Η αποκλειστική συνέντευξη με ένα γνήσιο άνθρωπο του πνεύματος, του πολυβραβευμένου συγγραφέα Αλέξη Σταμάτη!

Το βιβλίο έχει τεράστια απήχηση εντός και εκτός συνόρων. Μάλιστα από την εφημερίδα ''Le Monde'' διαβάσαμε εξαιρετικά σχόλια... Αισθάνεσαι καταξιωμένος;

Το βιβλίο πρωτοβγήκε το 2000.Ειχε αρχίσει να γράφεται το 1998 άρα μιλάμε ότι έχουν περάσει σχεδόν 15 χρόνια από την εποχή που το έγραφα. Ήταν το δεύτερο μυθιστόρημα μου και είχα την τύχη να μεταφραστεί σε επτά χώρες. Όλα αυτά τα χρόνια, τουλάχιστον στην Ελλάδα, έχει αποκτήσει ένα σταθερό, φανατικό κοινό που επανέρχεται διαρκώς και το στηρίζει. Νομίζω ότι πλέον έχουμε μπει πλέον στη δεύτερη γένια αναγνωστών του «Μπαρ Φλωμπέρ». Το βιβλίο είχε πρωτοεκδοθεί από τις εκδόσεις Κέδρος με τις όποιες είχαμε μια αγαστή συνεργασία σε σχέση με τη διακίνηση του επί τόσα χρόνια. Τώρα που τα δικαιώματα τελείωσαν αποφασίσαμε μια νέα συμπληρωμένη επανέκδοση με τον σημερινό εκδότη μου Θανάση Καστανιώτη. Το βιβλίο δημοσιεύεται πλέον σε νέα επιμέλεια και περιέχει κι ένα επίμετρο στο οποίο μιλάω για την εμπειρία της συγγραφής του και για την αίσθηση να βλέπεις ένα κείμενο σου να επανακυκλοφορεί μετά από τόσα χρόνια κατά τη διάρκεια των οποίων φυσικά έχεις διανύσει μια συγκεκριμένη πορεία σαν δημιουργός. Link βιβλίου : (http://www.kastaniotis.com/book/978-960-03-5058-6)

Η λέξη «καταξιωμένος» μου ακούγεται παράξενη. Σαν να υπαινίσσεται κάτι οριστικό που δεν με αφορά και πολύ. Είμαι ένας άνθρωπος που τον ενδιαφέρει η διαδικασία περισσότερο παρά το αποτέλεσμα. Εκεί νιώθω στο σπίτι μου στην γραφή, την ώρα της γραφής, ούτε στα περί της γραφής ούτε τόσο στα μετά της γραφής. Τα οποία, ωστόσο, για να είμαστε ειλικρινείς, δεν μπορεί να αγνοήσει κανείς στην εποχή κυρίως που ζούμε. Απλά καταθέτω το κομμάτι της δουλειάς από όπου εισπράττω τη μεγαλύτερη ευχαρίστηση. Το κομμάτι της «γέννας».
                                                       
 Από αρχιτέκτονας συγγραφέας... Τι σε τραβάει στη συγγραφή;

Η αρχιτεκτονική ήταν ένα μεγάλο σχολείο για μένα. Ειδικά οι σπουδές στο ΕΜΠ και την Αγγλία, μέσα από τις όποιες έμαθα κάτι πολύ σπουδαίο που αργότερα μου αποδεικνυόταν πολύ χρήσιμο στην συγγραφή. Το πώς να «επιμελούμαι το χάος». Πως από μια θραυσματική ιδέα, μια αναφορά, πως από κάτι αδιαμόρφωτο και κατακερματισμένο να είμαι σε θέση να «δομήσω» μια ολοκληρωμένη σύνθεση. Η συγγραφή είναι αυτό που ήθελα να κάνω πάντα στη ζωή μου. Από παιδάκι ένιωθα μια «κυτταρική αντιδικία με την πραγματικότητα» και η τέχνη απεδείχθη πως ηταν ο φυσικός μου χώρος.

