Μια "έξυπνη"... δίαιτα για το ποδήλατό σας - Είναι το ελαφρύτερο πάντοτε καλύτερο;

Το ελαφρύτερο δεν είναι πάντοτε καλύτερο, ούτε υποκαθιστά την προπόνηση με κανέναν τρόπο. Ένα ελαφρύτερο ποδήλατο είναι όμως πιο αποδοτικό και πιο ευχάριστο στη χρήση. Επίσης, καταπονεί το σώμα του αναβάτη λιγότερο, σε σχέση με ένα βαρύτερο ποδήλατο παρόμοιων προδιαγραφών (λιγότερο βάρος, άρα λιγότερος κόπος σε κάθε πεταλιά, αναπήδηση, αλλαγή πορείας). Παρακάτω, θα δούμε παρέα πως μπορείτε να ελαφρύνετε λίγο το αγαπημένο σας ποδήλατο, χωρίς να ξοδέψετε υπέρογκα ποσά ή να διακινδυνεύσετε την αξιοπιστία του.

Η ρίζα του κακού...

Η σωστή βάση για ένα ελαφρύ ποδήλατο είναι ένα ελαφρύ πλαίσιο. Αν ξεκινήσετε να ελαφρύνετε ένα ποδήλατο το οποίο είναι "χτισμένο" με βάση π.χ. ένα σκελετό Hardtail 2Kg, δεν θα καταφέρετε πολλά πράγματα, ενώ παράλληλα θα ξοδέψετε πολλά χρήματα άδικα, και ίσως αναγκαστείτε να καταφύγετε σε υπερβολές προκειμένου να υπάρξει κάποια αισθητή απώλεια βάρους.

Στην περίπτωση λοιπόν που το πλαίσιο του ποδηλάτου σας ζυγίζει παραπάνω από 1600-1700gr για Hardtail ή κούρσα, και 2600-2700gr για FS (ΜΤΒ πλήρους ανάρτησης), μην περιμένετε να καταλάβετε κάποια σοβαρή διαφορά...

Γενικά, περιθώριο μείωσης βάρους υπάρχει σε κάθε εξάρτημα του ποδηλάτου, ακόμα και σε κάθε βίδα του (κυριολεκτικά!). Καλό είναι όμως να πάμε στα σημαντικά, αυτά δηλαδή τα οποία πραγματικά μας οφελούν όταν είναι ελαφρύτερα.

Ρόδα είναι και γυρίζει!

Με πολύ απλά λόγια, είναι σημαντικότερο να έχουμε ελαφριά περιστρεφόμενα μέρη, παρά "σταθερά". Τα περιστρεφόμενα μέρη του ποδηλάτου, αυτά δηλαδή που μας "βαραίνουν" σε κάθε τους περιστροφή, είναι τα εξής:

 Τροχοί: Το μεγαλύτερο περιστρεφόμενο μέρος του ποδηλάτου. Κάθε μας πεταλιά πρέπει να γυρίσει τα κέντρα, τις ακτίνες, τα ακτινοκέφαλα, τα στεφάνια, τις σαμπρέλες, τα ελαστικά. Μιλάμε για πολλή μάζα δηλαδή. Βάλτε στο τσουβάλι τώρα και την αντίσταση κύλησης των ελαστικών στο έδαφος... Κουράστηκα ήδη!

Έχετε το νου σας όταν ψάχνετε για καινούργιους τροχούς, αν δεν μπορείτε να πάρετε ακριβά, ελαφριά κέντρα, τουλάχιστον επιλέξτε κάποιο ελαφρύ στεφάνι, ακτίνες και ακτινοκέφαλα. Επίσης, η μεγαλύτερη και  σημαντικότερη απώλεια βάρους μπορεί να επιτευχθεί από τα ελαστικά και τους αεροθάλαμους (αυτό γιατί όσο πιο μακριά απο το κέντρο της περιστροφής του είναι ένα εξάρτημα, τόσο πιο αισθητό είναι το βάρος του). 

Επιλέξτε τις ελαφρύτερες ακτίνες που αντέχουν τη χρήση του ποδηλάτου σας. Προσωπικά, σε όλα μου τα ΜΤΒ χρησιμοποιώ ακτίνες Revolution της DT Swiss. Οι συγκεκριμένες ακτίνες έχουν λιγότερο υλικό στη μέση και περισσότερο στις άκρες, γλυτώνοντας έτσι μέχρι και 250gr άνα ζεύγος τροχών! Το κόστος τους είναι σχετικά χαμηλό, ενώ η ποιότητα και η αντοχή τους κορυφαία.

