολλά ακόμα να δείξει και να κάνει. Ο Χαλ Σάλγουεν ήταν πυροτέχνημα, η ταινία του όχι, μια quirky κωμωδία για μια παρέα Νεοϋορκέζων που ζουν ολόκληρες τις ζωές τους μέσα από το τηλέφωνο και το… φαξ (προ smartphones και facebook, αλλά με το ίδιο νόημα). Την ίδια αυτή, πρώτη χρονιά των Νυχτών Πρεμιέρας, το κοινό της Αθήνας βλέπει το «Kids» του Λάρι Κλαρκ, το «Clean, Shaven» του Λοτζ Κέριγκαν, το «Living in Oblivion» του Τομ ΝτιΤσίλο, του «Συνήθεις Υπόπτους», το «Before Sunrise» του Ρίτσαρντ Λίνκλεϊτερ που είναι ακόμα… slacker, αλλά και το νέο ασιατικό σινεμά που ανθίζει, όπως το «Chungking Express» του Γουονγκ Καρ Γουάι, το «Shallow Grave» του προ-«Trainspotting» Ντάνι Μπόιλ, το «Butterfly Kiss» με τη μούσα των ‘90s Αμάντα Πλάμερ, από τον Μάικλ Γουίντερμποτομ που συστήνεται πρώτη φορά στον κόσμο αλλά και στο τμήμα «Ελληνες της Διασποράς» που για αρκετά χρόνια ήταν στα φόρτε του, τις δύο μεσαίου μήκους ταινίες «North of Vortex» και «A Place in the Sun» ενός Ελληνα σκηνοθέτη που ζει και δουλεύει στο Λονδίνο και λέγεται Κωνσταντίνος Γιάνναρης. Οι Νύχτες Πρεμιέρας είχαν έρθει για να μείνουν και το απέδειξαν τα επόμενα 20 χρόνια. Λ.Γ.

«Καλωσήλθατε στο Κουκλοσπιτο» του Τοντ Σόλοντζ / Νύχτες Πρεμιέρας #2 - 1996

Ηταν ακόμη οι μέρες που το Αμερικάνικο Ανεξάρτητο σινεμά έδειχνε δόντια κι όλα έμοιαζαν ενθουσιαστικά. Οι μέρες όπου οι σκηνοθέτες που έκαναν τα πρώτα τους βήματα θα μας απασχολούσαν ακόμη και σήμερα. Ο Πολ Τόμας Αντερσον κι ο Ντείβιντ Ο Ράσελ ήταν ανάμεσα στους σκηνοθέτες που φιλοξενούσε το τμήμα των «Ανεξάρτητων Αμερικάνων» εκείνη την χρονιά, όμως η ταινία που άφησε το στίγμα της περισσότερο δεν ήταν άλλη από το πικρόπικρο (sic) coming of age φιλμ του Τοντ Σόλοντζ που ύψωσε την σημαία του κυνικού του χιούμορ και του διαπεραστικού πνεύματος του ψηλά κι έκανε τα nerds σε όλο τον κόσμο – και φυσικά στην Αθήνα, να νιώσουν δικαιωμένα. Και γιατί όχι περήφανα! Γ.Κ.

