Να κάνω εμβόλιο HPV τραχήλου της μήτρας στην κόρη μου;

«Δεν το θέλουν, αλλά ειδικά την τελευταία διετία έχουν αυξηθεί οι οικογένειες που εμβολιάζουν τα παιδιά τους», θα πει. Οι επιφυλάξεις φαίνεται μεν να υποχωρούν στην Ελλάδα, αφού σήμερα εμβολιάζεται γύρω στο 20%-30% των κοριτσιών, στο εξωτερικό, όμως, το ποσοστό υπερβαίνει το 70% ενώ εμβολιάζονται και τα αγόρια.

«Με καθησύχασε»

Η δεκατετράχρονη Εβελίνα έχει ήδη κάνει τις δύο πρώτες δόσεις του εμβολίου κατά του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Οσονούπω, ακολουθεί η τρίτη και τελευταία. Για τη μητέρα της, κ. Βίκυ Παναγοπούλου, το εμβόλιο ήταν εκ των ων ουκ άνευ: «Συζητήσαμε με την παιδίατρο τις ανησυχίες μου για τυχόν παρενέργειες, αλλά με καθησύχασε εξηγώντας μου πως μόνο στην Ελλάδα υπάρχει αυτό το “σύννεφο” γύρω από το εμβόλιο. Δεν υπήρχε περίπτωση να μην εμβολιάσω το παιδί μου».

Από το «όχι» στο «ναι» πέρασε πρόσφατα η κ. Κατερίνα Χ., μητέρα μαθήτριας της A΄ Λυκείου: «Ενώ ο γυναικολόγος μού είχε πει αρχικά να περιμένουμε, τώρα επανήλθε, θεωρώντας πως το εμβόλιο έχει κάνει τον απαραίτητο χρονικό κύκλο. Ο καρκίνος έχει γίνει πια... βήχας. Το ρισκάρεις;».

«Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι ο πιο διαδεδομένος ύστερα από εκείνον του μαστού», θα πει ο δρ Αθανάσιος Γιαννακούρης, μαιευτήρας γυναικολόγος. Οπως, μάλιστα, προσθέτει ο μαιευτήρας χειρουργός γυναικολόγος, ειδικός παιδογυναικολόγος και διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Παν/μιου Αθηνών Παναγιώτης Χριστόπουλος, «σύμφωνα με τις μελέτες, περίπου 500.000 γυναίκες θα νοσήσουν ετησίως για πρώτη φορά. Για περίπου τις 270.000 από αυτές, θα αποβεί μοιραίος. Στην Ευρώπη, περίπου 40 γυναίκες χάνουν καθημερινά τη μάχη με τον συγκεκριμένο τύπο καρκίνου. Επειδή δεν έχει “θορυβώδη” συμπτώματα στην αρχή, θεωρείται πολύ βασική η πρόληψη», δημοσιεύει η Καθημερινή.

Από το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών, συνιστάται ως ιδεωδέστερη για τον εμβολιασμό η ηλικία των 12-13. Ο λόγος; «Στην Ελλάδα, υπολογίζεται ότι ο μέσος χρόνος έναρξης της σεξουαλικής δραστηριότητας είναι τα 15,5 έτη (έρευνα Πανεπιστημίου Αθηνών - 2008). Στόχος μας, να προλάβουμε την ολοκλήρωση του εμβολιαστικού σχήματος πριν από την έναρξη της σεξουαλικής δραστηριότητας, ώστε να εξασφαλιστεί η ανοσοαπάντηση του οργανισμού», εξηγεί ο δρ Χριστόπουλος.

Για το δρα Γιαννακούρη, ο χρόνος εμβολιασμού συνδέεται άρρηκτα με το γενικότερο κοινωνικό και πολιτισμικό πλαίσιο στο οποίο είναι ενταγμένο ένα παιδί: «Σε μια χώρα όπως η Βραζιλία, που αρχίζουν τις επαφές νωρίς, θα κάνω το εμβόλιο στα 10. Στην Ελλάδα, είναι αλλιώς. Αν είχα κόρη, θα την εμβολίαζα στην Γ΄ Γυμνασίου, κοντά στην πιθανή έναρξη της σεξουαλικής της ζωής. Διαφωνώ με τη βιασύνη των παιδιάτρων ενώ θεωρώ προτιμότερο να περιμένουμε μία τριετία ακόμη, που θα υπάρχουν πληρέστερες μελέτες. Εχουμε ένα όπλο στα χέρια μας, το οποίο είναι ασφαλές. Η αποτελεσματικότητά του, όμως, θα κριθεί στον χρόνο – ήδη τρέχει μια μελέτη, της οποίας τα συμπεράσματα θα προκύψουν έπειτα από 25 χρόνια. Επομένως, ναι στην πρόληψη, όχι στη βιασύνη».

Μείωση νοσηρότητας

Ο παιδίατρος, νεογνολόγος, ενδοκρινολόγος Μιχάλης Σαρρής, ωστόσο, δηλώνει: «Οι πληθυσμοί που έχουν ήδη εμβολιαστεί αποδεικνύουν σαφή μείωση της νοσηρότητας. Οι ενδείξεις είναι θετικές, σαφείς παρενέργειες δεν υπάρχουν, η άμεση ασφάλεια του εμβολίου είναι τεκμηριωμένη».

