Το άρθρο - θησαυρός και οδηγός για την καλή και την κακή χοληστερίνη - Που τις βρίσκουμε, πως την πατάμε και πως καταπολεμάμε την LDL!

Η χοληστερόλη είναι μία λιπαρή ουσία, η οποία αποτελεί δομικό στοιχείο των κυτταρικών μεμβρανών, είναι πρόδρομος ουσία των χολικών αλάτων και επίσης , ένα από τα παράγωγά της (7-διυδροχοληστερόλη), μετατρέπεται σε βιταμίνη D με την επίδραση του ηλιακού φωτός στο δέρμα.

Η χοληστερόλη είναι συστατικό ζωτικής σημασίας για το κύτταρο. Όμως παρά το γεγονός ότι αποτελεί σημαντικό παράγοντα ζωής, η εναπόθεση της στα αγγεία θεωρείται ως η αιτία της αθηροσκλήρωσης. Η χοληστερόλη του οργανισμού, κατά το μεγαλύτερο ποσοστό παράγεται στο ήπαρ, ενώ σε μικρότερο ποσοστό είναι εξωγενούς προέλευσης και προέρχεται από τη διατροφή. Η κακή λειτουργία των αγγείων της καρδιάς προκαλεί τις καρδιαγγειακές παθήσεις , οι οποίες αποτελούν την κύρια αιτία θανάτου σε πολλές κοινωνίες. Σε έναν υγιή οργανισμό , διατηρείται ισορροπία μεταξύ της σύνθεσης και της χρησιμοποίησης της έτσι ώστε η συγκέντρωση της στο αίμα διατηρεί την απόθεση στα αγγεία σε χαμηλά επίπεδα χωρίς να δημιουργείται πρόβλημα.

Της Βαλασίας Τοκμακίδου - Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος - logodiatrofis.gr

Πως μεταφέρεται η χοληστερίνη στο αίμα;

Οι λιποπρωτεϊνες του πλάσματος είναι τα μέσα μεταφοράς της χοληστερόλης.
Βασικές λιποπρωτεΐνες είναι η λιποπρωτεΐνη χαμηλής πυκνότητας (LDL), γνωστή και ως «κακή χοληστερόλη» και η λιποπρωτεϊνη υψηλής πυκνότητας (HDL), γνωστή και ως «καλή χοληστερόλη». Η λιποπρωτεϊνη χαμηλής πυκνότητας (LDL), μεταφέρει χοληστερόλη από το συκώτι στους ιστούς, ενώ αντίθετα η λιποπρωτεϊνη υψηλής πυκνότητας (HDL), μεταφέρει τη χοληστερόλη από τους ιστούς στο ήπαρ ξανά για αποβολή. Εάν τα επίπεδα της χοληστερόλης είναι υψηλά , διατρέχουμε μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης αθηροσκλήρωσης και στεφανιαίας νόσου.

Επιθυμητά επίπεδα χοληστερόλη στο αίμα:

Ολική χοληστερόλη

• <200mg/dl επιθυμητή
• 200-239 mg/dl οριακά υψηλή
• >240 mg/dl αρκετά υψηλή

LDL χοληστερόλη:

• <100mg/dl επιθυμητή
• 100-129 mg/dl: οριακή
• 130-159 mg/dl: ελαφρώς υψηλή
• 160-189 mg/dl: πολύ υψηλή

HDL χοληστερόλη

• 40mg/dl : αρκετά χαμηλή
• >45 mg/dl : επιθυμητή

Ωστόσο , εκτός της υψηλής χοληστερόλης πρέπει να συνυπολογίζονται και κάποιοι παράγοντες κινδύνου που αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης στεφανιαίας νόσου και αυτοί είναι:

1. Κάπνισμα
2. Αρτηριακή υπέρταση (Τιμές πάνω από 140/90 mmHg)
3. Αυξημένο σωματικό βάρος
4. Κληρονομικότητα
5. Χαμηλά επίπεδα φυσικής δραστηριότητας
6. Σακχαρώδης Διαβήτης

