Είναι εφικτή μια νέα Ελλάδα;

του Κωνσταντίνου Λαμπρινόπουλου *

 
Ενώ η Ελληνική Εταιρεία Διοικήσεως Επιχειρήσεων (ΕΕΔΕ) γιορτάζει τα 50 χρόνια από την ίδρυσή της και την γόνιμη συνεισφορά της στο ελληνικό μάνατζμεντ, η χώρα βρίσκεται στην δίνη μιας ιστορικής οικονομικής και κοινωνικής κρίσεως, η οποία καλύπτει και τον ευρύτερο ευρωπαϊκό χώρο.

Θέση της ΕΕΔΕ ήταν πάντα ότι το πρόβλημα της κακής εξελίξεως της οικονομίας μας δεν ήταν κυρίως οικονομικό ή διαχειριστικό –και, στον βαθμό που ήταν, αντιπροσώπευε ένα πολύ μικρό ποσοστό. Το πρόβλημα της χώρας είναι πρόβλημα κοινωνικό. Είναι πρόβλημα αρχών και αξιών. Είναι πρόβλημα παιδείας, με την ευρύτερη έννοιά της. Γι αυτό και σήμερα είναι πολύ δύσκολες οι λύσεις που αναζητούμε.

Ο συνδυασμός του προβλήματος με την έλλειψη οράματος και με την άρνηση να αλλάξουμε στάση και νοοτροπίες, είναι αυτό που οδηγεί σε σημαντικά αδιέξοδα. Και εμείς, ο επιχειρηματικός κόσμος και το στελεχιακό δυναμικό της χώρας, δεν είμαστε άμοιροι των ευθυνών μας. Η συμμετοχή μας και μόνον στα τεκταινόμενα, η διστακτικότητα στην ανάληψη συγκεκριμένων πρωτοβουλιών πιο ενεργού συμμετοχής και πίεσης, όπως και η προσπάθεια επιβίωσης, μάς δίνει ένα μερίδιο ευθύνης για τα κακώς κείμενα.

Το μήνυμα ότι «Η πολιτική είναι έργο των πολιτικών», που ακούγεται μετ’ επιτάσεως τον τελευταίο καιρό, δεν μάς βρίσκει καθόλου σύμφωνους διότι, είτε φιλοσοφικά είτε ετυμολογικά ή πρακτικά, «η πολιτική είναι έργο των ενεργών πολιτών». Νομίζω ότι έφθασε η ώρα να δείξουμε πολύ πιο ουσιαστικά στην κοινωνία τον πραγματικό μας ρόλο. Τον ρόλο των ενεργών πολιτών, των ανθρώπων που θα πάρουν πρωτοβουλίες στο πλαίσιο των δυνατοτήτων τους για να αλλάξουν πράγματα σταδιακά και πάντα με θετική σκέψη.

Πολλοί πιστεύουν ότι αυτού του είδους οι αλλαγές είναι ουτοπικές. Αν έχεις μέτρο, είναι σαφές ότι δεν είναι. Οι αλλαγές μπορούν να γίνουν στα μικρά περιβάλλοντα που ζούμε και εργαζόμαστε και μπορούν να αναπτυχθούν όταν όλες αυτές οι μικρές κοινωνίες έχουν κοινές αρχές και αξίες, κοινή στάση, κοινούς στόχους, κοινά οράματα και, κυρίως, όταν το βασικό τους κριτήριο λειτουργίας και ανάπτυξης είναι το ΕΜΕΙΣ και όχι το ΕΓΩ –όταν, δηλαδή, η προσωπική ανάπτυξη και οι προσωπικές επιτυχίες προκύπτουν ως αποτέλεσμα της ομαδικής ανάπτυξης και της ομαδικής επιτυχίας.

Είναι υπέρτατο καθήκον μας να προσπαθήσουμε να φτιάξουμε όλοι μαζί μια νέα Ελλάδα. Μια χώρα που θα εμπνέεται από το παρελθόν της και θα στοχεύει πολύ ψηλά στο μέλλον της. Μια χώρα που θα κάνει καθημερινή πρακτική όλα αυτά που δίδαξε στους λαούς όλου του κόσμου, μέσα από την αρχαία ιστορία της και τους μεγάλους φιλοσόφους της. Μια χώρα που θα έχει την ανδρεία και το θάρρος ως βασικές συνισταμένες στον δρόμο της προς την αναγέννηση. Την ουσιαστική αναγέννηση, την πραγματική, εκείνη που θα φωτίσει και τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες για την δική τους αναγέννηση. Την χρειαζόμαστε αυτή την νέα Ελλάδα –και δεν την χρειαζόμαστε μόνον εμείς οι Έλληνες, την χρειάζεται η Ευρώπη για την πραγματική ολοκλήρωσή της, την χρειάζεται όλος ο κόσμος για την ουσιαστική εξέλιξή του.

