Έκρηξη ακαλύπτων επιταγών: 1στις 4 χωρίς αντίκρισμα μετά την τραπεζική αργία

Το διάστημα αυτό εξετάζεται να δοθεί ως πρόσθετος χρόνος σε σχέση με ό,τι ισχύει σήμερα, που επιτρέπει ήδη την πληρωμή των επιταγών 30 ημέρες από τη σφράγισή τους.

Όπως γράφει η Ευγενία Τζωρτζή στην «Καθημερινή», απλήρωτη έμεινε μία στις τέσσερις επιταγές που κατατέθηκε στις τράπεζες κατά την πρώτη μέρα ανοίγματος των καταστημάτων και άρσης της αργίας την περασμένη Δευτέρα. Το ποσοστό των ακάλυπτων επιταγών εκτοξεύθηκε στο 27%, όταν ο μέσος όρος του πρώτου εξαμήνου δεν ξεπερνά το 3%. Τα στοιχεία από τις τράπεζες αποκαλύπτουν το πρόβλημα που συσσωρεύθηκε στην αγορά και στις επιχειρήσεις της χώρας κατά τη διάρκεια των τριών εβδομάδων της τραπεζικής αργίας, διάστημα στο οποίο οι επιταγές δεν μπορούσαν να εξοφληθούν και ουσιαστικά η διάρκειά τους είχε παγώσει.

Με το άνοιγμα των τραπεζικών καταστημάτων και τη δυνατότητα που δόθηκε με τη νέα Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου για την κατάθεση επιταγών, εκατοντάδες επιχειρήσεις και επαγγελματίες έσπευσαν να καταθέσουν τις επιταγές που είχαν στα χέρια τους και οι οποίες είχαν λήξει στο μεσοδιάστημα ή επρόκειτο να λήξουν άμεσα. Ετσι την πρώτη μέρα σε λογαριασμό τράπεζας κατατέθηκαν επιταγές αξίας άνω των 600 εκατ. ευρώ, τη δεύτερη μέρα περί τα 400 εκατ. ευρώ και την τρίτη ημέρα περί τα 200 εκατ. ευρώ. Να σημειωθεί ότι τα ποσά είναι ενδεικτικά και μέρος μόνο της αξίας των επιταγών που κατατέθηκαν προς εξόφληση, καθώς σε αυτά δεν περιλαμβάνονται οι επιταγές μεγάλης αξίας που συμψηφίζονται μέσω της Τράπεζας της Ελλάδος.

Επειτα από τρεις εβδομάδες τραπεζικής αργίας εκατοντάδες επιχειρήσεις και επαγγελματίες βρέθηκαν ενώπιον άδειων λογαριασμών, αδυνατώντας να εξοφλήσουν τις επιταγές που είχαν στα χέρια τους, χωρίς ωστόσο κανείς να προσδιορίσει με ασφάλεια πόσοι από τους λογαριασμούς αυτούς «άδειασαν» λόγω έλλειψης ρευστότητας στην αγορά ή μέσα από κινήσεις μεταφοράς χρημάτων σε άλλους λογαριασμούς, στις οποίες προχώρησαν πολλές επιχειρήσεις σε μια προσπάθεια να προστατευθούν οι καταθέσεις ή να διαχειριστούν το πρόβλημα ρευστότητας που αντιμετώπισαν. Ο μεγάλος αριθμός απορρίψεων που καταγράφηκε την πρώτη μέρα με το ποσοστό να φθάνει το 27%, αλλά και τη δεύτερη που έφτασε το 17% έναντι 3% που ήταν για όλο το πρώτο εξάμηνο του 2015, οδηγεί νομοτελειακά σε αύξηση του αριθμού των επιταγών που επρόκειτο να σφραγιστούν τις επόμενες μέρες και μετά την πάροδο των οκτώ ημερών που προβλέπει ο νόμος ως περιθώριο για την πληρωμή τους.

