Φέτος πάω Κάσο για άγρια ομορφιά, παρθένες παραλίες & παντού σπιτικό φαγητό

Το ταξίδι στην Κάσο μοιάζει σαν ένα ταξίδι στο παρελθόν. Το νοτιότερο νησί των Δωδεκανήσων, ανάμεσα στην Κρήτη και την Κάρπαθο, δίνει από μακρυά την εντύπωσε ένος άγριου βράχου στη μέση του πελάγου. Αλλά μόλις πλησιάσετε, το τοπίο "γλυκαίνει" απότομα.

Η πρωτεύουσα και λιμάνι της Κάσου είναι το Φρυ. Εκεί θα βρείτε ξενοδοχείο, ενοικιαζόμενα δωμάτια, ταβέρνες, μικρά σούπερ μάρκετ και μπαράκια.Και κυρίως ανθρώπους που το χαμόγελο τους βγαίνει από την καρδιά τους.

Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία, λιγότερο με την αλιεία και ελάχιστα με τη γεωργία. Κατά την περίοδο της Επανάστασης, οι κάτοικοί της έφταναν τις 12.000. Υστερα από το Ολοκαύτωμα και κατά την κατάληψη της Κάσου από τους Ιταλούς, το 1911, είχαν μειωθεί στις 6.700. Κατά την απογραφή του 1917 ο πληθυσμός της Κάσου έφτανε πια τους 1.855, καθώς πολλοί μετανάστευσαν στην ελεύθερη Ελλάδα και την Αίγυπτο. Το 1930 ο πληθυσμός είχε μειωθεί ακόμη περισσότερο, σε περίπου 1.200.

Το νησί, εκτός από το Φρυ, έχει άλλους τέσσερις οικισμούς: την Αγία Μαρίνα, το Πόλι, την Παναγία και το Αρβανιτοχώρι.

Το Φρυ ιδρύθηκε το 1840 και τα πρώτα χρόνια κατά μήκος της παραλίας του Φρυδιού λειτουργούσαν ταρσανάδες, στους οποίους κατασκευάζονταν τα ξακουστά ξύλινα κασιώτικα ιστιοφόρα. Στο Φρυ υπάρχει το γραφικότατο ψαράδικο λιμανάκι της Μπούκας, αντίστοιχο με αυτό της Νάουσας της Πάρου. Πλάι βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνος Τριμυθούντος του Θαυματουργού, που είναι ο πολιούχος της Κάσου και γιορτάζει στις 12 Δεκεμβρίου. Δυτικά, περίπου στα 500 μ., βρίσκεται ο Εμπορειός, το παλιό λιμάνι της Κάσου με τη μικρή του αμμουδιά, που είναι και η «επίσημη» πλαζ του νησιού.

Ο αρχαιότερος οικισμός της Κάσου, είναι το Πόλι. Κτισμένος κτισμένος στα 200 υψόμετρο πάνω σε λόφο με την αρχαία του  ακρόπολη. Να δείτε τη βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Ονουφρίου, που χρονολογείται από τον 12ο αιώνα.

Η Αγία Μαρίνα είναι ένας εκτεταμένος οικισμός (και ο πολυπληθέστερος της Κάσου), πάνω από το Φρυ, με αρκετές συνοικίες. Παλαιότερα ήταν πρωτεύουσα του νησιού και αποτελούσε έδρα της Δημογεροντίας.

Το Αρβανιτοχώρι απέχει περίπου 3 χλμ. από το Φρυ και είναι κτισμένο σε μια μικρή εύφορη πεδιάδα. Κατά την παράδοση, το Αρβανιτοχώρι εποικίστηκε κατά τον 16ο αιώνα από Αρβανίτες που ήλθαν στην Κάσο ύστερα από την ερήμωση της νήσου. Μια λαϊκή παράδοση, πάντως, θέλει το όνομα του χωριού να προέρχεται από έναν καπετάνιο κάτοικο του Αρβανιτοχωρίου, που ντυνόταν με φορεσιές αρβανίτικες. Στο κέντρο του χωριού δεσπόζει ο ναός του Αγίου Δημητρίου -ο καθεδρικός του Αρβανιτοχωρίου-, που κτίστηκε το 1864.

Η Παναγιά είναι το χωριό με τα καπετανόσπιτα σε ένα λόφο πάνω από τον Εμπορειό. Βέβαια τα περισσότερα σήμερα έχουν εγκαταλειφθεί, αλλά ακόμα κι έτσι, είναι πανέμορφα. Εδώ γίνεται το μεγαλύτερο πανηγύρι της Κάσου, κάθε Δεκαπενταύγουστο, στην εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (1896), από όπου πήρε την ονομασία ο οικισμός. Κι εδώ θα δείτε και το πιο πολυφωτογραφημένο σημείο της Κάσου: τις περίφημες έξι εκκλησιές. Πρόκειται για έξι εκκλησάκια κτισμένα στη σειρά, και συγκεκριμένα του Αγίου Χαραλάμπους, του Μεγάλου Αντωνίου, της Αγίας Κάρας (Αποτομή της κεφαλής του Τιμίου Προδρόμου), της Αγίας Βαρβάρας, του Αγίου Ιωάννου και του Αγίου Νικολάου, αρχιεπισκόπου Μύρων της Λυκίας και Θαυματουργού. Λέγεται πως σε εκείνο το σημείο βρισκόταν κάποιος αρχαίος ναός των νυμφών.

Φυσικά η Κάσος έχει και πάρα πολλές και όμορφες παραλίες. Ωστόσο, τις περισσότερες θα της γνωρίσετε μόνο αν έχετε σκάφος. Εκτός λοιπόν από τον Εμπορειό και τη μικρή παραλία μέσα στο Φρυ δίπλα από το λιμάνι, υπάρχει μια μικρή παραλία στον Αγιο Κωνσταντίνο και, λίγο πιο πέρα, οι τέσσερις συνεχόμενες βοτσαλωτές παραλίες της Αντιπεράτου. Στο Νότο βρίσκεται η μεγάλη παραλία του Χέλατρου μέσα στον ομώνυμο κόλπο, που δεν την πιάνει κανένας καιρός. Στο απέναντι νησάκι Αρμάθια υπάρχει εξαίρετη παραλία και, ω του θαύματος, υπάρχουν και καϊκάκια να σας πάνε!
 

Όσο για τη κουζίνα του νησιού; Θα σας προκαλέσει το σύμπτωμα της «λυσσώδους ορέξεως» . Το νησί έχει μια ποικιλία που ξεπερνά κατά πολύ όσα συνήθως παράγει ένας μικρός και άγονος τόπος. Και αυτό, προφανώς, οφείλεται στην επαφή των κατοίκων με τον έξω κόσμο -τα άλλα νησιά, αλλά και την Αίγυπτο, την Αμερική, τη Μικρά Ασία, την Ιταλία και την Κωνσταντινούπολη-, είτε μέσω κατακτητών είτε μέσω των ναυτικών.