Επίσης, θα πρέπει να υπολογίζεται κάθε φορά και ο αθηρωματικός δείκτης.
Για να υπολογιστεί ο αθηρωματικός δείκτης αρκεί μια απλή διαίρεση :

• Ολική χοληστερόλη / HDL : θα πρέπει να είναι κάτω από 5 και
• LDL /HDL : θα πρέπει να είναι κάτω από 4

Αν οι δείκτες αυτοί βγαίνουν πάνω από 5 και 4 αντίστοιχα και συνεκτιμώντας όλες τις παραπάνω παραμέτρους (ολική χοληστερόλη και παράγοντες κινδύνου) θα χρειαστεί άμεση διαιτητική παρέμβαση, απώλεια βάρους αν κρίνεται απαραίτητο και σε κάποιες περιπτώσεις όπου η υπερλιπιδαιμία είναι γενετικής αιτιολογίας (πρωτοπαθής υπερλιπιδαιμία) ίσως χρειαστεί και φαρμακευτική αγωγή σε συνδυασμό πάντα με την διαιτολογική υποστήριξη.

Η διατροφή των ατόμων με υπερχοληστερολαιμία θα πρέπει να έχει αυξημένη περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες, μονοακόρεστα και πολυακόρεστα (ω3 & ω6) λιπαρά, καθώς επίσης και στις βιταμίνες Ε, C.

Επιπλέον, διατροφική καινοτομία αποτελεί η ένταξη τροφίμων πλούσιων σε φυτικές στερόλες στο καθημερινό διαιτολόγιο ατόμων με υπερχοληστερολαιμία. Οι φυτικές στερόλες χάρη στην παρόμοια δομή τους με τη ζωική χοληστερόλη, την αντικαθιστούν στα αγγεία και μειώνουν την απορρόφηση και τα επίπεδα της LDL-κακής χοληστερόλης.

Συγκεκριμένα, η συστηματική κατανάλωση φυτοστερολών έχει αποδειχθεί πως μειώνει τα επίπεδα της χοληστερόλης 7-10%, σε διάστημα 2-3 εβδομάδων. Η προτεινόμενη ημερήσια κατανάλωση φυτοστερολών για αποτελεσματική μείωση της χοληστερόλης είναι περίπου 2 με 2,5 γραμμάρια, γιατί μεγαλύτερη κατανάλωση τους δεν έχει πρόσθετο αποτέλεσμα στη μείωση της χοληστερόλης. Για να προσλάβει ένας οργανισμός τόσα γραμμάρια φυτοστερολών από τη διατροφή πρέπει να καταναλώσει υπερβολικά μεγάλες ποσότητες τροφίμων. Για το λόγο αυτό υπάρχουν στην αγορά τρόφιμα εμπλουτισμένα με φυτοστερόλες όπως είναι το γάλα, το γιαούρτι, οι μαργαρίνες και ροφήματα με διάφορες γεύσεις, ανάλογα με τις γευστικές προτιμήσεις του καθενός, για να συμπληρώσουν τη διατροφή μας. Τα παραπάνω τρόφιμα έχουν δημιουργηθεί, για να βοηθήσουν άτομα που εμφανίζουν προβλήματα με τη χοληστερόλη του αίματος. Επίσης τρόφιμα που περιέχουν φυτοστερόλες είναι οι ξηροί καρποί (φυστίκια, ηλιόσποροι), σόγια και το ελαιόλαδο, αλλά έχουν πολύ μικρότερο έως ελάχιστο όφελος στη μείωση της χοληστερόλης.

Ποιες τροφές πρέπει να προτιμώνται και ποιες να αποφεύγονται;

Γενικά , τρώγοντας πιο ισορροπημένα και ιδιαίτερα ακολουθώντας το Μεσογειακό πλάνο διατροφής, μπορούμε να μειώσουμε έως και 10% τη χοληστερόλη.