Όλα όσα θέλετε να γνωρίζετε για να φέρεστε σωστά στους φίλους συμμαθητές ή τα παιδιά σας που είναι ομοφυλόφιλοι - Από την Πρωτοβουλία κατά της ομοφοβίας Ξάνθης

Τι είναι ομοφοβία;

Η ομοφοβία αλλά και η λεσβιοφοβία, αμφιφοβία, τρανσφοβία είναι ο φόβος, τα αρνητικά συναισθήματα, οι προκαταλήψεις, τα στερεότυπα, η αποστροφή ακόμα και η βία (λεκτική και σωματική) κατά των γκέι, των λεσβιών, των αμφισεξουαλικών και των τρανσέξουαλ ατόμων με βασικό κριτήριο ότι εκφράζουν τη σεξουαλικότητά τους διαφορετικά, έξω από τα πλαίσια της ετεροφυλόφιλης σεξουαλικότητας.

 

Πότε θεσπίστηκε η Παγκόσμια ημέρα;

Στις 17 Μαΐου 1990 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αφαιρεί οριστικά την ομοφυλοφιλία από τον κατάλογο των ψυχικών ασθενειών, όμως χρειάστηκε να περάσουν μερικά χρόνια μέχρι το 2005 για να οριστεί αυτή η ημερομηνία ως Παγκόσμια Ημέρα κατά της Ομοφοβίας στοχεύοντας στην ευαισθητοποίηση, αλλά και στην αντιμετώπιση συμπεριφορών που στιγματίζουν και περιθωριοποιούν κάθε άνθρωπο λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού,  ταυτότητας και έκφρασης φύλου.

 

Εκφάνσεις ομοφοβίας

Σχολείο: πολύ συχνά μαθητές/τριες πέφτουν θύματα εκφοβισμού  λόγω της σεξουαλικότητάς τους. Υπάρχουν παιδιά που δέχονται βία επειδή οι συμμαθητές τους κρίνουν αυθαίρετα  πως είναι γκέι και λεσβίες. Προσφωνήσεις όπως, «πουστάρα», «είσαι γκέι», «αδερφή», «αγοροκόριτσο», «λεσβία»  χρησιμοποιούνται προσβλητικά, ως βρισιές μέσα στο σχολικό περιβάλλον. Μαθητές αντιμετωπίζουν ομοφοβική συμπεριφορά από τους εκπαιδευτικούς οι οποίοι αντί να προστατεύουν τα παιδιά που πέφτουν θύματα εκφοβισμού, συμβάλλουν στην περιθωριοποίησή τους. Η  ομοφοβία στο σχολείο στιγματίζει την παιδική ψυχολογία, δημιουργεί τραύματα  και συχνά οδηγεί στην αυτοκτονία γκέι εφήβων.

 

Οικογένεια: Συχνά ομοφυλόφιλοι νέοι απορρίπτονται από το οικογενειακό τους περιβάλλον και απομακρύνονται από αυτό. Υπάρχουν οικογένειες που ασκούν ψυχολογικό εκβιασμό στα παιδιά τους αρνούμενες να δεχτούν την σεξουαλικότητά τους ως φυσιολογική, επιμένουν να την αλλάξουν  (επισκέψεις σε ψυχολόγους και παπάδες) και τη βλέπουν ως μια περιστασιακή κατάσταση (ως φάση πειραματισμού ή επανάστασης). Η ομοφοβία της οικογένειας εκφράζεται με σωματική βία, με συναισθηματικούς εκβιασμούς «θα πεθάνω εξαιτίας σου!, μας ντροπιάζεις», και υπάρχουν περιπτώσεις όπου οι γονείς αποκληρώνουν ή παύουν να υποστηρίζουν οικονομικά τα παιδιά τους. Γεγονός που συχνά αποτρέπει τους ομοφυλόφιλους νέους να μιλήσουν στην οικογένειά τους για τη σεξουαλική τους ταυτότητα.