«Lawn Dogs» του Τζον Ντούιγκαν / Νύχτες Πρεμιέρας #3 - 1997

Στην τρίτη τους διοργάνωση οι Νύχτες Πρεμιέρας κάνουν τα πρώτα τους μεγάλα βήματα, έχοντας για συνοδεία εκατοντάδες κόσμους που συρρέουν πλέον ευλαβικά στο κινηματογραφικό ραντεβού του Σεπτέμβρη. Ανάμεσα σε ένα αφιέρωμα στη θρυλική Troma και στο Νέο Ισπανικό Σινεμά, το σπουδαίο αφιέρωμα στο νέο αυστραλέζικο σινεμά δεν περιλαμβάνει την ταινία που βρίσκεται αντ' αυτού στο Πανόραμα, ακριβώς επειδή ο Αυστραλός σκηνοθέτης της τη γύρισε στην Αμερική με αγγλικά λεφτά. Πέρασαν πολλά χρόνια από τότε και ο Τζον Ντούιγκαν δεν κατάφερε ποτέ να επιβεβαιώσει τις υποσχέσεις που είχε δώσει με το «Lawn Dogs», μια ταινία τόσο μικρή όσο η ηρωίδα της (ή τότε 11χρονη Μίσα Μπάρτον) και τόσο μεγάλη όσο εκείνες οι ταινίες που βλέπεις για πρώτη φορά και δεν ξεχνάς ποτέ. Χαρακτηριστική περίπτωση ταινίας που «ανακαλύπτεις» στις Νύχτες Πρεμιέρας - αφού στη συνέχεια δεν βγαίνουν ποτέ στις αίθουσες ή χάνονται ανάμεσα στις μεγάλες κυκλοφορίες, αυτή η ιστορία της ανορθόδοξης σχέσης ενός κοριτσιού με τον τύπο που κόβει το γκαζόν (Σαμ Ρόκγουελ στα καλύτερά του) ξετυλίγεται σαν ένας μαύρος εφιάλτης μέσα στο καλοκουρεμένο πράσινο της αμερικανικής ευδαιμονίας και την ίδια στιγμή σαν ένα μύθος (σαν αυτόν της μάγισσας Μπάμπα Γιάγκα από την οποία αντλεί έμπνευση) που αργά η γρήγορα οδηγεί κάθε φινάλε σε ένα κρεσέντο μαγικού ρεαλισμού. Μ.Κ.

«Κατά Μέτωπο» της Ανα Κόκκινος / Νύχτες Πρεμιέρας #4 -1998

Αυτή ήταν ίσως η big gay χρονιά του φεστιβάλ, όταν ξαφνικά μια σειρά από ταινίες με gay θεματική από το ποπ «I Think I Do» του Μπράιαν Σλόουν μέχρι το σκοτεινό, ονειρικό «The Hanging Garden» του Τομ Φιτζέρλαντ βρέθηκαν να προβάλλονται στα διαφορετικά τμήματα του φεστιβάλ. Η πιο δυνατή όλων ήταν με διαφορά το «Head On» της ελληνο-αυστραλής Ανα Κόκκνος, ένα φιλμ που χτύπαγε κυριολεκτικά όπως δήλωνε ο τίτλος του, κατά μέτωπο. Με το βιβλίο του Χρήστου Τσιόλκα σαν βάση και με μια συγκλονιστική ερμηνεία από τον Αλεξ Δημητριάδη η ταινία της Κόκκινος μίλησε για την ελληνικότητα, την ενηλικίωση, την εμπειρία την μετανάστευσης, τον πόθο και την σεξουαλικότητα με τρόπο ωμό και αληθινό, πλήρης σε συναίσθημα και ένταση που σχεδόν νιώθουμε ακόμη. Γ.Κ.

«Twin Falls Idaho» των Μαρκ και Μάικλ Πόλις / Νύχτες Πρεμιέρας #5 - 1999

Η ανησυχία για το τέλος της χιλιετίας και την αρχή μιας άλλης που ως τότε πρωταγωνιστούσε μόνο σε ταινίες επιστημονικής φαντασίας δε θα μπορούσε να εκφραστεί καλύτερα απ’ ότι με την ιστορία δυο σιαμαίων δίδυμων που θέλουν, αλλά δεν τολμούν να ζήσουν χωριστά. Μια σκοτεινή και υπέροχη ιστορία αδελφικής αγάπης που κερδίζει και τη Χρυσή Αθηνά. Αυτή είναι η μια από τις πιο περιπετειώδεις χρονιές του Φεστιβάλ, με τους μετασεισμούς να προκαλούν την υπομονή των θεατών, με τον Πάνο Χ. Κούτρα να κάνει το ντεμπούτο του με την «Επίθεση του Γιαγαντιαίου Μουσακά», με τα αφιερώματα στον Ορσον Γουελς, τον Ντάριο Αρτζέντο κι έναν προκλητικό, συναρπαστικό σκηνοθέτη που λεγόταν Γκασπάρ Νοέ και δεν είχε κάνει ακόμα μεγάλου μήκους ταινία! Λ.Γ.