Έχεις κερδίσει συνολικά 6 βραβεία. Ένα από αυτά είναι για παιδικό βιβλίο. Τι ιδιαιτερότητα έχει το παιδικό βιβλίο;

Βραβεία έχω κερδίσει 3 -στις άλλες 3 περιπτώσεις ήμουν υποψήφιος. Ίσως, ναι, η μεγαλύτερη μου χαρά να ήταν όταν κέρδισα το βραβείο του «Κέντρου του Παιδικού Βιβλίου» για τον «Άλκη και τον Λαβύρινθο» = link βιβλίου: (εκδ Καστανιώτη - http://www.kastaniotis.com/book/978-960-03-4820-0). Ηταν η πρώτη απόπειρα μου να γράψω κάτι για παιδιά, είχα μπει σε αταξίδευτα νερά και είχα αρκετή ανασφάλεια. Βούτηξα όμως. Κι αυτή η επιβράβευση ήταν πολύ αναπάντεχη για μένα και με χαροποίησε μέσα από την αυθεντικότητα της.

Το ''Μπαρ Φλωμπέρ'' έχει μεταφραστεί ήδη σε 7 γλώσσες. Πως νοιώθεις για αυτό;

Όμορφα φυσικά, αλλά θα ήθελα να μπορούσε αυτό το βιβλίο να κάνει μια πραγματική «έξοδο» στο εξωτερικό όπως και στη χώρα μας. Υπάρχουν πολύ καλοί και αξιοδιάβαστοι Έλληνες συγγράφεις που δεν υπολείπονται σε τίποτα από συναδέλφους τους που γραφούν απ ευθείας στις μεγάλες γλώσσες (αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά) και διακρίνονται στο εξωτερικό. Απλά μας έχουν ακόμα κατατάξει σε ένα είδος «εξωτικής» λογοτεχνίας και ζητούν συγκεκριμένα πράγματα από μας. Στοιχεία που απαντούν σε στερεότυπα τα οποία επιζούν ακόμα από την δεκαετία του 50. Συγγράφεις που να γραφούν για τον κατακερματισμό της αστικής οικογένειας, για τους μεγάλους μύθους, υπαρξιακά ζητήματα, για την νεωτερική εποχή, συγγραφείς που να πειραματίζονται με την ιδία την αφήγηση κλπ, κακά τα ψέματα, έξω τους διαθέτουν με τη σέσουλα. Τι θα τους προσθέσει ένας Έλληνας; Θα τον βγάλουν μεν αν το βιβλίο του για κάποιο λόγο τους ενδιαφέρει αλά δεν θα επιμείνουν. Θα τον στηρίξουν μόνον όταν εξυπηρετεί κάποιο από τα στερεότυπα που απαιτεί η αγορά τους (εκτός σπανίων και ευχάριστων εξαιρέσεων). Έτσι νιώθω τη χαρά των ξένων εκδόσεων αλλά θα ήθελα και μια πιο ισχυρή και δραστική επικοινωνία και συνομιλία με το αγνωστικό κοινό και εκτός Ελλάδος.

Που και πως εμπνεύστηκες το ''Μπαρ Φλωμπέρ'';

Για να απαντήσω θα μιλήσω λίγο για το ίδιο το βιβλίο. Ο κεντρικός ήρωας του «Μπαρ Φλωμπέρ» ο Γιάννης Λουκάς, είναι ένας εν δυνάμει συγγραφέας που βρίσκεται σε μια οριακή στιγμή της ζωής του. Πλησιάζει τα σαράντα, είναι εγκλωβισμένος σε μια δουλειά που δεν τον εκφράζει, σε μια εξαετή σχέση που φυτοζωεί, ενώ το μεγάλο του όνειρο, να γράψει ένα μυθιστόρημα, βρίσκεται διαρκώς υπό αναβολή. Ανακαλύπτοντας στα υπόγεια του συγγραφέα πατέρα του ένα χαμένο χειρόγραφο, που έχει τον τίτλο Μπαρ Φλωμπέρ, αποφασίζει να ενδώσει στην έλξη της ακατάσχετης συγγένειας που του προκαλεί η ανάγνωση. Είναι η ευκαιρία για έναν - έστω και όψιμο - απογαλακτισμό από τον πατέρα, μια αφορμή για αληθινή δράση και εσωτερική έρευνα.
Από τη στιγμή που ο κεντρικός ήρωας ανακαλύπτει το παραπεταμένο χειρόγραφο, η αφήγηση επανεξετάζει αναδρομικά, με διαφορετική προοπτική, την αρχή. Ο Γιάννης Λουκάς προβάλλει μια μικρή σωματική μειονεξία του - το ένα χέρι του είναι πιο κοντό από το άλλο - για να κρύψει μια μεγαλύτερη, ψυχική: το σύμπλεγμα κατωτερότητας απέναντι στον πετυχημένο και αυτάρεσκο πατέρα του. Η ανταπόκρισή του στο ανέκδοτο χειρόγραφο είναι η πρώτη συνειδητή διαφοροποίησή του από την πατρική σκιά. Και η απόφασή του να εξιχνιάσει το μυστήριο του άγνωστου συγγραφέα, είναι ταυτόχρονα και η απόφαση να ψάξει για τις ρίζες μιας συγγένειας διαφορετικής από τη βιολογική. Αυτή ακριβώς η συγγένεια με το άγνωστο (κείμενο, συγγραφέα), αποτελεί και το κεντρικό κινούν του βιβλίου.
         