 

Φιλικό και Κοινωνικό περιβάλλον:  Συχνά το φιλικό περιβάλλον είναι απορριπτικό και αρνητικό όταν ένα άτομο αποκαλύπτει τη σεξουαλική του ταυτότητα και φτάνει μέχρι το σημείο να απομακρυνθεί φοβούμενο το ενδεχόμενο μιας ερωτικής προσέγγισης. Ενώ οι φίλοι θα έπρεπε να αποτελούν ένα ασφαλές καταφύγιο, αντίθετα μπορεί να γίνουν επιθετικοί και επικριτικοί αρνούμενοι να αποδεχτούν μια άλλη σεξουαλικότητα. Με πρόσφατο, ακραίο, ομοφοβικό περιστατικό τη δολοφονία ενός νέου Ρώσου από τους φίλους αφότου τους αποκάλυψε ότι είναι γκέι. Ακόμη και αν σε μια πρώτη φάση οι φίλοι μπορεί να δείξουν αποδοχή, συχνά πρόκειται για μια επιφανειακή κατανόηση αφού σε δεύτερη φάση ξεδιπλώνονται ομοφοβικές αντιδράσεις. Ένα ομοφυλόφιλο άτομο αναγκάζεται να αυτολογοκριθεί και να υποκριθεί μια άλλη ταυτότητα στο κοινωνικό περιβάλλον όταν αισθάνεται ότι αυτό μπορεί να είναι απορριπτικό.

 

Επαγγελματικό Περιβάλλον: Στους περισσότερους επαγγελματικούς  χώρους  η ομοφυλόφιλη σεξουαλικότητα αποτελεί ένα ταμπού και ιδιαίτερα στο στρατό και στην εκπαίδευση. Μεταξύ συναδέλφων αναπτύσσονται  συχνά συζητήσεις γύρω από τις ερωτικές τους σχέσεις και την κοινή  ζωή με τους συντρόφους τους, όμως  η προσωπική ζωή ενός ομοφυλόφιλου  παραμένει αόρατη και  δε συζητιέται παρά μόνο σε επίπεδο κουτσομπολιού. Τις περισσότερες φορές ο χώρος εργασίας είναι εχθρικός προς τα ομοφυλόφιλα άτομα, βιώνεται καταπιεστικά και τα αναγκάζει  να υποκριθούν   κάτι που δεν είναι ή να αποσιωπήσουν αυτό που είναι.

 

Θεσμική Ομοφοβία

Κράτος: Σε θεσμικό επίπεδο τα ομοφυλόφιλα άτομα αποτελούν πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Ενώ  εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους απέναντι στο κράτος δεν απολαμβάνουν τα ίδια δικαιώματα, όπως το δικαίωμα στο σύμφωνο συμβίωσης, το δικαίωμα στον πολιτικό γάμο και την τεκνοθεσία.  Από τη στιγμή που ένα ομοφυλόφιλο ζευγάρι δεν αναγνωρίζεται νομικά, στερούνται βασικών δικαιωμάτων, όπως παραδείγματος χάρη να επισκεφτούν το σύντροφό τους στο νοσοκομείο, να γίνουν νόμιμοι κληρονόμοι της κοινά αποκτημένης περιουσίας, να  έχουν την επιμέλεια των παιδιών που απέκτησαν μαζί. Στην Ελλάδα ενώ πολλές κυβερνήσεις υπόσχονται το σύμφωνο συμβίωσης για τα άτομα του ιδίου φύλου, καμία ως τώρα δεν έχει εκπληρώσει την υπόσχεσή της.

 

MME: Τα Μ.Μ.Ε. συντελούν στη διαιώνιση συγκεκριμένων ομοφυλόφιλων στερεοτύπων, προβάλλοντας πάντοτε τους γκέι άντρες με μια ευδιάκριτη θηλυπρέπεια καθιστώντας τους γελοίες καρικατούρες ενώ οι λεσβίες είναι απλά απούσες. Τα θετικά πρότυπα ομοφυλόφιλων ατόμων απουσιάζουν, ενώ όταν σπάνια εμφανίζονται είναι σε ριάλιτι και μεσημεριανές εκπομπές με σκοπό να εμπορευματοποιήσουν «το διαφορετικό». Το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης έχει επιδείξει πολλές φορές τον ομοφοβικό του χαρακτήρα λογοκρίνοντας εκπομπές και τηλεοπτικές σειρές π.χ. το φιλί μεταξύ δυο αντρών. Τα ΜΜΕ ως διαμορφωτές της κοινής γνώμης κατέχουν κεντρικό ρόλο στην αναπαραγωγή της ομοφοβίας.