«The War Zone» («Ζώνη Πολέμου») του Τιμ Ροθ / Νύχτες Πρεμιέρας #6 - 2000

Μία από τις περιπτώσεις που το ελληνικό κοινό έπρεπε να προειδοποιηθεί για όσα θα ακολουθήσουν με ειδική παρουσίαση στην αρχή. Η ταινία είχε προκαλέσει έντονες αντιδράσεις σε διεθνή φεστιβάλ – από αποχωρήσεις με λυγμούς, μέχρι λιποθυμίες μέσα στην αίθουσα. Οχι ότι το κοινό των Νυχτών Πρεμιέρας δεν ήταν ήδη μέσα στα χρόνια εξοικειωμένο με «ταινίες στα όρια», μεταμεσονύχτια σπλάτερ και όλες τις εκδοχές του κινηματογραφικού exploitation. Ομως το φαινομενικά ήσυχο, γήινο σκηνοθετικό ντεμπούτο του Τιμ Ροθ και η ανατροπή που αποκαλύπτει την πραγματική πλοκή πίσω από το δράμα ενηλικίωσης δύο έφηβων παιδιών στο απομονωμένο οικογενειακό αγροτόσπιτο της βρετανικής επαρχίας, αποδεικνύεται για γερά νεύρα. Η ερμηνεία των παιδιών, η τολμηρή στιβαρότητα του Ρέι Γουίνστον, το ξεχειλωμένο full frontal της (λεχώνας στην πραγματικότητα) Τίλντα Σουίντον. Το αθηναϊκό κοινό που άντεξε, συνέχισε την πολεμική του θέματος με έκρυθμες συζητήσεις στο πεζοδρόμιο της Σταδίου και κουβαλά την ταινία για πάντα - αποδεικνύοντας τι υπέροχος χώρος είναι το σινεμά, για να κοιτάξει κανείς κατάματα τα πιο απαίσια της ζωής. Π.Λ.

«Hedwig and the Angry Inch» του Τζον Κάμερον Μίτσελ / Νύχτες Πρεμιέρας #7 - 2001

Το μιούζικαλ που άλλαξε τη γνώμη των Αθηναίων για τα μιούζικαλ – σ' εκείνη την ιστορική προβολή του «Hedwig» στον κατάμεστο Δαναό. Βασισμένο στο ομώνυμο off broadway θεατρικό, η υπερρεαλιστική glam κινηματογραφική μεταφορά του Τζον Κάμερον Μίτσελ αφηγόταν την ιστορία ενός αγοριού με διχοτομημένη σεξουαλικότητα (η αποτυχημένη αλλαγή φύλου τον άφησε με μία «θυμωμένη» ίντσα σάρκας ανάμεσα στα σκέλια) που ζούσε στο διχοτομημένο Βερολίνο των 70ς κι ονειρευόταν ότι κάπου κάποτε θα γευτεί την ευτυχία ολόκληρη. Παρακολουθώντας τον Μίτσελ να μεταμορφώνει τον πόθο, την οργή, την τραγωδία του ήρωά του σε ηλεκτρισμένη μουσικοχορευτική γιορτή, την οθόνη να λούζεται από τα φωτάκια και την ένταση ενός μαγικού συναυλιακού τροχόσπιτου και τους θεατές να ξεσπούν σε αυθόρμητο sing along με τα μάτια υγρά, κανείς δεν είχε αμφιβολίες για το ποιος έχει ήδη κερδίσει το Βραβείο Κοινού εκείνη τη χρονιά. Και τις καρδιές μας, για πάντα. Π.Λ.

