Eurobank: Η ενίσχυση του οικονομικού κλίματος και του ΑΕΠ οδήγησαν σε επιτάχυνση του ρυθμού αύξησης των ιδιωτικών καταθέσεων

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος (ΤτΕ), ο ρυθμός αύξησης των καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα στην Ελλάδα επιταχύνθηκε το 2018. Το εν λόγω αποτέλεσμα εξάγεται από τα σχετικά στοιχεία που δημοσίευσε η Τράπεζα της Ελλάδος για τον μήνα Δεκέμβριο 2018 (ως ετήσιο μέγεθος χρησιμοποιούμε την παρατήρηση τέλους περιόδου, ήτοι του Δεκεμβρίου).

Πιο αναλυτικά, το υπόλοιπο των καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα στα εγχώρια Νομισματικά και Χρηματοπιστωτικά Ιδρύματα (ΝΧΙ) ανήλθε στα 134,5 δισ. ευρώ τον Δεκέμβριο 2018, παρουσιάζοντας ετήσια αύξηση 6,4% ή 8,1 δισ. ευρώ. Το αντίστοιχο μέγεθος τον Δεκέμβριο 2017 ήταν στα 126,3 δισ. ευρώ, ενισχυμένο κατά 4,1% ή 5 δισ. ευρώ σε σύγκριση με τον Δεκέμβριο 2016.

Σύμφωνα με τη Eurobank, η υψηλότερη συνεισφορά προήλθε από τα νοικοκυριά και ακολούθησαν οι ιδιωτικές επιχειρήσεις. Το υπόλοιπο των καταθέσεων των ελληνικών νοικοκυριών στα εγχώρια ΝΧΙ αυξήθηκε στα 110 δισ. ευρώ τον Δεκέμβριο 2018 από 103,9 δισ. ευρώ τον αντίστοιχο μήνα του προηγούμενου έτους (ετήσια μεταβολή 5,8% ή 6 δισ. ευρώ). Σε ό,τι αφορά τις ιδιωτικές επιχειρήσεις, το υπόλοιπο των καταθέσεών τους στα εγχώρια ΝΧΙ ανήλθε στα 24,5 δισ. ευρώ τον Δεκέμβριο 2018, καταγράφοντας ετήσια αύξηση 9,5% ή 2,1 δισ. ευρώ.

Σε ό,τι αφορά το επίπεδο της χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα στην Ελλάδα από τα εγχώρια ΝΧΙ τα στοιχεία είχαν ως εξής τον Δεκέμβριο 2018: το σχετικό υπόλοιπο διαμορφώθηκε στα 169,9 δισ. ευρώ, καταγράφοντας ετήσια συρρίκνωση -7,5% ή -13,7 δισ. ευρώ. Το 45,2% της προαναφερθείσας πτώσης αφορούσε τις ιδιωτικές επιχειρήσεις (-7% ή -6,2 δισ. ευρώ), το 43,9% τα νοικοκυριά (-7,3% ή -6 δισ. ευρώ) και το 10,9% (-11,7% ή -1,5 δισ. ευρώ) την κατηγορία των ελεύθερων επαγγελματιών, αγροτών και ατομικών επιχειρήσεων.

Ωστόσο, όπως σημειώνεται, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις αναταξινομήσεις, τις διαγραφές και τις μεταβιβάσεις δανείων, καθώς και τις διακυμάνσεις των συναλλαγματικών ισοτιμιών, η ετήσια πτώση της χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα στην Ελλάδα τον Δεκέμβριο 2018 διαμορφώθηκε στο -1,1% ή -2 δισ. ευρώ, δηλαδή σε επίπεδα πολύ ηπιότερα σε σύγκριση με τα προαναφερθέντα μεγέθη.