 
Σε ποιό χαρακτήρα του βιβλίου μπορούμε να συναντήσουμε και δικά σου χαρακτηριστικά; Ταυτίζεσαι με κάποιο;

Σε πρώτο επίπεδο δε θα έλεγα σε κάποια ιδιαίτερα. Όμως κάποτε μια φίλη μου είχε πει ότι το βιβλίο αυτό «είσαι εσύ». Ξαφνιάστηκα, γιατί υπάρχουν αρκετοί χαρακτήρες στο μυθιστόρημα και οι περισσότεροι τουλάχιστον από αυτούς δεν έχουν ίχνος ορατής τουλάχιστον «συγγένειας» με μένα. Εκείνη όμως επέμενε, εξειδικεύοντας πως «ολόκληρο το βιβλίο είσαι εσύ». Ξύνοντας το ζήτημα λίγο περισσότερο κατάλαβα πως είχε δίκιο. Υπάρχει μια λεπτή στρώση κάτω από τον χαρακτήρα που όσο και έχεις αποφύγει την άμεση αναφορά, όσο κι αν έχεις απεμπλακεί, διαφοροποιηθεί στο έπακρο, κάποτε θα σκάσει μύτη. Και ίσως ο πλέον αρμόδιος να την εντοπίσει αυτή την «ταύτιση» να είναι ο αναγνώστης παρά ο ίδιος ο συγγραφέας.

Τι θέμα θα έχει το επόμενο βιβλίο σου; Το έχεις σκεφτεί;

Το επόμενο μου βιβλίο θα έχει τίτλο «Λοΐζος και Μόνικα». Είναι ένα αρκετά ιδιαίτερο βιβλίο που τελειώνω τώρα και θα κυκλοφορήσει το φθινόπωρο του 2012. Το μόνο που μπορώ να πω από τώρα είναι ότι αφόρα σε μια τυπική αθηναϊκή οικογένεια, της οποία κανένα μέλος δεν είναι στην ουσία εκείνο αυτό που φαίνεται. Υπάρχει και μια άλλη, παράλληλη ζωή. Ανοίγονται πολλά θέματα, που έχουν να κάνουν από το αβάσταχτο βάρος της καθημερινότητα ως την επώδυνη αλλαγή του σύγχρονου κόσμου. Θα τα ξαναπούμε όπως πιο αναλυτικά απ αυτού.

Πως βιώνεις την τόσο δυσάρεστη κατάσταση της Ελλάδας και ποια είναι τα συναισθήματά σου? Υφίστασαι κι εσύ τις επιπτώσεις προσωπικά?
 
Όπως όλοι οι πολίτες. Με βαθιά θλίψη για την αδυναμία ολοκλήρου σχεδόν του πολικού προσωπικού να μπορέσει να συνυπάρξει σε μια τέτοια τεραστία κρίση και να ξεπεράσουμε μαζί τις αγκυλώσεις που κρατάνε έναν λαό σε επίπεδο καθήλωσης στο παρελθόν με το χρόνο παγωμένο. Φυσικά και τις υφίσταμαι τις συνέπειες. Αυτή τη στιγμή - και για άλλους συγκυριακούς λογούς, δεν έχω σχεδόν κανένα έσοδο.  

       Τι εύχεσαι για τις εκλογές της 17ης Ιουνίου?

Να υπάρξει ενότητα κι άμεση κυβέρνηση όσο το δυνατόν πιο ισχυρή, ώστε να διαπραγματευτεί τα πάντα. Να ξεφύγουμε από την "ψυχολογία", τα ιδεολογήματα, τα πολιτικά τερτίπια και τα λόγια.  Να μπούμε σε συγκεκριμένες πράξεις.