2ος συχνότερος ο καρκίνος του παχέος εντέρου αλλά οι Έλληνες αποφεύγουν την κολονοσκόπηση παρά την προληπτική της αξία

Παρά το γεγονός ότι στην Ελλάδα περισσότεροι από 5.000 συμπολίτες μας νοσούν κάθε χρόνο από καρκίνο του παχέος εντέρου και πάνω από 2.500 χάνουν τη ζωή τους εξαιτίας της νόσου, τα επίπεδα συμμόρφωσης του γενικού πληθυσμού στις οδηγίες για προληπτικό έλεγχο είναι χαμηλά, σύμφωνα με την Ελληνική Γαστρεντερολογική Εταιρεία. Αν και η κολονοσκόπηση έχει υψηλή διαγνωστική αξία, οι περισσότεροι Έλληνες αποφεύγουν να την κάνουν προβάλλοντας διάφορες δικαιολογίες.

Κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, που παραχώρησε η Ελληνική Γαστρεντερολογική Εταιρεία με αφορμή τη διοργάνωση του 3ου Διεθνούς Αθηναϊκού Συμποσίου με θέμα «Γαστρεντερικός καρκίνος: Πρόληψη, Αναγνώριση & Διαχείριση - Ένα αλφαβητάρι Για Ιατρούς (Παθολόγους, Γενικούς Ιατρούς)», ο Σωτήριος Γεωργόπουλος, πρόεδρος της επιστημονικής εταιρείας εξήγησε ότι, ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι ο δεύτερος συχνότερος καρκίνος, μετά απ' αυτόν του πνεύμονα, στον δυτικό κόσμο.

«Τόσο, παγκοσμίως, όσο και στην Ελλάδα, ο καρκίνος του παχέος εντέρου παρουσιάζει αυξητική τάση διαχρονικά. Στην Ελλάδα περισσότεροι από 5.000 συμπολίτες μας νοσούν κάθε χρόνο από καρκίνο παχέος εντέρου και πάνω από 2.500 χάνουν τη ζωή τους. Το κόστος αντιμετώπισης της νόσου ανά ασθενή είναι ιδιαίτερα υψηλό, ξεπερνώντας συνολικά στο Εθνικό Σύστημα Υγείας και τον ιδιωτικό τομέα τα 70.000.000 ευρώ κατ’ έτος. Η ανάγκη για πρόληψη της νόσου είναι όλο και πιο επιτακτική» υπογράμμισε ο κ. Γεωργόπουλος.

Παράγοντες κινδύνου για την εκδήλωση καρκίνου στο παχύ έντερο, θεωρείται η ηλικία άνω των 50 ετών, το ιστορικό πολυπόδων, οι οποίοι τα τελευταία χρόνια εμφανίζουν αυξημένη συχνότητα, η ύπαρξη συγγενή α' βαθμού με τη νόσο, διάφορα κληρονομικά σύνδρομα, το ιστορικό χρόνιας ελκώδους κολίτιδας και μια διατροφή φτωχή σε φυτικές ίνες αλλά πλούσια σε κόκκινο κρέας και καρκινογόνες ουσίες.

Στο μικροσκόπιο των ερευνητών έχει βρεθεί τα τελευταία χρόνια και το στρες, καθώς πρόσφατη μελέτη που πραγματοποιήθηκε από το Αντικαρκινικό Ίδρυμα Formosa έδειξε ότι «θύματα» του καρκίνου του εντέρου κινδυνεύουν να πέσουν οι υπάλληλοι γραφείου εξαιτίας της κακής διατροφής στην οποία καταφεύγουν λόγω του στρες και της έλλειψης χρόνου για την υιοθέτηση υγιεινότερων διατροφικών συνηθειών.

Το στρες έχει ενοχοποιηθεί για πολλές μορφές καρκίνου, λόγω της ροπής που προκαλεί προς ορισμένες βλαβερές συνήθειες, όπως το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ και η κακή διατροφή.

«Πρέπει, λοιπόν, να γίνει συνείδηση σε όλους τους Έλληνες ότι η συγκεκριμένη ασθένεια μπορεί να προληφθεί. Και η εξέταση που πραγματικά σώζει ζωές είναι η κολονοσκόπηση» επεσήμανε ο πρόεδρος της Ελληνικής Γαστρεντερολογικής Εταιρείας.

