Ευγένιος Ντελακρουά - Ο ρομαντικός επαναστάτης που ύμνησε την Ελλάδα με δύο αριστουργήματα του - Έφυγε σαν σήμερα

* Με αφορμή την επέτειο από τον θάνατό του

Ο γάλλος ζωγράφος Eugene Delacroix, πρωτοπόρος του Γαλλικού Ρομαντισμού, γεννήθηκε στις 26 Απριλίου του 1798 στο Σαιν-Μωρίς και πέθανε στις 13 Αυγούστου 1863. Ο Μπωντλαίρ τον χαρακτηρίζει σαν τον "τελευταίο από τους μεγάλους ζωγράφους της Αναγέννησης και τoν πρώτο από τους μοντέρνους". Γιος του διπλωμάτη Charles Delacroix, έλαβε επιμελημένη εκπαίδευση. Έμεινε ορφανός σε ηλικία 16 ετών.

Στο εργαστήρι του ακαδημαικού δασκάλου του Γκερέν , ο νεαρός Ντελακρουά γνώρισε τον Τ. Ζερικώ -του οποίου το έργο «Η σχεδία της Μέδουσας » αποτελεί το πρώτο μανιφέστο του Ρομαντισμού- και συνδέθηκαν με αδελφική φιλία.

Ο Ντελακρουά, αποφασισμένος να συμβάλει στην αναγέννηση της τέχνης και την απαλλαγή της από τον κλασσικισμό, πειραματίζεται πάνω στη θεματική της «Θείας Κωμωδίας» του Δάντη και το 1822 εκθέτει στο Σαλόνι το έργο του «Η Βάρκα του Δάντη», στο οποίο είναι φανερή η επίδραση του Ζερικώ. Ο Ντελακρουά κατανοούσε τη νέα τάση στην τέχνη και την στήριξε. Το εργαστήρι του ήταν πάντα ανοιχτό στους νέους καλλιτέχνες.

Επόμενος μεγάλος σταθμός της δημιουργικής πορείας του είναι το έργο που εμπνεύστηκε από την Ελληνική Επανάσταση του 1821. Όταν το 1824 πεθαίνει στο Μεσολόγγι ο άγγλος φιλέλληνας ποιητής και ηγέτης του μαχόμενου ρομαντισμού Μπάυρον, ο Ντελακρουά εκθέτει στο Σαλόνι τη «Σφαγή της Χίου», έργο στο οποίο βρήκαν έκφραση η φρίκη του πολέμου, τα πάθη του υπόδουλου λαού, η πορεία των δραματικών εξελίξεων στην Ελλάδα, την οποία παρακολουθούσε ολόκληρη η προοδευτική Ευρώπη. Αυτό το έργο, που αποτελεί την αρχή μιας σειράς έργων εμπνευσμένων από την Ελληνική Επανάσταση, τον τοποθέτησε πρώτο ανάμεσα στους Ρομαντικούς ζωγράφους της εποχής του.

Τον ίδιο χρόνο, μετά το θάνατο του Ζερικώ, ο Ντελακρουά τίθεται επικεφαλής της "Νέας Σχολής". Τα επόμενα χρόνια αρχίζουν να εμφανίζονται όλο και περισσότερα έργα του. Όμως ούτε οι λαμπρές συνθέσεις ούτε το τιμητικό καθήκον να βρίσκεται επικεφαλής της νέας καλλιτεχνικής κίνησης, δεν προστάτεψαν τον Ντελακρουά από το διασυρμό των προσκολλημένων στον κλασσικισμό αντιπάλων του. Μέχρι την Ιουλιανή Επανάσταση του 1830 ο Ντελακρουά βρισκόταν υπό δίωξη.

Τον Ιούλιο του 1830 ξέσπασε η επανάσταση που κατέληξε στην πτώση της Μοναρχίας των Βουρβώνων, στην οποία ο Ντελακρουά, οπαδός του Βοναπάρτη, συμμετείχε ενεργά. Ο Ντελακρουά ζωγραφίζει το αριστούργημά του «Η Ελευθερία στα οδοφράγματα» σαν ελάχιστη τιμή προς την πατρίδα. Το έργο αυτό, που συνδυάζει την πραγματικότητα με τη ρομαντική ποιητική αλληγορία, θεωρείται ένα από τα πιο δημοφιλή έργα στην παγκόσμια τέχνη. Ο Ντελακρουά εξέθεσε στο Σαλόνι, το 1831, αυτό το έργο του που φαινόταν ότι θα γινόταν δεκτό με θαυμασμό από τους σύγχρονούς του ζωγράφους, καθώς η Επανάσταση ενεργοποίησε σε πολλούς από τους πρώην αντίπαλούς του αισθήματα αδελφοσύνης και φιλίας.

Το 1832 έλαβε μέρος σε μία διπλωματική αποστολή που είχε οργανώσει ο Λουδοβίκος Φίλιππος προς το Σουλτάνο του Μαρόκου. Στην εξάμηνη παραμονή του στη Β. Αφρική γοητεύτηκε από τη ζωή των Αράβων κι εμπνεύστηκε μία σειρά από έργα. Χαρακτηριστικό είναι «Οι γυναίκες της Αλγερίας στο διαμέρισμά τους», το οποίο και αποτέλεσε μεγάλη επιτυχία στο Σαλόνι το 1834.

Από το 1838 ως το 1844 ανέλαβε πολλές μεγάλες παραγγελίες, όπως τη διακόσμηση της Βουλής, του Δημαρχείου και της οροφής στη Gallery του Απόλλωνα στο Λούβρο με το έργο του: «Ο Απόλλωνας σκοτώνει τον Πύθωνα» (1850-1851).

