Το τέρας της γραφειοκρατίας και πόσο μας κοστίζει - Ένα άρθρο του Ανδρέα Δρυμιώτη

του Ανδρέα Δρυμιώτη

Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε πρόσφατα στη δημοσιότητα ο υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης Αντ. Μανιτάκης, το κόστος της γραφειοκρατίας εκτιμάται στο 6,8% του ΑΕΠ, δηλαδή περί τα 14 δισ. ευρώ, όταν ο μέσος όρος στην Ε.Ε. είναι 3,5%. Ακόμα οι επιχειρήσεις στην Ελλάδα αναγκάζονται να δίνουν 2 δισ. ευρώ για να καλύψουν τη δαπάνη που προκύπτει από γραφειοκρατικά εμπόδια. Επίσης, ο υπουργός αναφέρθηκε στην προσπάθεια που θα κάνει ο ΟΟΣΑ για να χαρτογραφήσει το ελληνικό Δημόσιο μέσα στους επόμενους επτά μήνες, προκειμένου να μειωθούν τα διοικητικά εμπόδια κατά 25%. Τέλος, ο υπουργός Ανάπτυξης Κ. Χατζηδάκης ανέφερε ότι μπορούν να εξοικονομηθούν μέχρι και 7 δισ. ευρώ έως το τέλος του 2013.

Η ανακοίνωση πέρασε στις εσωτερικές σελίδες των εφημερίδων και δεν είμαι βέβαιος ότι έτυχε και τηλεοπτικής κάλυψης. Ετσι πέρασε μάλλον απαρατήρητη. Τότε συνειδητοποίησα ότι όντως κάτι δεν πάει καλά στον τόπο μας και πιθανότατα να μας ψεκάζουν για να χάσουμε τα λογικά μας. Συζητάμε εδώ και μήνες για το νέο πακέτο λιτότητας ύψους 13,5 δισ. ευρώ και για πρόσθετους φόρους 2,5 δισ. ευρώ και έχουμε το τέρας της γραφειοκρατίας να μας κοστίζει 14 δισ. ευρώ και δεν έχουμε βγει ακόμα στους δρόμους για να διαδηλώσουμε και να ζητήσουμε την αποτελεσματική αντιμετώπιση της γραφειοκρατίας, που δεν θα επέφερε πρόσθετα οικονομικά βάρη στον πολίτη, αλλά αντίθετα θα του εξοικονομούσε και χρήματα. Ισως ο λόγος που δεν διαδηλώνουμε κατά της γραφειοκρατίας είναι γιατί δεν μπορούμε να την προσωποποιήσουμε. Αν έχουμε πρόβλημα με τα φορολογικά, τα βάζουμε με τον Στουρνάρα. Αν έχουμε πρόβλημα με τα εργασιακά τότε στόχος μας είναι ο Βρούτσης. Αν μας φταίει ο ΕΟΠΥΥ τότε ένοχος είναι ο Λυκουρέντζος. Ποιος όμως είναι ο εκπρόσωπος της γραφειοκρατίας; Θεωρούμε τη γραφειοκρατία δεδομένο και αναγκαίο κακό, ενώ η καταπολέμησή της θα έπρεπε να είναι πρωταρχικός στόχος μας. Είμαι βέβαιος ότι ο καθένας από εμάς έχει και κάποια ιστορία να πει σχετικά με το τέρας αυτό. Αν θέλετε όμως μια απίστευτη ιστορία δεν έχετε παρά να διαβάσετε την προσωπική περιπέτεια του Ηλία Κανέλλη από «Τα Νέα» της 7ης Δεκεμβρίου 2012, με τίτλο «Δημόσιος Εφιάλτης» (http:// www.tanea.gr/gnomes/? aid= 4773674 & wordsinarticle=). Αφού λοιπόν όλοι αναγνωρίζουμε την ύπαρξη του τέρατος, γιατί δεν κάνουμε κάτι προκειμένου να το εξοντώσουμε; Ετσι ακολούθησα την προσφιλή τακτική μου, να δω τι κάνουν σε άλλες χώρες σχετικά με το θέμα αυτό. Διάλεξα την Πορτογαλία που έχει παρόμοια οικονομικά προβλήματα και το Ηνωμένο Βασίλειο που προς το παρόν δεν φαίνεται να έχει πρόβλημα και είναι έξω από την Ευρωζώνη.