Όπως είπε, στα υγιή άτομα η πρώτη προληπτική κολονοσκόπηση πρέπει να γίνεται μετά την συμπλήρωση του 50ου έτους και στη συνέχεια ανά 10 χρόνια, μέχρι και την ηλικία των 75 ετών. Ωστόσο, στα άτομα με επιβαρυμένο κληρονομικό ιστορικό ή που έχουν άλλους παράγοντες κινδύνου ο έλεγχος πρέπει να ξεκινά πολύ νωρίτερα, ακόμα και από την ηλικία των 40 ετών.

Να σημειωθεί ότι, η αξία της κολονοσκόπησης είναι ανυπέρβλητη, καθώς μόνο μέσω αυτής μπορούν να ανιχνευθούν, οι πολύποδες και ταυτόχρονα να αφαιρεθούν προτού εξαλλαχθούν. Η αξιοπιστία της μεθόδου είναι πολύ υψηλή αρκεί να εκτελείται από έμπειρους και κατάλληλα εκπαιδευμένους γαστρεντερολόγους. Μεταξύ των πλεονεκτημάτων της περιλαμβάνεται η δυνατότητα εξέτασης όλου του παχέος εντέρου και λήψης δειγμάτων για βιοψία, καθώς και το μεγάλο διάστημα που μεσολαβεί μέχρι την επανεξέταση. Μέσω της συγκεκριμένης εξέτασης είναι εφικτή η ταυτόχρονη διάγνωση και θεραπεία, η οποία την καθιστά εξέταση αιχμής στην πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου.

Σύμφωνα με τις τρέχουσες κατευθυντήριες οδηγίες στον προληπτικό έλεγχο συμβάλλουν ουσιαστικά και η σιγμοειδοσκόπηση, σε συνδυασμό με την ετήσια ανοσοϊστοχημική δοκιμασία ανίχνευσης αίματος στα κόπρανα (FIT) ή έστω η υποβολή σε FIT κάθε χρόνο.

Η σιγμοειδοσκόπηση, που εκτελείται χωρίς αναισθησία σε ελάχιστο χρόνο, δίνει όμως τη δυνατότητα εξέτασης μόνο του κατώτερου τμήματος του παχέος εντέρου και στην περίπτωση ανίχνευση βλαβών συστήνεται ο πλήρης έλεγχος του παχέος εντέρου με κολονοσκόπηση. Σε συνδυασμό με την ανοσοϊστοχημική δοκιμασία ανίχνευσης αίματος στα κόπρανα (FIT) μπορούν να περιορίσουν τις πιθανότητες μη εντοπισμού προκαρκινικών αλλοιώσεων στο έντερο. Βέβαια επί θετικού αποτελέσματος σε οποιαδήποτε από τις δύο αυτές εξετάσεις ο ασθενής πρέπει να υποβληθεί σε κολονοσκόπηση.

Πέραν των προληπτικών εξετάσεων, στην πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου βοηθούν και η τροποποίηση ορισμένων συνηθειών. Η υιοθέτηση μιας διατροφής πλούσιας σε φρούτα, λαχανικά, φυτικές ίνες και γιαούρτι, αλλά και η συστηματική άσκηση, είναι τακτικές που μειώνουν την ανάπτυξη καρκίνου του παχέος εντέρου. Η διατήρηση ενός φυσιολογικού βάρους και η διακοπή του καπνίσματος επίσης έχει αποδειχθεί ότι συμβάλλουν στην αποφυγή της νόσου.

Χαμηλά τα ποσοστά προληπτικού ελέγχου στην Ελλάδα

Παρά όμως την υψηλή διαγνωστική αξία της κολονοσκόπησης, τα ποσοστά των Ελλήνων που κάνουν προληπτική κολονοσκόπηση παραμένουν χαμηλά. Μελέτη που έγινε στον Δήμο Φαρσάλων έδειξε ότι, παρά το γεγονός ότι προηγήθηκε εκταταμμένη ενημέρωση του πληθυσμού, μόλις το 6,2% τελικά προγραμμάτισε κολονοσκόπηση. Εξίσου χαμηλά κυμαίνονται, όμως, και τα ποσοστά σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως για παράδειγμα στην Γερμανία, όπου δεν ξεπερνά το 17%. Αντιθέτως, στις ΗΠΑ το ποσοστό αγγίζει το 62%.