«Από καμία επιστημονική μελέτη δεν προκύπτει ότι το εμβόλιο ευθύνεται για κάποια πάθηση. Στο διάστημα κυκλοφορίας του, υπολογίζουμε ότι έχουν γίνει περίπου 75 εκατομμύρια εμβολιασμοί σε παγκόσμιο επίπεδο – θεωρείται αρκετά δοκιμασμένο», επισημαίνει ο δρ Χριστόπουλος, ενώ ο κ. Σαρρής καταλήγει: «Ας είμαστε ρεαλιστές: μετά την έναρξη της έμμηνης ρύσης, κάθε κορίτσι είναι δυνητικά έτοιμο να έρθει σε σεξουαλική επαφή. Προσωπικά, το έκανα στην κόρη μου. Δεν το διακινδυνεύω. Αν στο μέλλον εμφανιστούν παρενέργειες οι οποίες θα αποδοθούν στο εμβόλιο -πράγμα που μπορεί να συμβεί σε οποιοδήποτε εμβόλιο- αυτό δεν το γνωρίζει κανείς. Θεωρώ πιο σημαντικό να προστατευθεί το παιδί μου από την πιθανότητα καρκίνου του τραχήλου από το να μετανιώσει 40 χρόνια αργότερα επειδή δεν είχε εμβολιαστεί».

Και μετά την έναρξη της σεξουαλικής ζωής

«Σε ό,τι αφορά  την «ταυτότητα» του ιού, η Ελληνική Εταιρεία Παιδιατρικών Λοιμώξεων ενημερώνει: «Ο HPV προσβάλλει το γεννητικό μας σύστημα, εισέρχεται στο γενετικό υλικό των κυττάρων, τους αλλάζει τη δομή, ενώ μερικές φορές τα μετατρέπει σε κακοήθη. Ο ιός HPV προκαλεί καλοήθη νοσήματα, όπως γεννητικά κονδυλώματα αλλά και πολλές μορφές καρκίνου, όπως του τραχήλου της μήτρας. Στην περίπτωση αυτή μάλιστα, ο HPV αποτελεί το αποκλειστικό αίτιο, καθώς μία γυναίκα δεν μπορεί να αναπτύξει αυτόν τον καρκίνο, αν δεν μολυνθεί από τον συγκεκριμένο ιό, ο οποίος μεταδίδεται κυρίως με τη σεξουαλική επαφή», ενημερώνει η Ελληνική Εταιρεία Παιδιατρικών Λοιμώξεων. «Υπολογίζεται ότι υπάρχουν πάνω από 150 τύποι HPV (Human Papiloma Virus) -κάποιοι ερευνητές μιλούν για πάνω από 200- εκ των οποίων, οι 40 περίπου αφορούν το αναπαραγωγικό σύστημα. Ανάλογα με την πιθανότητα πρόκλησης καρκίνου, διακρίνονται σε υψηλού, ενδιάμεσου ή αδιευκρίνιστου και χαμηλού κινδύνου.

Οι πλέον καρκινογόνοι τύποι είναι οι 16 και 18, καθώς ευθύνονται για το 70% των συγκεκριμένων περιστατικών», εξηγεί ο δρ Χριστόπουλος. «Ο HPV είναι πάρα πολύ συχνός μεταξύ των σεξουαλικά δραστήριων ανθρώπων», συνεχίζει ο δρ Γιαννακούρης, προσθέτοντας: «Από τις γυναίκες που έχουν σχέσεις, το 80% έχουν κολλήσει τον ιό, είναι φορείς δηλαδή. Μόνο το 15% από αυτές θα το εκδηλώσουν στον τράχηλο, γεγονός που διαπιστώνεται με το Παπ τεστ. Κι από αυτές, μόνο το 15% θα εμφανίσει τελικά καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Να διευκρινιστεί πως δεν ευσταθεί η άποψη ότι το εμβόλιο είναι περιττό για ένα κορίτσι που έχει αρχίσει επαφές. Αν δεν έχει γίνει φορέας, είναι εξίσου αποτελεσματικό. Αν πάλι η κοπέλα έχει προσβληθεί από τον ιό, το εμβόλιο δεν την καλύπτει μεν για το συγκεκριμένο τύπο του ιού HPV, την προφυλάσσει όμως για τους υπόλοιπους τρεις, πράγμα πολύ σημαντικό», διευκρινίζει ο κ. Γιαννακούρης ενώ, όπως εξηγεί ο κ. Χριστόπουλος, «για μία κοπέλα που είναι ήδη φορέας του ιού, το εμβόλιο ενισχύει σε πολλαπλάσιο βαθμό την άμυνα του οργανισμού, περιορίζοντας την πιθανότητα να εξελιχθεί σε ασθενή. Ακόμη κι αν εκδηλωθούν βλάβες, θα εξελιχθούν με πιο αργό ρυθμό, άρα εξασφαλίζεται μεγαλύτερο χρονικό διάστημα για τη διάγνωση και αντιμετώπιση», καταλήγει.

Για την πρόληψη κατά του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας κυκλοφορούν δύο σκευάσματα: το Cervarix (71,82 ευρώ) και το Gardasil (127,19 ευρώ), αμφότερα προληπτικού χαρακτήρα. Σύμφωνα με το δρα Χριστόπουλο: «Το πρώτο, γνωστό ως “διδύναμο”, προστατεύει έναντι των πλέον ογκογόνων τύπων 16 και 18. Το δεύτερο, γνωστό ως “τετραδύναμο”, προστατεύει έναντι των τύπων 16,18, 6 και 11». Το εμβόλιο γίνεται σε τρεις δόσεις, μέσα σ’ ένα εξάμηνο. Καλύπτεται 100% από τα ασφαλιστικά Ταμεία για τις ηλικίες 12-26 ετών, με την προϋπόθεση ότι η γυναίκα δεν έχει μολυνθεί από τον ιό. Για τις ηλικίες άνω των 26, ο εμβολιασμός δεν καλύπτεται ασφαλιστικά.