Ακολούθησαν έργα όπως: «Η εισβολή των Σταυροφόρων στην Κων/πολη», «Ο Δον Χουάν», «Ο εβραϊκός γάμος», κ.α.

Το 1855 εξέθεσε 48 ζωγραφικούς πίνακες στην Παγκόσμια Έκθεση που έγινε στο Μέγαρο Καλών Τεχνών του Παρισιού. Έγινε μέλος της Ακαδημίας του Παρισιού.

Πέθανε στις 13 Αυγούστου του 1863 στο Παρίσι. Ένα χρόνο αργότερα, στο Σαλόνι παρουσιάστηκε ο πίνακας «Η αποθέωση του Ντελακρουά». Γύρω από το πορτραίτο του ζωγράφου συγκεντρώθηκαν οι θαυμαστές του ταλέντου του. Ανάμεσά τους ο Μανέ, ο Μπωντλέρ, ο Φαντέν-Λατούρ...

Φίλοι του ήταν ορισμένοι από τους γνωστότερους διανοούμενους της εποχής εκείνης, όπως ο Φρειδερίκος Σοπέν, ο Βίκτωρ Ουγκώ, ο Θεόφιλος Γκωτιέ και η Γεωργία Σάνδη.

Ο Ντελακρουά, στη σχεδόν για μισό αιώνα συνεχιζόμενη δημιουργία του, άφησε τεράστια κληρονομιά, η οποία περιλαμβάνει γύρω στους χίλιους πίνακες, εφτά χιλιάδες περίπου σχέδια, περισσότερα από χίλια πεντακόσια παστέλ και ακουαρέλες, μερικές σειρές από λιθογραφίες και έξι τεράστιους κύκλους μνημειακών τοιχογραφιών.

Ο Ντελακρουά προέρχεται από μία γραμμή ζωγράφων που ξεκινά από το Μιχαήλ Άγγελο. Ο ίδιος θεωρούσε τον εαυτό του εκφραστή αυτής της παράδοσης. Ο Ντελακρουά ξαναανακαλύπτει το πνεύμα του Μικελάντζελο, αλλά τα αριστουργήματα που δημιουργεί κάτω απο αυτή την επίδραση είναι εντελώς πρωτότυπα . Όπως κι ο Μικελάντζελο (στην «Τελική Κρίση» στην Καπέλα Σιξτίνα ), ο Ντελακρουά τείνει επίσης προς την απεικόνιση του τρόμου. Από τη «Σφαγή της Χίου» ως το «Θάνατο του Σαρδανάπαλου» οι τραγικές σκηνές του Ντελακρουά ζωγραφίζουν τον τρόμο με ασύγκριτη δύναμη.

Ο Ρούμπενς, μετά τον Μικελάντζελο, άφησε το πιο φανερό σημάδι στην τέχνη του Ντελακρουά. Μέσω του Ρούμπενς ο Ντελακρουά ανακάλυψε τον εαυτό του. Η στενή συγγένεια στο δυναμισμό και το σφρίγος που χαρακτηρίζει την τέχνη του Ρούμπενς, καθώς και την τέχνη του Ντελακρουά, είναι προφανής. Ο Ντ. θαύμαζε στο Ρούμπενς μία ικανότητα που επίσης είναι παρούσα στα δικά του έργα: την ικανότητα να ενώνει την αλληγορία με την ιστορία.

Στα έργα του διακρίνεται επίσης η επίδραση, όσον αφορά το χρώμα, από τους βενετσιάνους ζωγράφους. Ο Ντελακρουά έλεγε ότι το χρώμα δίνει την παρουσία της ζωής.

Εκτός από μεγάλος ζωγράφος και χαράκτης, υπήρξε ακόμη μεγάλος συγγραφέας και κριτικός τέχνης. Ένα από τα πολυτιμότερα τεκμήρια της ρομαντικής εποχής αποτελεί το Ημερολόγιο που έγραψε.

Μέσα από τα έργα του εκφράζονται ξεκάθαρα οι αξίες και τα αιτήματα του Ρομαντισμού: η αγάπη για την ελευθερία, το πατριωτικό καθήκον, η ανακάλυψη της αξίας του λαού (στο κοινωνικό), του έθνους (στο πολιτικό), της ιστορίας (στο φιλοσοφικό), η απελευθέρωση από τα σφιχτά δεσμά της λογικής και η έκφραση του συναισθήματος σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο. Η τέχνη του υπηρέτησε το ιδανικά της ελευθερίας, της ανεξαρτησίας και της εθνικής απελευθέρωσης.
Το δημιουργικό παράδειγμα του Ντελακρουά ήταν αποφασιστικής σημασίας για την αναγέννηση της τέχνης του 19ου αιώνα.
Η Ελλάδα στα ερείπια του Μεσολογγίου

Η Ελλάδα στα ερείπια του Μεσολογγίου (γαλλ. La Grèce sur les ruines de Missolonghi) είναι πίνακας του Γάλλου ζωγράφου Ευγένιου Ντελακρουά εμπνευσμένο από την μάχη των Ελλήνων στην τρίτη πολιορκία του Μεσολογγίου.

Εικονίζει την προσωποποίηση της ηρωικής Ελλάδας. Φοράει ελληνική παραδοσιακή φορεσιά, ξεκούμπωτη στο στήθος. Είναι στραμμένη προς τον θεατή με τα χέρια σε στάση απόγνωσης, και το πρόσωπο σε τρία τέταρτα στραμμένο προς τα αριστερά.Στέκει όρθια επάνω στα ερείπια του Μεσολογγίου, που έχουν καταπλακώσει έναν αγωνιστή. Στο βάθος ένας μαύρος άνδρας με κίτρινο τουρμπάνι που συμβολίζει τον εχθρό καρφώνει μια σημαία στο έδαφος.