Νίκος Ψαρράς: ''Δίπλα μας σφάζονται και η Ευρώπη ασχολείται με δόσεις και χρέη''

Εργο εμβληματικό και από τα σημαντικότερα του Ευριπίδη, παρουσιάζεται από το Εθνικό Θέατρο στις 3 και 4 Ιουλίου στο θέατρο της Επιδαύρου, σε μετάφραση Κ. Χ. Μύρη και σκηνοθεσία Σωτήρη Χατζάκη.

Ο Ευριπίδης με τις «Τρωάδες» γράφει ένα αντιπολεμικό αριστούργημα και κατακρίνει την πολιτική των Αθηναίων για το προκλητικό ανοσιούργημα που είχαν διαπράξει λίγους μήνες πριν εναντίον των Μηλίων, καθώς και για τη σικελική εκστρατεία που προετοιμάζουν.

Ο κήρυκας του ελληνικού στρατού Ταλθύβιος που υποδύεστε στις «Τρωάδες» λέει πράγματα που δεν είναι αρεστά στις Τρωαδίτισσες. Ωστόσο υπάρχουν στιγμές που δείχνει ότι συμπάσχει μαζί τους κι άλλες που εμφανίζεται αμείλικτος. Πώς τον δικαιολογείτε γι' αυτή του τη στάση;

Ο Ταλθύβιος φέρνει στις αιχμάλωτες Τρωάδες στο στρατόπεδο των Αχαιών, στα παράλια της λεηλατημένης Τροίας, τις οδηγίες των αρχηγών του στρατεύματος των Ελλήνων. Δεν είναι απλός μαντατοφόρος, αλλά ένας άγγελος κακών μηνυμάτων. Το ενδιαφέρον του ρόλου βρίσκεται στο ότι δεν πρόκειται για έναν κομιστή εντολών. Μέσα στην αγριότητα του πολέμου υπάρχει ένας άνθρωπος που λέει ότι «εγώ δεν μπορώ να φέρνω τέτοιες εντολές. Δεν είμαι φτιαγμένος γι' αυτά». Δείχνει ανθρώπινο πρόσωπο και συμπόνια, αλλά στο τέλος είναι αυτός που θα πει «κάψτε το σύμπαν. Να μη μείνει τίποτα όρθιο». Γιατί αυτό είναι το καθήκον του, η εντολή που πρέπει να δώσει.

Οι πρόσφυγες που «ξεβράζονται» σήμερα στο Αιγαίο συγγενεύουν με τις «Τρωάδες»;
Οι «Τρωάδες» αποτελούν ένα αμείλικτο «κατηγορώ» για τις φρικαλεότητες του πολέμου, τον ξενιτεμό, την προσφυγιά. Είναι άγριο πράγμα ο πόλεμος. Οι πρόσφυγες που φτάνουν στη Μυτιλήνη μάς δείχνουν πώς ξεριζώνεται ένας λαός και πετιέται. Συχνά στις πρόβες μού έρχεται στον νου η Μικρασιατική Καταστροφή: χιλιάδες χρόνια αργότερα, λίγο πιο κάτω, στο ίδιο κομμάτι της Μικράς Ασίας έγινε μια παρόμοια καταστροφή. Μια πόλη κάηκε, οι άντρες και τα παιδιά σφαγιάστηκαν, ένας λαός πετάχτηκε στη θάλασσα. Αλλά και η Ελλάδα του σήμερα θα μπορούσε να είναι κάτι παρόμοιο με όλο αυτό το παζάρι που γίνεται.

Αλληλεγγύη - ανθρωπισμός είναι αξίες που περνούν μέσα από το κείμενο του Ευριπίδη. Πόσο μας λείπουν σήμερα αυτές οι αξίες;
Εχουμε ανάγκη από ανθρωπιά σήμερα και αλληλεγγύη, σαφέστατα, σε μια χώρα η οποία βογκά κάθε μέρα και πασχίζει. Βλέποντας την απειλή από τας Ανατολάς, από τους τζιχαντιστές, αναρωτιέμαι και προβληματίζομαι. Και σκέφτομαι ότι στην Ευρώπη ασχολούμαστε με τα χρέη, με τις δόσεις, όταν δίπλα μας, σε απόσταση αναπνοής, σφάζονται άνθρωποι με επώδυνο κι ανορθόδοξο τρόπο. Ισως θα έπρεπε να κοιτάξουμε λίγο πιο δίπλα από τον δίπλα μας.