«Paradox Lake» του Πρέμισλαφ Ρουτ / Νύχτες Πρεμιέρας #8 - 2002

Oι Νύχτες Πρεμιέρας στην 8η χρονιά τους συνεχίζουν να μας μαθαίνουν το αλφάβητο του αμερικανικού ανεξάρτητου σινεμά. Στο πρόγραμμά τους η ταινία που μας συστήνει τον Ράιν Γκόσλινγκ πριν γίνει ο Ράιαν Γκόσλινγκ (το «The Slaughter Rule» των Αντριου και Αλεξ Σμιθ), το «Gerry» του Γκας Βαν Σαντ, το «Sunshine State» του Τζον Σέιλς. Ομως ένα παράδοξο υβρίδιο πραγματικότητας και σινεμά, κέρδισε τις εντυπώσεις. Η φιξιόν ιστορία ενός νεοϋορκέζου αγοριού που γίνεται σύμβουλος σε κατασκήνωση για αυτιστικά παιδιά για να μάθει πολλά για τους συνανθρώπους του κι ακόμα περισσότερα για τον εαυτό του, γυρίστηκε σε μία αληθινή τέτοια κατασκήνωση και μελέτησε με σεβασμό και βαθιά γνώση του αντικειμένου την μαγεία αυτών των παιδιών, έναν αχαρτογράφητο κόσμο που στη ζωή μας τρομάζει και μας αφήνει στο σκοτάδι. Μέχρι να ανάψει ένας κινηματογραφικός προβολέας κι όλα να γίνουν φως, αγάπη και συγκίνηση. Από τις περιπτώσεις που έμεινε όλη, επαναλαμβάνουμε όλη, η αίθουσα για το Q & A με τον σκηνοθέτη.Π.Λ.

«Des Plumes Dans La Tête» του Τομά ντε Τιέρ / Νύχτες Πρεμιέρας #9 - 2003

Λίγο πριν κλείσουν τα δέκα, οι Νύχτες Πρεμιέρας δείχνουν ήδη να έχουν μεγαλώσει σημαντικά. Περισσότερες ταινίες, περισσότερα αφιερώματα περισσότεροι καλεσμένοι. Μέσα στο πλήθος των επιλογών, κάποιες ταινίες σαν αυτόν τον μικρό, μελαγχολικό ψίθυρο του Τομά Ντε Τιέρ μοιάζουν πως θα μπορούσαν να έχουν χαθεί, σαν τον μικρό ήρωα του «Φτερά στο Κεφάλι», ο οποίος εξαφανίζεται αφήνοντας πίσω του μια βαθιά θλίψη και μια μεγάλη απορία. Ομως το κοινό των Νυχτών πρεμιέρας είχε ανέκαθεν τον τρόπο να ανακαλύπτει αυτό που ξεχωρίζει κι αυτή η βαθιά λυπημένη και πανέμορφη ταινία που φέρνει κάτι από τον λυρισμό του Τέρνες Μάλικ στην επαρχία του Βελγίου, χαράχτηκε ανεξίτηλα στο μυαλό και την καρδιά όσων την είδαν τότε εκεί. Γ.Κ.

