Αντώνης Καφετζόπουλος: Ε λοιπόν έγινα 61, στην αρχή της τρίτης ηλικίας, μία νέα φάση με πολλές ευκαιρίες‏

Γκάζι, πλατεία, μεσημέρι. Ο Αντώνης Καφετζόπουλος έχει παρκάρει το ποδήλατό του δίπλα στο τραπέζι όπου θα καθίσουμε και φοράει ένα γκρι μπλουζάκι με τους «Simpsons» και λεζάντα: «Everybody needs something to believe in». Σε λίγο θα ξεκινήσει η παράσταση «Καρέκλες» στο θέατρο Ροές, όπου πρωταγωνιστεί με την Όλια Λαζαρίδου, υποδυόμενος έναν γέρο 95 ετών. Με αφορμή το έργο του Ευγένιου Ιονέσκο, η κουβέντα μας ξεκινά από το γήρας και το θάνατο, περνά μέσα από ένα κοίταγμα στον καθρέφτη, για να καταλήξει στους μετανάστες και τους κατσούφηδες Αθηναίους.

«Το γήρας είναι ένα πράγμα όπως η βροχή, η συννεφιά, το χαλάζι, κάτι δηλαδή με το οποίο δεν μπορείς να διαπραγματευτείς. Απλώς συμβαίνει. Εγώ είμαι τώρα στα πρώτα στάδια της τρίτης ηλικίας. Είμαι 61 ετών. Πρέπει λοιπόν να πω σε όσους έχουν αγωνία ότι ε, δεν είναι και κάτι τρομερό. Κάτι πόνοι, μερικά χάπια που δεν έπαιρνες πριν… Καλό είναι να προσέχεις τον εαυτό σου περισσότερο όταν μπαίνεις σε αυτές τις ηλικίες. Προσωπικά δεν το πολυκάνω. Είναι ωραίο να γερνάς, από μια άποψη, γιατί μπορείς να κάνεις πράγματα που δεν μπορούσες να κάνεις πριν. Ως ηθοποιός, δηλαδή, η τρίτη ηλικία ανοίγει ολόκληρους ορίζοντες, με νέους ρόλους, που πριν από χρόνια δεν θα μπορούσες καν να φανταστείς. Είναι σα να σου ανοίγεται επαγγελματικά μια καινούργια σελίδα».

«Θα ήταν ηλίθιο να πω πως δεν με φοβίζει η ιδέα του θανάτου. Είναι και η κουλτούρα μας τέτοια, όπου ο θάνατος είναι ταμπού: δεν αφήνουμε τα παιδιά σε κηδείες, τους λέμε διάφορες ανοησίες για ‘αστεράκια στον ουρανό’ όταν πεθαίνει κάποιος, κρατάμε ένα σκοτάδι γύρω από το θάνατο. Το θέμα, βέβαια, με είχε απασχολήσει από πολύ νωρίς μάλλον λόγω ιδιοσυγκρασίας. Είμαι μάλλον μούρτζουφλος τύπος, δηλαδή σκέφτομαι τέτοια πράγματα, όπως ο θάνατος. Μου είναι πολύ δυσάρεστο το ότι θα πεθάνω αλλά έχω απόλυτη συναίσθηση ότι αυτό θα γίνει κάποια στιγμή και πάει και τελείωσε. Και το θυμίζω και πολύ συχνά στον εαυτό μου. Κάθε ώρα που περνάει πλησιάζουμε προς το τέλος».

«Κοιμάμαι όσο πιο νωρίς μπορώ. Δεν θα έλεγα ότι ξαγρυπνώ. Έχω κι εγώ τις διαταραχές μου αλλά δεν έχουν να κάνουν με το πώς με παίρνει ο ύπνος αλλά πως ξυπνάω».

«Δεν κοιτάζω συχνά στον καθρέφτη. Δεν ενδιαφέρομαι και πολύ. Στο ασανσέρ, συνήθως, κοιτάζομαι και, επειδή δεν χτενίζω και τα μαλλιά μου, είναι η τελευταία μου ευκαιρία που έχω, πριν βγω στο δρόμο, να σουλουπωθώ λίγο μη νομίζουν ότι είμαι τρελός. Επίσης, όταν δεν δουλεύω, δεν ξυρίζομαι συχνά, οπότε χάνω άλλη μια ‘ευκαιρία’ να κοιταχτώ. Στο θέατρο, στα καμαρίνια, όπου υπάρχει πάντα ένας καθρέφτης απέναντί μου, κάθομαι και κάνω γκριμάτσες, γιατί μάλλον μου λείπει το να καθρεφτίζομαι. Αυτό που βλέπω στον καθρέφτη το βρίσκω φυσιολογικό, ίσως και λίγο αργοπορημένο. Θα έπρεπε να έχω λίγες ρυτίδες παραπάνω, περισσότερα άσπρα μαλλιά. Πάντως, ο καλύτερος καθρέφτης στη ζωή, από τον οποίο παίρνουμε πράγματα, είναι το βλέμμα των άλλων».