Η ετήσια αύξηση των καταθέσεων και η ετήσια συρρίκνωση της χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα στην Ελλάδα τον Δεκέμβριο 2018 είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση της ψαλίδας ανάμεσα σε αυτά τα δύο μεγέθη κατά 21,8 δισ. ευρώ (από -57,2 δισ. ευρώ τον Δεκέμβριο 2017 στα -35,4 δισ. ευρώ τον Δεκέμβριο 2018). Το προαναφερθέν μέγεθος αντανακλάται στην ετήσια μείωση της εξάρτησης του εγχώριου νομισματικού και χρηματοπιστωτικού συστήματος από το Ευρωσύστημα (ετήσια συρρίκνωση κατά -20,7 δισ. ευρώ βάσει των στοιχείων που παρατίθενται στη συνοπτική λογιστική κατάσταση της Τραπέζης της Ελλάδος τον Νοέμβριο 2018).

Όπως σημειώνει η Eurobank, η κυριότερη ερμηνευτική μεταβλητή ήταν αυτή της βελτίωσης του οικονομικού κλίματος για το σύνολο του έτους. Σε αυτό το γεγονός συνετέλεσε η ομαλή ολοκλήρωση του 3ου Προγράμματος Οικονομικής Προσαρμογής (3ΠΟΠ) τον Αύγουστο 2018 και η μετάβαση στην ενισχυμένη μεταμνημονιακή εποπτεία.

Ένας δεύτερος παράγοντας ήταν η επιτάχυνση του ρυθμού ενίσχυσης του Ακαθαρίστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ). Ως γνωστόν, η ζήτηση χρήματος είναι θετική συνάρτηση του επίπεδου της εγχώριας οικονομικής δραστηριότητας, ήτοι οι αυξημένες συναλλαγές οδηγούν σε αύξηση της ζήτησης χρήματος.

Τέλος, ένας τρίτος παράγοντας ήταν η σχεδόν πλήρης άρση των κεφαλαιακών ελέγχων και η περαιτέρω ενίσχυση της χρήσης ηλεκτρονικού χρήματος ως μέσου συναλλαγών.

Εν κατακλείδι, όπως τονίζει η Eurobank, σε σύγκριση με το ιστορικό χαμηλό του Απριλίου 2017 (περίοδος: Νοέμβριος 2001 – Δεκέμβριος 2018), οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα στην Ελλάδα παρουσίασαν σωρευτική αύξηση 15,5 δισ. ευρώ ή 13% τον Δεκέμβριο 2018, με τη συνεισφορά των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων να ανέρχεται στα 10,8 δισ. ευρώ και 4,7 δισ. ευρώ αντίστοιχα.

Βάσει της συνοπτικής λογιστικής κατάστασης της Τραπέζης της Ελλάδος, στο διάστημα Απριλίου 2017 – Νοεμβρίου 2018, η νομισματική βάση (Μ0) της ελληνικής οικονομίας συρρικνώθηκε κατά -13,7 δισ. ευρώ (από 41,9 δισ. ευρώ τον Απρίλιο 2017 στα 28,2 δισ. ευρώ τον Νοέμβριο 2018). Λαμβάνοντας υπ’ όψιν τα παραπάνω στοιχεία, δύναται να υποστηριχτεί ότι η αύξηση των καταθέσεων τους τελευταίους 20 μήνες συνδέεται με την επιστροφή φυσικού χρήματος στο εγχώριο χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Η εν λόγω ενέργεια -προερχόμενη κυρίως από τα νοικοκυριά- αποτελεί μια ένδειξη, πρώτον ενίσχυσης της εμπιστοσύνης τους στο εγχώριο χρηματοπιστωτικό σύστημα και δεύτερον αύξησης των αναγκών τους για πραγματοποίηση συναλλαγών με ηλεκτρονικό χρήμα (π.χ. δαπάνες για αγορές αγαθών και υπηρεσιών, αποπληρωμές δανείων, φορολογικές υποχρεώσεις κ.α).

Καταλήγοντας, η Eurobank εκτιμά ότι η περαιτέρω βελτίωση του οικονομικού κλίματος (το 4ο τρίμηνο 2018 σημειώθηκε τριμηνιαία μείωση η οποία συνεχίστηκε ηπιότερα τον Ιανουάριο 2019) και πρωτίστως η μεγέθυνση του ΑΕΠ αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για τη συνέχιση -ή ακόμα και την επιτάχυνση- των θετικών ρυθμών μεταβολής των καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα στην Ελλάδα.