 

Εσωτερικευμένη ομοφοβία

Με απλά λόγια η εσωτερικευμένη ομοφοβία αναφέρεται στα αρνητικά συναισθήματα που τρέφουν τα ομοφυλόφιλα άτομα για τους εαυτούς τους εξαιτίας της σεξουαλικότητας τους. Είναι κάτι που βασικά όλοι και όλες οι ομοφυλόφιλοι/ες αντιμετωπίζουν ή έχουν αντιμετωπίσει κατά την διάρκεια της ζωής τους. Εκφράζεται συνήθως με τη μορφή άρνησης, ντροπής, αυτοτραυματισμού, μίσους προς άλλα ομοφυλόφιλα άτομα, αλλά και με λιγότερο συνειδητό τρόπο στην καθημερινότητα και τις ερωτικές τους σχέσεις. Η εσωτερικευμένη ομοφοβία δεν είναι ποτέ συνειδητή επιλογή. Συνειδητά όμως πρέπει να αποφασίσει ο/η κάθε ομοφυλόφιλος/η να την αποβάλει.

 

Πώς να αντιμετωπίσεις την ομοφοβία σου

•     Ενημέρωση

Διαβάζοντας επιστημονικά άρθρα, βλέποντας ταινίες σχετικά με την ομοφυλόφιλη καθημερινότητα και με την ενημέρωση από οργανώσεις που υπερασπίζονται τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων μπορεί κάποιος/α να γνωρίσει τα αιτήματα και την κουλτούρα τους. Ακόμη, υπάρχουν εξειδικευμένοι ψυχολόγοι σε θέματα αντιμετώπισης της ομοφοβίας από τους οποίους μπορεί ο καθένας μας να ενημερωθεί

 

•     Μην απορρίπτεις ανθρώπους γιατί δεν μπορείς να διαχειριστείς την ομοφοβία σου
Οι προβληματισμοί και οι απορίες πάνω σε μια πρωτόγνωρη για μας σεξουαλικότητα μπορούν να λυθούν πολύ πιο εύκολα όταν επιχειρήσουμε να τις προσεγγίσουμε. Τα άτομα που αποφασίζουν να σου αποκαλύψουν τη σεξουαλική τους ταυτότητα είναι τα ίδια που συναναστρεφόσουν μαζί τους, απλά αποφάσισαν να είναι ειλικρινή μαζί σου.  Η ομοφυλοφιλία είναι ένας ακόμη διαφορετικός τρόπος συναναστροφής που δεν θα έπρεπε να μας κάνει να αισθανόμαστε άβολα είτε μας αφορά άμεσα είτε όχι.

 

•     Υποστήριξε τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων

Η ομοφυλοφιλία είναι μια ακόμη σεξουαλικότητα που δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως κάτι το διαφορετικό. Ωστόσο είναι και μια σεξουαλικότητα, η οποία δέχεται μεγάλο ρατσισμό και καταπίεση. Υπ' αυτή την έννοια και ανεξαρτήτως σεξουαλικότητας, η καθεμία και ο καθένας από εμάς που πιστεύει στην ελευθερία έκφρασης και στα ίσα ανθρώπινα δικαιώματα για όλους είναι θεμιτό να το εκφράζει και δημόσια. Αυτό μπορεί να σημαίνει είτε την έμπρακτη υπεράσπιση των δικαιωμάτων των ομοφυλοφίλων, είτε την άμεση απάντηση σε ομοφοβικά περιστατικά στο δρόμο, στο σχολείο ή στο χώρο εργασίας. Μην ξεχνάμε ότι η καθεμία και ο καθένας είναι πρέσβης των ιδεών του καθημερινά, όχι μόνο την 17η του Μάη αλλά και οποιαδήποτε άλλη μέρα.

 

•     Απενοχοποίησε τη σεξουαλικότητα

Ο συντηρητισμός όσον αφορά τη σεξουαλικότητα δεν καταπιέζει μόνο τα ομοφυλόφιλα, αμφιφυλόφιλα και τρανσεξουαλικά άτομα. Τα ταμπού και οι προκαταλήψεις γύρω από το σεξ επισκιάζουν την σεξουαλική ζωή σε όλες της τις εκφάνσεις.

 Απενοχοποίησε τη σεξουαλικότητα

Το σεξ και ο έρωτας προκύπτει με πολύ διαφορετικό τρόπο στον καθένα/καθεμία από εμάς κι όταν μάλιστα οι άνθρωποι συνδυάζουμε τον ερωτισμό μας, αντιλαμβάνεται κανείς ότι προκύπτει ένα (αν μη τι άλλο) πολύχρωμο φάσμα ενδεχομένων, το οποίο ονομάζουμε επιθυμία.
Αντιλαμβανόμενοι αυτό, δεν έχουμε πλέον παρά να απολαύσουμε ο ένας τον άλλον, η μία την άλλη, η μία τον άλλον κ.ο.κ. Η ομοφοβία μπορεί να περάσει πλέον στο φάσμα του αοράτου.