«Δεν βλέπω τηλεόραση. Ούτε έβλεπα και στο παρελθόν. Μόνο NOVA βλέπω και για όσο καιρό την έχω ακόμα γιατί είναι ένα σημαντικό έξοδο το χρόνο. Μου αρέσει να βλέπω ταινίες στην τηλεόραση ή σειρές που έχουν μια αυτοτέλεια. Τώρα, βλέπω μια σειρά στη NOVA, το ‘Lie to me’ (‘Πες μου ψέματα’) με τον Τιμ Ροθ».

«Οι άνθρωποι είμαστε πάρα πολύ καλοί στην εξαπάτηση και αυτοεξαπάτηση. Πολύ συχνά λέμε ψέματα στον εαυτό μας, τον ανεβάζουμε ψυχολογικά, τον πείθουμε να κάνει πράγματα. Επιδιδόμαστε στα ψέματα συστηματικά και καθημερινά. Προσωπικά, αποφεύγω να πω την αλήθεια όταν ξέρω ότι θα στενοχωρήσω ή θα θίξω τον άλλον».

«Οι ήρωές μου είναι 4-5 σκηνοθέτες του σινεμά, μακαρίτες όλοι τους, ο Κιούμπρικ, ο Ορσον Ουέλς, ο Τρυφώ, ο Χίτσκοκ, δεκάδες άλλοι μικροί ήρωες που έχουν κάνει 2-3 ταινίες. Επίσης, ο Καζαντζάκης, ο Εγγονόπουλος, ο Καβάφης για τη ζωή και τα ποιήματά του, ο Ρίτσαρντ Ντόκινς για τα βιβλία του και τη στάση του. Ήρωές μου δεν είναι ηθοποιοί, όχι. Από την καθημερινότητά μου, ηρωίδες μου είναι 1-2 Αλβανίδες, που με χίλια ζόρια έφτασαν εδώ, μεγάλωσαν τα παιδιά τους, τους έμαθαν τρόπους και συντηρούν και στηρίζουν τις οικογένειές τους. Σε αυτές τις γυναίκες τρέφω απεριόριστη εκτίμηση».

«Η μετανάστευση είναι ιστορικό φαινόμενο. Μελετώντας ιστορικά ή ανθρωπολογικά βιβλία εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς ότι το ανθρώπινο είδος μεταναστεύει διαρκώς εδώ και 100.000 χρόνια. Όταν οι άνθρωποι βρίσκουν εμπόδια στον τόπο τους ή στερούνται τους πόρους που χρειάζονται, θα πάνε παραδίπλα. Κι αν παραδίπλα υπάρχουν άλλοι άνθρωποι, θα υπάρξουν αντιθέσεις, πόλεμοι και συγκρούσεις. Για να τελειώνουμε, λοιπόν, με τα μυθεύματα, οι μετανάστες ‘δεν κλέβουν τις δουλειές των Ελλήνων’. Οι μετανάστες κάνουν τις δουλειές που αρνούνται να κάνουν οι Έλληνες. Κι όπου Έλληνες και μετανάστες κάνουν την ίδια δουλειά, όπως στην οικοδομή, οι μετανάστες την κάνουν με πολύ χειρότερους όρους. Υπάρχει, βέβαια, και η εγκληματικότητα. Αλλά αυτή οφείλει την ύπαρξή της σε μία πολύ ελλιπή και στρεβλή αντίληψη αστυνόμευσης και επιβολής του νόμου, για την οποία είναι διαβόητη η Ελλάδα. Η ελληνική αστυνομία, απόρροια του εμφυλιοπολεμικού κράτους, δευτερευόντως ασχολείται με το κοινό έγκλημα και πρωτίστως είναι μια δύναμη κρατικής επιβολής πραγμάτων. Όλα αυτό φωνάζει ότι εδώ πρόκειται για ένα κράτος που είναι φτιαγμένο για να ανήκει σε αυτόν που βρίσκεται στην εξουσία και όχι στην υπηρεσία του πολίτη».

«Στην Αθήνα, έβλεπα πολλές κατσούφικες και αγχωμένες φάτσες παντού, εδώ και πολλά χρόνια, παρόλη την προηγούμενη οικονομική ευμάρεια. Και τώρα τα ίδια βλέπω. Ίσως τώρα να βλέπω και πανικό. Οι άνθρωποι πανικοβάλλονται στην ιδέα μη χάσουν το σπίτι τους, τη δουλειά τους, να μην μπορούν να πληρώσουν το νοίκι, το ρεύμα τους. Όλοι μας ζοριζόμαστε σήμερα. Αλλά η μουρτζουφλιά είναι πιο παλιά. Υπάρχει εδώ και 15-20 χρόνια. Μαζί με μια κατήφεια και μια παθητικότητα ως προς το να γίνουν νέα πράγματα ή να αλλάξουν οι συνθήκες που μας έχουν φέρει σήμερα σε αυτό το –πρωτίστως πολιτικό και κοινωνικό- αδιέξοδο».