«Head On» του Φατίχ Ακίν / Νύχτες Πρεμιέρας #10 - 2004

Τη χρονιά που στην Αθήνα γίνονται οι Ολυμπιακοί Αγώνες, οι Νύχτες Πρεμιέρας ταξιδεύουν στην Ταϊλάνδη, ανακεφαλαιώνουν τι θα πει Γιασουχίρο Οζου, αλλά εντοπίζουν και σε κάποιον πολύ πιο κοντινό και οικείο. Μικρό αφιέρωμα στον Φατίχ Ακίν, έναν νεαρό σκηνοθέτη Γερμανό, τουρκικής καταγωγής, ο οποίος γυρίζει τον κόσμο ως φρενήρης δημιουργός, παίζοντας δυνατές μουσικές κι αναζητώντας τι σημαίνει ταυτότητα, αγάπη, ζωή και θάνατος. Εκρηκτική γνωριμία με το «Gegen Die Wand / Head On» κι ένα μοιραίο ζευγάρι, τον Καχίτ και τη Σιμπέλ που ζούνε τον έρωτα απ’ την ανάποδη, μια ταινία – σημείο αναφοράς για το ευρωπαϊκό σινεμά της δεκαετίας. Λ.Γ.

«No Direction Home: Bob Dylan» του Μάρτιν Σκορσέζε / Νύχτες Πρεμιέρας #11 - 2005

Συνήθως μία ταινία ξεκινά με τους τίτλους αρχής και καταλήγει στο μαύρο του τέλους. Μία ταινία σ' ένα φεστιβάλ όμως μπορεί να μεταμορφωθεί σε event. Ειδικά όταν ανήκει στο (μικρό κι όχι διαγωνιστικό ακόμα τότε) «Music & Film» τμήμα της, τη σκηνοθετεί ο Μάρτιν Σκορσέζε και έχει θέμα έναν μουσικό που οι Eλληνες φαν του τον ακολουθούν like rolling stones. Kάπως έτσι στήθηκε μία μικρή σκηνή σε καφέ του κέντρου, που θέλησε να θυμίσει τα καφέ στο Village που γέννησαν τον Bob Dylan, κι ένα ακουστικό live διάσημων Ελλήνων τραγουδιστών (από τον Κώστα Λειβαδά και τον Γιώργο Δημητριάδη, μέχρι τον Μανώλη Φάμελο και το Φοίβο Δεληβοριά) ζέστανε το κοινό που είχε γίνει μούσκεμα από την φθινοπωρινή μπόρα. Ολοι μαζί, διάσημοι και άσημοι «bob-heads» κατηφόρισαν αμέσως μετά στον Απόλλωνα, όπου κληρώθηκαν box sets και αυτοβιογραφίες του Ντίλαν, τα φώτα έσβησαν, ο Σκορσέζε απέδειξε για άλλη μια φορά πόσο δυνατά χτυπά η μουσική του καρδιά και μετά το μαύρο του τέλους δεν έφευγε κανείς. Μετά από τέτοιες ταινίες-εμπειρίες, there is no direction home. Π.Λ.

«Thundercrack!» του Κερτ ΜακΝτάουελ / Νύχτες Πρεμιέρας #12 - 2006

Αυτή ήταν η χρονιά του μυθικού queer αφιερώματος. Ανάμεσα σε μια πληθώρα κλασικών στιγμών και άγνωστων gems, μια ταινία χτύπησε κάτω από τη μέση οτιδήποτε cult, μεταμεσονύκτιο και στα όρια σινεμά πρόβαλε ποτέ του το Φεστιβάλ. Το «Thundercrack!» του Κερτ ΜακΝτάουελ, κάτι ανάμεσα σε ένα πορνό εφιάλτη όπως θα τον σκηνοθετούσε ο Ντέιβιντ Λιντς αλλά θα τον ολοκλήρωνε (!) ο Τζον Γουότερς, υπήρξε μια από τις σπάνιες ταινίες που οι Νύχτες Πρεμιέρας φρόντισαν να συστήσουν στο αθηναϊκό κοινό σε μια διαρκή προσπάθεια επιστροφής στο παρελθόν με τους όρους του παρόντος. Χαμένο σε πολλές χώρες, λόγω των hardcore σκηνών του, το φιλμ του ΜακΝτάουελ προσγειώθηκε μια νύχτα στον Απόλλωνα της Σταδίου και σε συνδυασμό με το intro του Πάνου Χ. Κούτρα χτύπησε κόκκινο στο queer θερμόμετρο που από την πρώτη του κιόλας χρονιά το Φεστιβάλ κράτησε σε υψηλά επίπεδα. Κάτι σαν το το dark room ενός σινεμά που σπάνια βλέπουμε στις αίθουσες ακόμη και - ή μάλλον ακόμη περισσότερο - σήμερα. Γ.Κ.