Στην περίπτωση που οι τροχοί σας είναι κατά παραγγελία, μπορείτε να επιλέξετε κάποιο "πλέξιμο" (τρόπος με τον οποίο είναι περασμένες οι ακτίνες στον τροχό) που χρησιμοποιεί κοντύτερες, ελαφρύτερες ακτίνες -όπως π.χ. σε πολλούς εμπρόσθιους τροχούς μπορείτε να δείτε τις ακτίνες να μην τέμνονται πουθενά ("radial"), άρα και το βάρος είναι χαμηλότερο.

Υπάρχει η δυνατότητα να ζητήσετε ακτινοκέφαλα από αλουμίνιο αντί για μπρούντζο (που είναι η συνηθισμένη επιλογή), γλυτώνοντας έτσι 40-50gr από το ποδήλατό σας.

Όταν διαλέγετε τα στεφάνια των τροχών σας, να είστε προσεκτικοί: Ένα υπερελαφρύ στεφάνι πιθανό να χρειάζεται αρκετά συχνά ακτινολόγηση, ενώ ένα "υπερενισχυμένο" ίσως μάλλον θα είναι υπερβολή.

Εκτός αν είστε υπέρβαροι ή οδηγείτε πολύ αδέξια, προτιμήστε στεφάνια με βάρος 400-450gr (είτε ΜΤΒ, είτε κούρσα). Πληροφοριακά, τα περισσότερα ποδήλατα κάτω των €1000 έρχονται εξοπλισμένα με στεφάνια 550-600gr. Με άλλα λόγια, μπορείτε να κερδίσετε 300-400gr από δύο στεφάνια!

Χρησιμοποιόντας ελαφρύτερους αεροθάλαμους, μπορεί κανείς να γλυτώσει από 100 μέχρι και 200gr από το ποδήλατό του. Το κόστος είναι χαμηλό, το όφελος όμως μεγάλο για όποιον θέλει να "αδυνατίσει" το ποδήλατό του!

Μόνο από την αλλαγή ελαστικών, ένα ΜΤΒ κατηγορίας €600-€800 μπορεί να απωλέσει 200-500gr περιστρεφόμενης μάζας, χωρίς να χάσει σε κράτημα. Ζητήστε "διπλωτά" ελαστικά, των οποίων το σύρμα στα χείλη τους έχει αντικατασταθεί από ένα κορδόνι Kevlar.

Πριν συνεχίσουμε παρακάτω, ας δούμε λοιπόν τι μπορεί να χάσει ένα ποδήλατο, μόνο από τους τροχούς του. Έχουμε και λέμε... 250gr οι ακτίνες, 50gr τα ακτινοκέφαλα, περίπου 300gr τα στεφάνια, 100gr οι σαμπρέλλες, 400 ας πούμε για τα λάστιχα...  Μιλάμε για μια απώλεια 1.100gr χωρίς να υπολογίσουμε τα κέντρα (το ακριβότερο κομμάτι του τροχού), από τα οποία θα μπορούσαμε να κερδίσουμε άλλα 200-300gr!

 Δισκοβραχίονες & Μεσαία Τριβή: Κάθε πεταλιά μας, εκτός από τους τροχούς γυρίζει και τον δισκοβραχίονα. Εδώ, δεν θέλουμε μόνο να είναι ελαφρύς, αλλά και άκαμπτος -αφού η δύναμη των ποδιών μας, μέσω αυτού εφαρμόζεται στη μετάδοση. Το βάρος των δισκοβραχιόνων είναι σημαντικότερο αυτού της μεσαίας τριβής, γιατί πολύ απλά η μεσαία τριβή έχει μικρή περιστρεφόμενη μάζα (άξονας μόνο). Βέβαια, αν μπορεί να χαθεί και από εκεί βάρος, καλό είναι.