«Μέσα στην θλίψη της απέραντης μετριότητας που μάς πνίγει από παντού, παρηγορούμαι ότι κάπου, σε κάποιο καμαράκι, κάποιοι πεισματάρηδες αγωνίζονται να εξουδετερώσουν την φθορά». Αυτά έλεγε ο μεγάλος μας ποιητής Οδυσσέας Ελύτης σε ανύποπτο χρόνο. Αυτό οφείλουμε να κάνουμε και εμείς σήμερα, σαν ενεργοί πολίτες. Να εξουδετερώσουμε την φθορά.

Πρώτο βήμα σε αυτή την προσπάθεια είναι να ξεφύγουμε από το ΕΓΩ της Κρίσης και να συναντηθούμε όσο περισσότεροι μπορούμε στο ΕΜΕΙΣ της Δημιουργίας. Πρέπει στην συνέχεια να κτίσουμε ένα νέο Πλαίσιο Αρχών και Αξιών –ένα πλαίσιο όπου η αυτοκριτική, η αυτογνωσία και ο αυτοσεβασμός θα αποτελούν την βάση, όπου η δικαιοσύνη θα είναι ίση προς όλους τους πολίτες και θα εφαρμόζεται με τον τρόπο αυτόν, όπου η έννοια της κοινωνικής αλληλεγγύης θα δεσπόζει στην καθημερινότητά μας, όπου η εμπιστοσύνη θα ξανακτισθεί μέσα από την επανένταξη της αλήθειας –όσο σκληρή κι αν είναι– στην επικοινωνία μας. Η αλυσσίδα των αρχών και των αξιών θα πρέπει να ξεκινά από την οικογένεια, να συνεχίζεται στο σχολείο και το πανεπιστήμιο και να ολοκληρώνεται στον εργασιακό χώρο με την ουσιαστική  και πλήρη ένταξη των νέων ανθρώπων στην κοινωνία.

Πρέπει να επενδύσουμε ουσιαστικά στην Παιδεία, αλλά στην Παιδεία με την ευρύτερη έννοιά της. Πρέπει να εκπαιδευθεί ο κόσμος στη νέα νοοτροπία και για να γίνει αυτό πρέπει, όσοι από εμάς έχουμε την τύχη και την τιμή να διοικούμε ομάδες, να αποτελούμε φωτεινά παραδείγματα, αν θέλουμε να πετύχουμε σε αυτήν μας την προσπάθεια. Η παιδεία εμπεδώνεται όταν γίνεται καθημερινή πρακτική. Ακριβώς δε το ίδιο συμβαίνει και με την Αριστεία, όπως είπε ο μεγάλος μας φιλόσοφος Αριστοτέλης. Η Αριστεία σε ό,τι κάνουμε πρέπει να γίνει σημαία μας, πρέπει να γίνει οδηγός μας και πρέπει να αναδεικνύουμε τους αρίστους, ή τις άριστες πρακτικές, γιατί αυτοί αποτελούν φάρους στο ταξίδι μας.

Το στελεχιακό δυναμικό της χώρας και ο επιχειρηματικός κόσμος έχει ιερό καθήκον, πέραν της καθημερινής του πάλης για επιβίωση και ανάπτυξη, να πάρει σημαντικές πρωτοβουλίες γι αυτές τις αλλαγές, αρχίζοντας από τα περιβάλλοντα μέσα στα οποία κινείται. Αυτό είναι το ΙΕΡΟ ΚΑΘΗΚΟΝ μας, τώρα που η χώρα βρίσκεται ενώπιον της καταστροφής. Ας ενωθούμε, λοιπόν, ΟΛΟΙ μαζί να κτίσουμε ΜΙΑ ΝΕΑ ΕΛΛΑΔΑ, την Ελλάδα της ευημερίας, της ανάπτυξης, της προόδου, της κοινωνικής συνοχής –την Ελλάδα που θα αποτελέσει φάρο ανάπτυξης για όλο τον κόσμο, όπως απετέλεσε και στο παρελθόν φάρο παιδείας, φάρο αξιοπρέπειας, φάρο δημοκρατίας, φάρο γενναιότητας, φάρο ελευθερίας.

* Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Διοικήσεως Επιχειρήσεων (ΕΕΔΕ)