Σχολιάζοντας το ζήτημα ο Κωνσταντίνος Τριανταφύλλου, αναπληρωτής καθηγητής Γαστρεντερολογίας, εξήγησε ότι η κολονοσκόπηση παραμένει για τους περισσότερους μια άβολη εξέταση, τόσο σε επίπεδο προετοιμασίας, όσο και κατά τη διενέργεια της, παρά το γεγονός ότι η χρήση μέθης την έχει καταστήσει πλέον ανώδυνη.

Ερωτώμενος ο κ. Τριανταφύλλου για την αξία άλλων εξετάσεων στην διάγνωση του καρκίνου του παχέος εντέρου εξήγησε ότι «κολονοσκόπηση, σιγμοειδοσκόπηση και εξέταση κοπράνων δίνουν ασφαλή συμπεράσματα και χωρίς να ξοδεύει κανείς πολλά χρήματα. Όμως, η εξέταση καρκινικών δεικτών είναι χάσιμο χρόνου και χρήματος. Διότι, υπάρχουν περιπτώσεις ασθενών που ενώ είχαν φυσιολογικούς καρκινικούς δείκτες, εν τέλει είχαν καρκίνο. Η εξέταση καρκινικών δεικτών έχει νόημα όταν ο ασθενής έχει ολοκληρώσει την αντικαρκινική θεραπεία, και αποτελούν χρήσιμο εργαλείο παρακολούθησης της πορείας της υγείας του».

Επίσης, σε ότι αφορά την εικονική κολονοσκόπηση ο κ. Τριανταφύλλου είπε ότι έχει πενταπλάσιο σχεδόν κόστος από την κλασσική, της οποίας το κόστος βάσει ΕΟΠΥΥ ανέρχεται σε 95-97 ευρώ, ενώ ο ασθενής δεν αποφεύγει τελικά την κολονοσκόπηση, είτε γιατί πρέπει να επιβεβαιωθούν τα ευρήματα της εικονικής, είτε γιατί θα πρέπει να γίνει αφαίρεση πολυπόδων.

«Συνεπώς, γιατροί και πολίτες θα πρέπει να αντιληφθούν ότι η προληπτική κολονοσκόπηση είναι μονόδρομος, διότι σώζει ζωές και εξοικονομούνται χρήματα. Βέβαια, χρειάζεται και ένα οργανωμένο σχέδιο πρόληψης του καρκίνου του παχέος εντέρου» κατέληξε ο κ. Τριανταφύλλου.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, αν και από το 2014 έχει συαταθεί Εθνική Επιτροπή Πρόληψης του Καρκίνου του Παχέος Εντέρου, ουσιαστικά παραμένει στα χαρτιά λόγω έλλειψης κονδυλίων.

Η Ελληνική Γαστρεντερολογική Εταιρεία προτείνει το εθνικό πρόγραμμα πρόληψης της νόσου να υλοποιηθεί ανά νομό και ηλικιακή ομάδα, μέσω ειδικού ενημερωτικού υλικού που θα διανέμουν οι Περιφέρειες. Εκτιμά ότι, θα πρέπει να γίνονται ετησίως 25.000 κολονοσκοπήσεις, αν και τα δημόσια νοσοκομεία είναι σε θέση να πραγματοποιήσουν μόνο 7.000 τον χρόνο. Οι υπόλοιπες θα πρέπει να καλυφθούν από ιδιωτικές μονάδες.

Όλα τα παραπάνω ζητήματα θα βρεθούν στο επίκεντρο του 3ου Διεθνούς Αθηναϊκού Συμποσίου με θέμα «Γαστρεντερικός καρκίνος: Πρόληψη, Αναγνώριση & Διαχείριση - Ένα αλφαβητάρι Για Ιατρούς (Παθολόγους, Γενικούς Ιατρούς)» που πραγματοποιείται στις 8 και 9 Ιουλίου 2016 στην Αθήνα.

Το συμπόσιο έχει διεθνή απήχηση και θα το παρακολουθήσουν γιατροί από 25 χώρες. Εκτός από διαλέξεις, συζητήσεις με ειδικούς και πρακτικές ασκήσεις, το πρόγραμμα περιλαμβάνει και ζωντανές επιδείξεις επεμβάσεων από το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο «Αττικό» και το Νοσοκομείο «Μετροπόλιταν».