Ενώ υπάρχουν στο εμπόριο πολύ ελαφριά σύνολα δισκοβραχίονα  & μ.τ., ωστόσο, για να αποκτήσετε κάτι υπερελαφρύ και αξιόπιστο , πιθανό να χρειαστεί να δώσετε αρκετά χρήματα. Μια καλή λύση είναι κάποιος δισκοβραχίονας τεχνολογίας Hollowtech II, όπως π.χ. ο Shimano Deore XT ή o Ultegra. Η συγκεκριμένη τεχνολογία, πέρα από την εισαγωγή κοίλων (κούφιων) βραχιόνων, καταργεί με έναν έξυπνο τρόπο την ανάγκη για μεσαία τριβή. Επιλέγοντας ένα τέτοιο σύνολο, μπορείτε να γλυτώσετε από 100 εώς και 200gr, ανάλογα με τα χρήματα που θα ξοδέψετε. Το μεγάλο "+" όμως, είναι πως η "πλατφόρμα πεταλαρίσματος" γίνεται πιο άκαμπτη λόγω του υπερμεγέθη άξονα και της απόστασης των ρουλεμάν μεταξύ τους. Άρα, κερδίζετε διπλά! 

Την τεχνολογία αυτή δε θα τη βρείτε μόνο σε προϊόντα της Shimano (εξ' άλλου, η εφεύρεση δεν είναι δική της), αλλά και σε άλλες εταιρίες όπως π.χ. η FSA (ονομάζει τη σχεδίαση αυτή "MegaExo") ή η Race Face ("X-Type"), καμιά φορά με μικρές παραλλαγές.

Πετάλια: Βιδωμένα στις άκρες των βραχιόνων, κολλημένα κάτω από τις πατούσες σας, βαραίνοντας κάθε περιστροφή των ποδιών σας, βρίσκονται τα πετάλια. Τα περισσότερα πετάλια για ποδήλατα δρόμου είναι αρκετά ελαφριά (περίπου 300gr), και δεν υπάρχουν μεγάλα περιθώρια απώλειας βάρους, εκτός αν διατίθεστε να ξοδέψετε αρκετά χρήματα.

Στα ΜΤΒ όμως, δεν ισχύει το ίδιο: Ένα συνηθισμένο ζευγάρι τύπου SPD (πετάλια με διατάξεις πρόσδεσης) ξεπερνά σε βάρος τα 400gr, ενώ υπάρχουν μοντέλα που φτάνουν σε βάρος τα 700gr! Μια καλή εναλλακτική για ελαφριά πετάλια ΜΤΒ είναι τα Eggbeater C (294gr / ζεύγος) ή τα Candy C (308gr / ζεύγος) της Αμερικάνικης Crank Brothers. Τα πετάλια αυτά κοστίζουν ακριβότερα από άλλα, είναι όμως πολύ ποιοτικά και πιο ασφαλή για τα γόνατα (μεγαλύτερο περιθώριο περιστροφής του πέλματος). Από μια τέτοια κίνηση, το ποδήλατό μας χάνει 100gr ή περισσότερα.

Ό,τι ισχύει για το βάρος των πεταλιών, ισχύει και για το βάρος των ποδηλατικών παπουτσιών. Δεν προτείνω σε καμία περίπτωση να πάρετε ένα παπούτσι που δεν είναι σωστό για τη χρήση που κάνετε, απλά να έχετε υπ' όψιν σας και τον παράγοντα του βάρους την επόμενη φορά που θ' αγοράσετε ποδηλατικά παπούτσια!

Κασέτα: Η κασέτα οπίσθιων γραναζιών είναι συχνά ένα εξάρτημα από το οποίο οι κατασκευαστές ποδηλάτων γλυτώνουν αρκετά χρήματα. Ακόμη και αν το καινούργιο σας ποδήλατο έρχεται ντυμένο με ακριβό εξοπλισμό (π.χ. μια σειρά εξαρτημάτων XTR ή Dura Ace), μην εκπλαγείτε αν ανακαλύψετε πως η κασέτα του ανήκει σε μια ελαφρώς εώς αρκετά υποδέεστερη σειρά (π.χ. LX ή 105). Λίγοι αγοραστές κοιτάζουν τι κασέτα φοράει ένα ποδήλατο, άρα και οι κατασκευαστές επιλέγουν να υποβαθμίσουν το συγκεκριμένο εξάρτημα. Πως την πάθατε έτσι;;; Μάλλον επειδή "τυφλωθήκατε" από εκείνον τον -φθηνής σειράς- επώνυμο λαιμό, ή τα "ανατομικά" χερούλια.

