«Hγούμενοι» ή υπουργοί? Ας διαλέξουν όσο είναι στην εξουσία - Άρθρο του Αλέξη Παπαχελά‏

Αυτό προφανώς δεν έγινε, έως πολύ πρόσφατα. Κανείς δεν μπορεί να ισχυρισθεί ότι θα ήταν μια απλή διαδικασία. Ακόμη και χώρες με μεγάλη εμπειρία στην πάταξη της φοροδιαφυγής συνάντησαν μεγάλα νομικά και άλλα προβλήματα στην αξιοποίησή της. Στο τέλος, όμως, την αξιοποίησαν σαν ένα εργαλείο άτυπου «εκβιασμού» έναντι εκείνων που δεν μπορούσαν να δικαιολογήσουν τις καταθέσεις τους στην Ελβετία.

Οι δικαιολογίες για τη μη αξιοποίηση της λίστας ποικίλλουν. Κάποιοι δεν εμπιστεύονταν το ΣΔΟΕ και θεωρούσαν ότι η λίστα θα μπορούσε να γίνει εργαλείο πραγματικών εκβιασμών έναντι αθώων και ενόχων. Κάποιοι άλλοι θεωρούσαν πως η λίστα δεν μπορούσε να σταθεί ως πειστήριο σε κάποιο δικαστήριο και γι’ αυτό δεν είχε καμία αξία.

Αν συνέβαινε το πρώτο, είναι απορίας άξιον πώς ένας υπουργός ή κάποιος άλλος δεχόταν να προΐσταται πολιτικά μιας υπηρεσίας την οποία θεωρούσε αναξιόπιστη χωρίς να παραιτείται. Αν συνέβαινε το δεύτερο, προκύπτει ένα σοβαρό θέμα για το ποια υπηρεσία του κράτους έδωσε μια αξιόπιστη γνωμοδότηση για τα περιθώρια αξιοποίησης της λίστας.

Ολα λειτούργησαν όπως δεν έπρεπε σε αυτήν την υπόθεση, γιατί και οι πολιτικοί και οι κρατικοί λειτουργοί έχουν συνηθίσει να δουλεύουν με μια κατάσταση που είναι, για να το πούμε λαϊκά, εντελώς «χύμα». Αν ο κ. Παπακωνσταντίνου είχε κάνει ένα διαβιβαστικό σημείωμα προς το ΣΔΟΕ στέλνοντας τη λίστα, δεν θα είχε ποτέ μπλέξει ο ίδιος· και το κυριότερο, για το δημόσιο συμφέρον, θα είχε θέσει την υπηρεσία προ των ευθυνών της. Αν, επίσης, ο κ. Παπακωνσταντίνου είχε ένα γραφείο στελεχωμένο με έμπειρους ανθρώπους με γνώση της διοίκησης και των νόμων, προφανώς και τα πράγματα θα έπαιρναν άλλη τροπή. Πολλοί, όμως, υπουργοί ξεχνούν πόσο εφήμερη είναι η «καρέκλα» και η δύναμή της και πως είναι απλώς προσωρινά «ηγούμενοι» σε ένα μοναστήρι που πρέπει να λειτουργεί με σαφείς κανόνες και διαδικασίες.

Υπάρχουν ασφαλώς και οι κυνικοί ή ρεαλιστές, που κινούνται στα όρια της υπερβολής, όπως το πάρει κανείς. Τι ισχυρίζονται; Πως η Ελλάδα είναι μια χώρα που δεν διαθέτει μυστικές ή φανερές υπηρεσίες που μπορούν να χειρισθούν τόσο περίπλοκα και ευαίσθητα ζητήματα, με διεθνείς μάλιστα διαστάσεις. Θεωρούν, δηλαδή, ότι η προσπάθεια εξασφάλισης της λίστας από τη Γαλλία ήταν μια παράτολμη ενέργεια, γιατί δεν διαθέτουμε το θεσμικό και επιχειρησιακό πλαίσιο για την αξιοποίησή της. Είναι πολύ εξοργιστικό να το ακούς αυτό για τη χώρα σου και το κράτος σου, αλλά είναι μια άποψη.

Ποιος όμως φταίει που φτάσαμε σε αυτό το σημείο; Οι ίδιοι οι πολιτικοί που σήμερα πληρώνουν το τίμημα, είτε ως άτομα είτε ως σύστημα εξουσίας. Αυτοί ξεχαρβάλωσαν τη δημόσια διοίκηση για να κυβερνούν με κολλητούς, συντοπίτες και άλλους άσχετους. Αυτοί έκοβαν και έραβαν το ΣΔΟΕ και άλλες ευαίσθητες όσο και ζωτικές υπηρεσίες στα μέτρα τους, για να μπορούν να τις ελέγχουν πλήρως. Αυτοί, τέλος, καθιέρωσαν, πολλές δεκαετίες πριν, την παράδοση του «σβήνω πρόστιμα», «δεν κάνω έλεγχο στον Α ή τον Β» κ.λπ.

Ασχετα από την έκβαση της υπόθεσης της λίστας και την τιμωρία όσων παρανόμησαν, πρέπει να δούμε πολύ σοβαρά πώς θα ξαναφτιάξουμε ένα κράτος που θα κάνει τη δουλειά του αυτόνομα, όπως συμβαίνει είναι η αλήθεια τελευταία, και το οποίο θα επιβάλλει εκείνο τους κανόνες στους εκάστοτε «ηγούμενους», υπουργούς ή άλλους. Να θυμίσουμε πως στον πρόεδρο Ομπάμα έχει απαγορευθεί να έχει προσωπικό κινητό τηλέφωνο, γιατί οι νομικές υπηρεσίες απαιτούν να υπάρχουν ίχνη από κάθε συνομιλία του μέσω επίσημων τηλεφώνων. Ετσι ώστε αν προκύψει κάποιο σκάνδαλο ή κάποιο ζήτημα, να γνωρίζουν ποιος μίλησε, με ποιον και πότε...