Πορτογαλία: Στη χώρα αυτή ξεκίνησε το 2006 μια δράση με κωδικό «Simplex» (www.simplex.pt) για την απλοποίηση των διαδικασιών. Ως στόχο έβαλαν να εξορθολογίζουν περίπου 200 διαδικασίες κάθε χρόνο. Μέχρι σήμερα έχουν εφαρμόσει περίπου το 80% από όλες τις πρωτοβουλίες που σχεδίασαν. Το τι πέτυχαν στα έξι αυτά χρόνια, είναι δύσκολο να καταγραφεί στο κείμενο αυτό. Αυτό όμως που είναι εξαιρετικά σημαντικό είναι η μεθοδολογία που ακολούθησαν. Αντί να εξορκίζουν τη γραφειοκρατία με ευχολόγια και να βάζουν φιλόδοξους και πολύ δύσκολους στόχους, έβαλαν πολλούς και μικρούς στόχους ώστε αφ’ ενός μεν να τους επιτυγχάνουν και αφ’ ετέρου να δημιουργείται μια θετική ψυχολογία για τα επόμενα βήματα. Είναι αυτό που ονομάζουμε επιχειρηματικά «quick wins». Πολλές γρήγορες (έστω και μικρές) νίκες, που αποδεικνύουν ότι μπορούμε να επιτύχουμε κάτι και να πάμε παρακάτω. Αν ο στόχος είναι πολύ μεγάλος και απόμακρος ή συνδυάζεται με μεγάλη περίοδο μελέτης, σπάνια η πρωτοβουλία στέφεται με επιτυχία. Ειδικά όταν η περίοδος προετοιμασίας είναι μεγάλη, συνήθως τα πρόσωπα αλλάζουν στη μέση της προσπάθειας και φυσικά το εγχείρημα καταρρέει. Το δίδαγμα από την Πορτογαλία είναι ότι το πρόγραμμα Simplex πέτυχε γιατί αντιμετώπισε τη γραφειοκρατία όχι σαν ένα πανίσχυρο τέρας με υπερφυσικές δυνάμεις, αλλά σαν πολλά μικρά και αδύναμα τέρατα που είναι πιο εύκολο να τα αντιμετωπίσεις. Καταλύτης στην καταπολέμηση της γραφειοκρατίας στην Πορτογαλία ήταν η Κάρτα Πολίτη, η οποία αντικατέστησε πέντε άλλες κάρτες από διάφορες κρατικές υπηρεσίες και επέτρεψε στους πολίτες να υπογράφουν τα έγγραφά τους ηλεκτρονικά. Ενα μικρό παράδειγμα καταπολέμησης της γραφειοκρατίας είναι το γεγονός ότι δημιούργησαν ένα και μοναδικό γκισέ: «I lost my wallet», όπου ο πολίτης δηλώνει την απώλεια ή κλοπή του πορτοφολιού του και όλες οι ενέργειες γίνονται με τη μοναδική αυτή δήλωση.

Ηνωμένο Βασίλειο: Πρόσφατα ξεκίνησε μια δράση, ώστε οι περισσότερες υπηρεσίες προς τους πολίτες να γίνονται ηλεκτρονικά. Ο στόχος είναι να εξοικονομούν 1,7 δισ. λίρες ετησίως από την ψηφιοποίηση των συναλλαγών. Σύμφωνα με τον υπουργό Προεδρίας (Minister for the Cabinet Office), Francis Maude, ο στόχος είναι «η Βρετανία να αποκτήσει μοντέρνες, αποτελεσματικές και εξ ορισμού ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες κατάλληλες για τον 21ο αιώνα... Οι ψηφιακές υπηρεσίες είναι πολύ πιο εύχρηστες γιατί επιτρέπουν την πρόσβαση από οποιοδήποτε σημείο. Είναι πολύ πιο αποτελεσματικές γιατί εξοικονομούν χρήματα των φορολογουμένων... Οι ψηφιακές συναλλαγές είναι 30 φορές φθηνότερες από τις πρόσωπο-με-πρόσωπο συναλλαγές». Νομίζω ότι οι δηλώσεις αυτές τα λένε όλα. Δεν έχετε παρά να τις συγκρίνετε με το γεγονός ότι στο πρόσφατο φορολογικό νομοσχέδιο για να πάρει κανείς το πενιχρό επίδομα των τέκνων μπορεί να χρειαστεί μέχρι και... 13 πιστοποιητικά! Εμείς ακόμα και σήμερα σχεδιάζουμε διαδικασίες όπου ο πολίτης πρέπει να παρουσιαστεί αυτοπροσώπως σε κάποιον υπάλληλο, ο οποίος μάλιστα πολλές φορές θα του βγάλει την πίστη μέχρι να τον εξυπηρετήσει. Βλέπετε, στη Βρετανία την ψηφιακή σύγκλιση την έχουν πάρει στα σοβαρά και δεν είναι μέρος της οποιασδήποτε κομματικής νομενκλατούρας.

Η καταπολέμηση της γραφειοκρατίας θα έπρεπε να είναι εθνικός στόχος για όλους μας. Ακόμα και ο Μπαράκ Ομπάμα στην ομιλία του για την αποδοχή της υποψηφιότητάς του στις 28/8/2008 αναφέρθηκε στη γραφειοκρατία, λέγοντας: «Δεν μπορούμε να ανταποκριθούμε στις προκλήσεις του 21ου αιώνα με τη γραφειοκρατία του 20ού αιώνα». Και αναφερόταν σε μια χώρα που δεν έχει ούτε τη δική μας γραφειοκρατία ούτε και τα δικά μας προβλήματα.

* Σύμβουλος Επιχειρήσεων.

Πηγή: kathimerini.gr