«Crazy Love» των Νταν Κλόρες και Φίσερ Στίβενς / Νύχτες Πρεμιέρας #13 – 2007

Οσο το κοινό των Νυχτών Πρεμιέρας μοιράζεται ανάμεσα στο obscure αφιέρωμα-πρόταση Μπουντχαντέμπ Ντασγκούμπτα, στις εκπληκτικές μουσικές ταινίες όπως το «The Godfather of Disco» και στον συλλογικό ενθουσιασμό για τα Grindhouse, μια ταινία αποδεικνύει (για πολλοστή φορά) τη δύναμη του word of mouth στο Φεστιβάλ. Το ντοκιμαντέρ «Crazy Love» αποσπάται από το τμήμα Ντοκιμαντέρ και μπαίνει στο Διεθνές Διαγωνιστικό, όπως ξεκίνησε να συνηθίζεται από τότε, με την άνοδο των ντοκιμαντέρ διεθνώς και, από ένα απολύτως άγνωστο διαμάντι, γίνεται η δημοφιλέστερη ταινία της διοργάνωσης: η ιστορία μιας παρανοϊκής αγάπης, ενός έρωτα που για να είναι πραγματικός πρέπει να είναι ταυτόχρονα και τρελός και τυφλός κι επώδυνος. Λ.Γ.

«Sita Sings the Blues» της Νίνα Πέιλι / Νύχτες Πρεμιέρας #14 - 2008

Ισως όχι το πιο αξέχαστο φεστιβάλ από πλευράς ταινιών, αλλά αυτό το παλίμψηστο κινουμένων σχεδίων της Νίνα Πέϊλι ήταν ένα αληθινό ταξίδι που έμεινε αξέχαστο σε όσους το είδαν. Μπλέκοντας μια σύγχρονη ανάγνωση του ινδικού έπους «Ραμαγιάνα», την αυτοβιογραφική ιστορία του διαζυγίου της και αυθεντικές τζαζ ηχογραφήσεις από τη δεκαετία του '20 η Πέιλι χτίζει μια ακατάτάκτη ταινία που είναι μαζί προσωπική και συλλογική γεμάτη συναίσθημα χρώμα και έμπνευση. Γ.Κ.

«Love Exposure» του Σίον Σόνο / Νύχτες Πρεμιέρας #15 - 2009

Κι όμως υπάρχουν ακόμη σκηνοθέτες για να ανακαλύψεις στις Νύχτες Πρεμιέρας. Οπως και ταινίες - εμπειρίες που δεν θα μπορούσες να δεις πουθενά αλλού. Ο Σίον Σόνο - άγνωστος στο ελληνικό κοινό - συστήθηκε με ένα αφιέρωμα ενδεικτικό της ακρότητας του ταλέντου του, συσωρρευμένο όλο στο 4ώρο «Love Exposure», μια ταινία που όπως και να την δεις μοιάζει αδύνατον να την περιγράψεις. Ερωτικό έπος, θρησκευτική σάτιρα, ταινία πολεμικών τεχνών ή απλά μια τρέλα για τους σύγχρονους αμαρτωλούς ενός κόσμου που θα τιμωρεί αιωνίως το «φυσιολογικό». Στοίχημα κερδισμένο για τους υπομονετικούς θεατές και για όσους έκτοτε αναζητούν κάθε καινούρια του ταινία. Μ.Κ,