Το μέλλον της Τροίας ενταφιάζεται, η πόλη ισοπεδώνεται. Κάνετε συσχετισμούς με την Ελλάδα του σήμερα;
Οταν μια χώρα καταστρέφεται, ισοπεδώνεται και παύει να υπάρχει είναι πολύ λυπηρό. Οι Ελληνες, ο πολιτισμένος λαός του τότε, φέρθηκαν βάρβαρα κι εξευτελιστικά στη Μήλο, όπως άγρια φέρθηκαν και οι πρόγονοί τους στην Τροία. Και εμάς σήμερα μας φέρονται άγρια οι «πολιτισμένοι» Ευρωπαίοι. Βρισκόμαστε σε κομβικό σημείο. Δεν είμαι άνθρωπος που φοβάμαι το ρίσκο. Η σημερινή κυβέρνηση προσπαθεί και ρισκάρει. Εύχομαι να μας βγει σε καλό. Θεωρώ ότι σε αυτό το σημείο θα βρισκόμασταν αργά ή γρήγορα. Μπορεί να υπήρχε μια ισορροπία στις τράπεζες, αλλά τι να τις κάνεις τις τράπεζες όταν ο κόσμος γύρω σου βουλιάζει; Δεν θα μπορούσε να συνεχιστεί η προηγούμενη κατάσταση. Δεν υπήρχε φως στο τούνελ.

Τι νομίζετε ότι πρέπει να γίνει από δω και πέρα;
Κατ' αρχάς να τιμωρηθούν αυτοί που οδήγησαν την Ελλάδα στην προηγούμενη κατάσταση. Ανάμεσά μας βρίσκονται. Και βγαίνουν, και φωνάζουν, και ουρλιάζουν...

Από οικονομικής πλευράς;
Ενα γενναίο «κούρεμα» του χρέους, ώστε να υπάρξει βιώσιμη λύση. Και να αναλογιστεί ο καθένας μας τι μπορεί να κάνει για να πάει η χώρα μπροστά. Λυπάμαι όταν βλέπω Ελληνες του σήμερα, έπειτα από πέντε χρόνια κουραστικών μνημονίων και εξαθλίωσης, να ψάχνουν εύκολους τρόπους για να βγάλουν κέρδος. Ας μας αφήσει κάτι θετικό όλο αυτό, ας είναι ένα μάθημα που πήραμε για να προχωρήσουμε στο μέλλον. Γιατί εάν υποθέσουμε ότι μας χαρίζουν όλα τα χρέη, προκειμένου να γυρίσουμε σε μια ανάπτυξη και εμείς ξαναγεμίζουμε με καγιέν και iPhone, διότι αυτό είναι το μεγάλο μας μαράζι, ε, τότε, τι να πω;

Σας φοβίζει το σενάριο «δραχμή»;
Το ότι καλλιεργείται ένας μεγαλύτερος φόβος για το αύριο αυτό είναι το εξουθενωτικό. Μπούχτισα. Δεν υπάρχει άλλος χώρος για να ασχοληθώ με αυτό το θέμα. Κάθε μέρα έρχεται και ένας καινούργιος «πυροβολισμός». Είναι τόσα πολλά τα σενάρια που δεν πάει άλλο. Πόσες φορές να τρέξουμε να βγάλουμε τα 100 ευρώ από την τράπεζα, μην τυχόν και δεν έχουμε να πάρουμε γάλα για τα παιδιά μας; Οταν ακούσεις ένα δελτίο ειδήσεων, λες «να δέσω μια πέτρα στον λαιμό μου και να φουντάρω». Οπότε αποφασίζεις ή θα κλείσεις τα δελτία ειδήσεων ή θα υφίστασαι τη ρητορική του φόβου.

Τι σας ανησυχεί ιδιαίτερα σε όλο αυτό που βιώνουμε;
Με ανησυχεί το αύριο, το πώς θα μεγαλώσει το παιδί μου, με ανησυχεί ότι μπορεί να δουλεύω και να μην τα βγάζω πέρα για τα καθημερινά μου. Δεν ξέρω εάν θα άντεχα μια μεγάλη οικονομική καταστροφή.