Σε μια προσπάθεια να αμβλύνει τις επιπτώσεις στην αγορά, το υπουργείο Οικονομικών μελετά το ενδεχόμενο να δοθεί πρόσθετη παράταση έως ότου οι εκδότες των ακάλυπτων επιταγών μπουν στη «μαύρη» λίστα του «Τειρεσία». Το διάστημα αυτό εξετάζεται να φτάσει τον ένα μήνα και να δοθεί ως πρόσθετος χρόνος σε σχέση με ό,τι ισχύει σήμερα, που επιτρέπει ήδη την πληρωμή των επιταγών 30 ημέρες από τη σφράγισή τους. Το ενδεχόμενο η περίοδος αποπληρωμής να επεκταθεί τελικώς στους δύο μήνες θα λειτουργήσει ως μικρή ανάσα στην αγορά, κυρίως ως προς τις επιπτώσεις που θα έχει στον επιχειρηματικό και επαγγελματικό κόσμο η ένταξη στη «μαύρη» λίστα του «Τειρεσία», εξέλιξη που με τη σειρά της θα μπλοκάρει κάθε οικονομική δραστηριότητα εν μέσω μιας γενικευμένης κρίσης. Να σημειωθεί ότι οι ακάλυπτες επιταγές μέχρι και τον Ιούνιο του 2015, δηλαδή πριν από την κήρυξη της τραπεζικής αργίας, περιορίστηκαν συνολικά στα 95 εκατ. ευρώ, ως αποτέλεσμα της μειωμένης συναλλακτικής κίνησης, αλλά και της εξυγίανσης του κύκλου των επιταγών που κυκλοφορούν στην αγορά, μετά τη μεγάλη έκρηξη που σημειώθηκε τα πρώτα χρόνια της κρίσης. Εντούτοις ο ρυθμός μείωσης που είχε παρατηρηθεί τους πρώτους μήνες του έτους και ο οποίος έφθασε ακόμη και το -62,54% τον Απρίλιο, επιβραδύνθηκε στη συνέχεια, με αποτέλεσμα τον Ιούνιο ο ρυθμός μείωσης των ακάλυπτων επιταγών να περιοριστεί στο -18,7% τον Ιούνιο. Το διάστημα της τραπεζικής αργίας, που πάγωσε τη διαδικασία εξόφλησης επιταγών θεωρώντας το σχετικό διάστημα από τις 19 Ιουνίου ως «νεκρή περίοδο» μέχρι και τις 27 Ιουλίου, θα ακολουθήσει η εκτίναξη των ακάλυπτων επιταγών. Η παράταση του χρόνου από τη σφράγιση μέχρι και την ένταξη στην «Τειρεσίας», θα παγώσει ουσιαστικά τον χρόνο μέχρι να αποτυπωθεί το πρόβλημα στα επίσημα στοιχεία, χωρίς ωστόσο να αντιμετωπίζει την κατάσταση της έλλειψης ρευστότητας στην αγορά, που με τη σειρά της οδηγεί σε κλείσιμο επιχειρήσεων και αύξηση της ανεργίας.

Η Επιτροπή

Η κατάσταση δείχνει μη αναστρέψιμη, καθώς η Επιτροπή Εγκρίσεων Τραπεζικών Συναλλαγών, που μέχρι πρόσφατα έδρευε στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, συνεχίζει να δέχεται εκατοντάδες αιτήματα από επιχειρήσεις για έγκριση συναλλαγών με το εξωτερικό είτε για εισαγωγές είτε για εξαγωγές. Τα αιτήματα συσσωρεύονται επικίνδυνα και προσεγγίζουν τα 4.000, χωρίς ωστόσο ο ρυθμός εξυπηρέτησης των αιτημάτων να μπορεί να ικανοποιήσει τις ανάγκες της οικονομίας εν μέσω καθεστώτος περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων και απουσίας ρευστότητας. Η Επιτροπή Εγκρίσεων Τραπεζικών Συναλλαγών εντάχθηκε πλέον στη Γενική Γραμματεία Οικονομικής Πολιτικής του υπουργείου Οικονομικών, ενώ μέσα από τη δημιουργία υποεπιτροπών στα τραπεζικά ιδρύματα, επιδιώκεται να αποκεντρωθεί το σύστημα ελέγχων και εγκρίσεων με στόχο την ταχύτερη επεξεργασία των αιτημάτων για συναλλαγές προς έγκριση. Τα ημερήσια όρια σε ό,τι αφορά τα αιτήματα έως 100.000 ευρώ που έχουν χορηγηθεί προς τις τράπεζες δεν ξεπερνούν τα 10 εκατ. ευρώ, όταν οι ανάγκες της οικονομίας είναι πολλαπλάσιες, ενώ τα κριτήρια που έχουν τεθεί από το υπουργείο Οικονομικών για την προτεραιότητα των αιτημάτων, καταδικάζουν αυτόματα επιχειρήσεις που αν και υγιείς, δεν εντάσσονται στους κλάδους, που έχουν καθοριστεί ως κυρίαρχοι για τη διασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος. Με βάση την ιεράρχηση που έχει δοθεί προηγούνται τα αιτήματα από επιχειρήσεις των κλάδων της ενέργειας, των φαρμάκων, των τροφίμων και των σχολικών ειδών, κατηγοριοποίηση που αν και φαίνεται εύλογη, δημιουργεί στρεβλώσεις και σε κάθε περίπτωση οδηγεί επιχειρήσεις, που δεν εντάσσονται αυστηρά σε αυτούς στους κλάδους, στο περιθώριο και εν τέλει στο κλείσιμο.