Trouble in Paradise του Ερνστ Λιούμπιτς / Νύχτες Πρεμιέρας #16 - 2010

Μέσα στον ορυμαγδό των νέων ταινιών, του hype μουσικού τμήματος που μετατρέπει τις αίθουσες σε μίνι συναυλιακούς χώρους και στις ελληνικές ταινίες που σπάνε το φράγμα της Θεσσαλονίκης και κάνουν πρεμιέρα στην Αθήνα, κάθε Νύχτες Πρεμίερας κρύβουν μέσα τους και κάτι κλασικό. Ενα αφιέρωμα που δεν γίνεται sold out, αλλά παραμένει η προσφορά του Φεστιβάλ στην μεγάλη, υπέροχη ιστορία του σινεμά και μια σειρά από φιλμικά αριστουργήματα που για πολλούς από τους θεατές του παραμένουν οι καλύτερες που έχουν δει. Το «Trouble in Paradise» είναι μια από αυτές, μια ρομαντική κομεντί κεντημένη στον υπερθετικό βαθμό της φινέτσας με το διάσημο «άγγιγμα του Λιούμπιτς» από το πρώτο της ως το τελευταίο λεπτο. Σε εκείνη τη χρονιά που άξιζε να αναρωτηθείς «To Be or not to Be» για το αν «Heaven Can Wait», παρέα με την πιο απολαυστική Γκρέτα - «Ninotchka» - Γκάρμπο που γέλασε ποτέ στο ομιλόν σινεμά. Μ.Κ.

«Medianeras» / «Μεσοτοιχίες» του Γουστάβο Ταρέτο / Νύχτες Πρεμιέρας #17 – 2011

Μια ελλειπτική, μοναχική ερωτική ιστορία στο Μπουένος Αϊρες γίνεται ο θρίαμβος της διοργάνωσης, κερδίζει τη Χρυσή Αθηνά, δημιουργεί ουρές στην επαναληπτική προβολή, αγοράζεται για διανομή, κάνει κι εισπρακτική επιτυχία στις αίθουσες. Δεν είναι μόνο επειδή το «Medianeras» αναδύει ένα μελαγχολικό ρομαντισμό ανάμεσα στις πυκνοκτισμένες πολυκατοικίες της αργεντίνικης πρωτεύουσας. Είναι κυρίως επειδή μέσα στην ταινία, οι Ελληνες που, πια, έχουν νιώσει στην πράξη την οικονομική κρίση, βλέπουν τους εαυτούς τους. Κοντά στο hipster darling «Submarine» του Ρίτσαρντ Αγιοάντι και στη «Μοσχαροκεφαλή» που ήρθε με δύναμη από το Βέλγιο συστήνοντας τον ογκόλιθο Ματίας Σένερτς, οι «Μεσοτοιχίες» άφησαν το στίγμα τους όχι μόνο στο Φεστιβάλ, αλλά στην ίδια και τις επόμενες χρονιές. Λ.Γ.

«Pillow Talk» του Μάικλ Γκόρντον / Νύχτες Πρεμιέρας #18 - 2012

Μια χρονιά όπου ανάμεσα στις ταινίες του προγράμματος υπάρχουν τα «Μυθικά Πλάσματα του Νότου» του Μπεν Ζάιτλιν, πως μπορείς άραγε να ξεχωρίσεις μια άλλη ταινία από το πρόγραμμα ενός φεστιβάλ; Μπορείς όταν αυτή είναι κάτι τόσο απολαυστικό, κλασσικό με τον τρόπο του και σπάνιο να απολαύσεις στην μεγάλη οθόνη όσο τo «Pillow Talk» του Μάικλ Γκόρντον που προβήθηκε στο φεστιβάλ στα πλαίσια του αφιερώματος στο camp. Αυτό το αξιαγάπητο, λαχταριστό απαστράπτον διαμαντάκι μιας πονηρής ‘50ς αθωότητας είναι η καλύτερη ταινία που γύρισαν μαζί η Ντόρις Ντέι κι ο Ροκ Χάντσον, μια τεχνικολόρ απόλαυση συμπυκνωμένη στην διάρκεια μιας ταινίας.Γ.Κ.