Ρίξτε μια ματιά στην πίσω πλευρά της κασέτας σας: Εκτός από βρωμιά, τι άλλο βλέπετε; Μήπως πολύ σίδερο; Στις μεσαίες και χαμηλές σειρές εξαρτημάτων, το κάθε γρανάζι είναι φτιαγμένο εξ' ολοκλήρου από χρομιωμένο ατσάλι. Σε ανώτερες σειρές (π.χ. Deore XT / Ultegra), υπάρχει ένας αλουμινένιος φορέας για τα μεγαλύτερα γρανάζια. Πέρα από την "cool" εμφάνισή του, ο φορέας αυτός αντικαθιστά αρκετό ατσάλι και ελαφραίνει την κασέτα κατά 100-150 γραμμάρια!

Στις κορυφαίες σειρές που προορίζονται για αγώνες, η χρήση τιτανίου στα μεγαλύτερα γρανάζια και αλουμινίου στην ασφάλεια (lockring) της κασέτας, ρίχνουν το βάρος 30-50gr πιο κάτω, αλλά εκτοξεύουν την τιμή στα ύψη (περίπου 150-200% επάνω!).

Αν θα μου επιτρέπατε να σας δώσω μια συμβουλή πάνω στο θέμα της κασέτας, αυτή θα ήταν να επενδύσετε οπωσδήποτε σε κάποια που να έχει αλουμινένιο φορέα γραναζιών, αλλά να μην ξοδέψετε άσκοπα χρήματα για μία από τις "κορυφαίες" -με τη διαφορά χρημάτων, μπορείτε άνετα να αγοράσετε ένα καλό ζευγάρι ελαστικά και να χάσετε πολύ περισσότερο βάρος!

Αλυσίδα: Η καρδιά της μετάδοσης του ποδηλάτου. Εδώ, δεν υπάρχει ιδιαίτερο περιθώριο απώλειας βάρους, εκτός αν σκοπεύετε να ξοδέψετε €300 για μια αλυσίδα τιτανίου. Πληροφοριακά, η φθηνότερη με την ακριβότερη ατσάλινη αλυσίδα έχουν περίπου 30gr διαφορά βάρους. Εκεί που όμως πραγματικά κερδίζουν οι καλές αλυσίδες είναι το γεγονός ότι αποτελούνται από ανοξείδωτο ατσάλι, ενώ οι επιφάνειες των κρίκων είναι λειασμένες και έχουν καλύτερη κύλιση. Επίσης, το κράμα τους είναι ανθεκτικότερο, άρα και αντέχουν σε περισσότερη ταλαιπωρία / δύναμη. Αγοράστε την καλύτερη που μπορείτε -εξάλλου, μια καλή αλυσίδα είναι μόλις λίγα Ευρώ πιο ακριβή από μια μέτρια!

Βγάλτε τα κομπιουτεράκια

Έφτασε η ώρα να κάνουμε τα μαθηματικά μας πάλι: Έχουμε λοιπόν περίπου 150gr από δισκοβραχίονες & μεσαία τριβή, 100gr από τα πετάλια (αν έχουμε ΜΤΒ), 120gr περίπου από την κασέτα, και άλλα 30gr από την αλυσίδα. Σύνολο 400gr περιστρεφόμενου βάρους μόνο από τη μετάδοση! Αν προσθέσουμε και τα 1100gr που χάσαμε από τους ελαφρωμένους τροχούς, έχουμε 1500gr (ναι, ενάμιση κιλό!) λιγότερο να βαραίνει την κάθε πεταλιά μας!!!

Μην τιμωρείτε τον εαυτό σας καβαλώντας ένα ποδήλατο βαρύτερο απ' ότι πρέπει...

Θα παρατηρήσατε πως δεν αναφέρθηκα καθόλου σε εξαρτήματα όπως παλουκόσελλα, σέλλες, τιμόνια, λαιμούς, εκτροχιαστές κ.α. Αυτό συνέβη γιατί τα εξαρτήματα αυτά δεν περιστρέφονται, άρα το βάρος τους είναι λιγότερο σημαντικό από αυτό των εξαρτημάτων που ανέφερα πιο πάνω.
Άλλος σημαντικός παράγοντας για την παραπάνω ανάλυση είναι το λογικό κόστος: Προσπάθησα να αναφέρω παραδείγματα και να κάνω προτάσεις πάνω σε εξοπλισμό που μπορεί να αγοράσει ο μέσος ποδηλάτης. Το να σας παραθέσω μια σειρά από πανάκριβα υπερελαφρά εξαρτήματα ή να γράψω για βίδες τιτανίου και πετάλια των €350 ίσως να έκανε το άρθρο αυτό πιο διασκεδαστικό, αλλά σίγουρα λιγότερο χρήσιμο.

Πηγή: http://www.cyclist.gr/