Top Woman η Βάλερι Κοντάκος: Το ντοκιμαντέρ της «Μάνα» επαναπροσδιορίζει τον θεσμό της οικογένειας

Στη προβολή του ντοκιμαντέρ της «Μάνα», στον κήπο του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων θα παρευρεθεί η Βάλερι Κοντάκος.

Γεννημένη και μεγαλωμένη στη Νέα Υόρκη η Βάλερι Κοντάκος ζεί τα τελευταία δέκα χρόνια στην Ελλάδα και εργάζεται ως σκηνοθέτης.

Οι ιστορίες που κινηματογραφεί αποτυπώνουν ζωές εν κινήσει, ανήσυχες και δημιουργικές.

Πριν από 12 χρόνια ήρθαν με τον άνδρα της, διεθνούς φήμης εικαστικό Μαρκ Χατζηπατέρα, και τα παιδιά τους στην Ελλάδα.

Το 2009 ίδρυσε το Exile Room, μια μη κερδοσκοπική οργάνωση για media arts, η οποία διοργανώνει workshops και δωρεάν προβολές ταινιών ντοκιμαντέρ.

Οι ταινίες που γυρίζει από το 2003 συστηματικά, είτε αφορούν καινοτόμους αγρότες («Από το χώμα με αγάπη») είτε την πρώτη ελληνική ομάδα μπέιζμπολ («Who’s first? ») ή μοναχές εν δράσει («Μάνα»), αναδεικνύουν ανθρώπους που δουλεύουν αθόρυβα, αντισυμβατικά, με πείσμα και αποτελεσματικά, προσφέροντας ο καθένας με τον τρόπο του στην κοινωνία και στη χώρα. Το ίδιο επιδιώκει και η Βάλερι Κοντάκος. Το τελευταίο της ντοκιμαντέρ παρακολουθεί «την πιο ατίθαση συμμορία στην ιστορία της Ορθόδοξης Εκκλησίας».

Η ιστορία τους ξεκινάει το 1962 όταν δεν ήταν παρά μια παρέα ανήλικων κοριτσιών που έγινε πρωτοσέλιδο στον Τύπο της εποχής, καθώς έφυγαν απ’ το σπίτι για να κλειστούν σε μοναστήρι.

Ομως κάθε φορά που το έσκαγαν, οι γονείς τους τις έφερναν πίσω με το ζόρι, μέχρι που τα κατάφεραν στην τρίτη τους απόπειρα.

Σκοπός τους ήταν να δημιουργήσουν ένα ίδρυμα στα πρότυπα του Ιδρύματος Πεσταλότσι (Ελβετία) ώστε να προσφέρουν καταφύγιο σε παραμελημένα και κακοποιημένα παιδιά.

Μισό αιώνα αργότερα, οι πρωτεργάτιδες του Λυρείου Παιδικού Χωριού συνεχίζουν να περιθάλπουν και να φροντίζουν παιδιά (πάνω από 500) χωρίς βοήθεια από το κράτος και την Εκκλησία. Το «Μάνα», όπως λέει η σκηνοθέτις, «είναι μια διαφορετική ιστορία γυναικείας χειραφέτησης που έχει αλλάξει τις ζωές εκατοντάδων παιδιών ώς τώρα, επαναπροσδιορίζοντας την έννοια του όρου “οικογένεια”. Οι ηρωίδες αυτές κατέρριψαν τα στερεότυπα για να κάνουν αυτό που ήθελαν».

Η Βάλερι Κοντάκος γνώρισε τις μοναχές πριν από 25 χρόνια, μέσω του συζύγου της. «Η σχέση της οικογένειας του Μαρκ με το Λύρειο ξεκίνησε από τον παππού του, τη 10ετία του ’60.

Από τότε δημιουργήθηκε μια στενή σχέση την οποία συνέχισε η κόρη του (πεθερά μου) και συνεχίζουν τώρα πλέον τα εγγόνια του.

Από το 2004 προσπαθούσα να τις πείσω να με αφήσουν να γυρίσω ένα ντοκιμαντέρ για τη ζωή στο Λύρειο και τη δικιά τους πορεία. Ολο μού έλεγαν “θα δούμε”. Τελικά, το 2011 είπαν οι μοναχές “εντάξει” και ξεκινήσαμε τα γυρίσματα». 

Στο Λύρειο ζουν περίπου 50 παιδιά από πολύ μικρές ηλικίες (12 μηνών) έως 18-20 χρόνων. Μένουν εκεί ώσπου να ανεξαρτητοποιηθούν. «Οι μοναχές πιστεύουν στη μόρφωση των παιδιών και τα βοηθούν όσο γίνεται να προχωρήσουν σε πανεπιστήμια, τεχνικές και εμπορικές σχολές», υπογραμμίζει η σκηνοθέτις.

«Ο μοναστικός τους βίος είναι εναλλακτικός. Ανθρώπινος και συλλογικός. Οι μοναχές έχουν δύναμη και αξιοπρέπεια. Δεν είναι εύκολη η ζωή τους, αλλά υπάρχει αγάπη ανάμεσα σε αυτές και στα παιδιά. Οχι ότι η ζωή τους είναι χειρότερη ή καλύτερη από άλλες οικογένειες. Είναι απλώς διαφορετική. Εχουν επιλέξει να αναθρέψουν δεκάδες παιδιά με όλες τις ευθύνες που συνεπάγεται αυτό».

Στο 70λεπτο ντοκιμαντέρ οι αντιθέσεις είναι πολλές. Ανάμεσα στις «γερόντισσες» με τα μαύρα ράσα και στο σφρίγος με το οποίο υποστηρίζουν έναν σύγχρονο τρόπο ζωής για τις ίδιες και τα παιδιά «τους», τα οποία μεγαλώνουν, ακολουθούν τον δικό τους δρόμο, παντρεύονται, σπουδάζουν, όλα όμως ξέρουν ότι, όπως και να ’ρθουν τα πράγματα, η πόρτα στο Λύρειο θα είναι ανοιχτή. Αντιθέσεις αντιλήψεων, διαθέσεων, επικοινωνίας, που ο φακός της Βάλερι Κοντάκος παρακολουθεί με αμεσότητα, δημιουργώντας αίσθημα οικειότητας.

Η «Μάνα» προβάλλεται αύριο στον κήπο του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων (Ερμού 134 στον πεζόδρομο, 9 μ.μ. ) σε συνεργασία με την Ενωση Ελληνικού Ντοκιμαντέρ. Είσοδος ελεύθερη.