«Spring Breakers» του Χάρμονι Κορίν / Νύχτες Πρεμιέρας #19 - 2013

Ενηλικιωμένο κατά ένα χρόνο το Φεστιβάλ μπορούσε επιτέλους να ανοίξει με μια υπέροχη ταινία («Frances Ha») από αυτές που το ίδιο έφτιαξε το κοινό για την υποδοχή τους στην Ελλάδα, να κλείσει με την αριστουργηματική «Ζωή της Αντέλ» ως ΤΗΝ πρεμιέρα της χρονιάς, να κάνει αφιέρωμα στον Ζορζ Φρανζί και να δώσει carte blanche στον Γιάννη Μπακογιαννόπουλο. Για να μην ξεχνιόμαστε, όμως, κατάφερε και κάτι σημαντικότερο: να επιβεβαιώσει ότι ακόμη και μετά από 19 χρόνια μπορεί να προβάλλει ταινίες που δεν θα δούμε ποτέ στις αίθουσες και την ίδια στιγμή να αντικρούσει όσους πίστευαν πως η πειρατεία θα αποτελέσει μεγάλο πλήγμα στα εισιτήρια του. Το «Spring Breakers» του Χάρμονι Κορίν ήταν πιο hype και από το ίδιο το Φεστιβάλ, δεν προβλήθηκε ποτέ στις ελληνικές αίθουσες και ενώ είχε κυκλοφορήσει σε torrent έγινε sold out. Ηταν, βλέπετε αυτό το συνονθύλευμα ποπ αναφορών, πειραγμένης εικονογραφίας του MTV και ραπ βίντεο κλιπ, μια σύγχρονη εκδοχή του exploitation των 70s με τη μελαγχολία ενός τραγουδιού της Μπρίτνεϊ Σπίαρς. Ηταν «Νύχτες Πρεμιέρας» από την κορφή ως τα νύχια. Μ.Κ.

«Whiplash» του Ντάμιεν Σαζέλ / Νύχτες Πρεμιέρας #20 - 2014

Ετοιμαστείτε για την ταινία που θα σας τινάξει σαν ηλεκτρικό ρεύμα, σαν μπιτ που χτυπάει οθόνη-ηχείο-στομάχι, σαν σταγόνα ιδρώτα που τρέχει από το μέτωπο στα ντραμς και σε πιτσιλάει ως κινηματογραφικός αγιασμός στην καρέκλα σου. Το ταινιάκι του Σαζέλ που κέρδισε το βραβείο μικρού μήκους στο Sundance το 2013 για να επιστρέψει ως μεγάλου μήκους και να σαρώσει τα βραβεία του φεστιβάλ και το 2014 (συνεχίζει και συλλέγει διακρίσεις, όπου κι αν παίζεται 8 μήνες μετά) είναι σεναριακά, σκηνοθετικά και ερμηνευτικά δουλεμένο στη λεπτομέρεια, αλλά τολμά αναρχικές ανατροπές και τζαζ αυτοσχεδιασμούς στο συναίσθημά μας. Που αρχίζει η αγάπη για την τέχνη σου, που τελειώνει η θυσία για αυτή, ποιο όνειρο αξίζει να κυνηγάς, ποια πραγματικότητα δεν αξίζει να χάνεις στο κυνήγι, πόσο η οικογένειά σου σε στηρίζει, πόσο οι προσδοκίες της σε μαστιγώνουν, ποιος είναι ο μαθητής, ποιος ο δάσκαλος, ποιος ο καλός, ποιος ο κακός, ποιο το άσχημο πρόσωπο της αλήθειας; Ω, πιάστε μια θέση, κρατήστε το τέμπο και ετοιμαστείτε για την ταινία που θα συζητάμε, όλοι μαζί, 20 χρόνια μετά. Π.Λ.