Ημερίδα "Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων": Η ελευθερία του Τύπου σε κίνδυνο;

Με αφορμή την παγκόσμια Hμέρα Ελευθερίας του Τύπου στις 3 Μαΐου, την Ημέρα της Ευρώπης στις 9 Μαΐου αλλά και τις Ευρωεκλογές, το ελληνικό τμήμα της Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων για την Ανεξαρτησία και τη Διαφάνεια των ΜΜΕ διοργάνωσε εκδήλωση στο γραφείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Αθήνα.

Την ημερίδα συντόνισε η δημοσιογράφος Ειρήνη Νικολοπούλου.

Ο Αθανάσιος Παπανδρόπουλος, Επίτιμος Διεθνής Πρόεδρος της Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων μίλησε για την επικοινωνία και τις ευρωεκλογές τονίζοντας ότι δεν υπάρχει έλλειμμα επικοινωνίας στην Ευρώπη. Οι δημοσιογράφοι έχουν δικαίωμα πρόσβασης σε όλα τα επίσημα έγγραφα της Ένωσης. Το πρόβλημα είναι η γλώσσα στην οποία γράφονται που δεν είναι κατανοητή από την πλειοψηφία του κόσμου αλλά και από τους ανθρώπους του Τύπου. Επίσης, τόνισε ότι οι ιδιοκτήτες των ΜΜΕ κρίνουν αυτοβούλως τι θα ενδιαφέρει το κοινό. Έτσι, στην Ελλάδα στο παρελθόν δεν έδιναν σημασία στα ευρωπαϊκά θέματα ενώ σήμερα είναι κυρίαρχα στην ειδησεογραφία και μάλιστα πολύ πιο πάνω από τον ελληνικό μέσο όρο.

Ο Πάνος Σόμπολος, πρώην Πρόεδρος της ΕΣΗΕΑ, μίλησε για την δημοσιογραφία και το ρεπορτάζ παλιότερα και σήμερα. Τόνισε ότι έχουν αλλάξει τα πράγματα εντελώς με τη νέα τεχνολογία καθώς τώρα είναι πολύ πιο εύκολο να κάνεις ρεπορτάζ και ανταποκρίσεις ενώ παλιότερα δεν υπήρχε ούτε τηλέφωνο. Μαζί όμως με τα θετικά της τεχνολογικής εξέλιξης έχουμε και τα αρνητικά καθώς ο γραπτός Τύπος φθίνει και οι εφημερίδες έχουν χάσει την κυριαρχία τους στην ενημέρωση και οι πωλήσεις έχουν πέσει δραματικά τα τελευταία χρόνια. Και αυτό είναι τεράστιο πλήγμα στην ποιοτική δημοσιογραφία. Επίσης, ο κ. Σόμπολος τόνισε ότι οι ιστοσελίδες δεν διασταυρώνουν τις πληροφορίες τους και αναπαράγουν τις ειδήσεις χωρίς επιβεβαίωση.

Ο δημοσιογράφος Βαγγέλης Πάλλας αναφέρθηκε στην ελευθερία του Τύπου στην Ευρώπη και τόνισε ότι αποτελεί βασικό συστατικό της δημοκρατίας, αρκεί βέβαια να τηρείται η δημοσιογραφική δεοντολογία. Συχνά η ελευθερία του Τύπου καταστρατηγείται και πολλοί δημοσιογράφοι έχουν χάσει τη ζωή τους εξαιτίας των δημοσιογραφικών ερευνών και των αποκαλύψεων που έκαναν.

Η Σόνια Χαϊμαντά, δημοσιογράφος και Καθηγήτρια σε θέματα Νέων Μέσων και Ψηφιακής Δημοσιογραφίας ανέλυσε τον Κανονισμό της ΕΕ για τα Πνευματικά Δικαιώματα και την εφαρμογή της στα Social Media  (GDPR).  Όπως είπε, ο εν λόγω Κανονισμός επιχειρεί να βάλει τάξη στα πνευματικά δικαιώματα περιεχομένου που διακινείται μέσω διαδικτύου. Μεταφέρει δηλαδή την προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων και δεδομένων από τον φυσικό κόσμο στον ψηφιακό κόσμο του διαδικτύου. Πλέον, όλοι θα πρέπει να πληρώνουμε για τα πνευματικά δικαιώματα χρήσης και αναπαραγωγής περιεχομένου στο διαδίκτυο. Μένει να δούμε πως θα ενσωματωθεί στο ελληνικό δίκαιο ο εν λόγω Κανονισμός μέχρι το 2021.

Ο Αθανάσιος Κοσμόπουλος, υπεύθυνος Προστασίας Δεδομένων του Υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής μίλησε για τη Νομική και επιχειρησιακή προσέγγιση της ελευθερίας του τύπου στην εποχή της κοινωνικής δικτύωσης. Χαρακτηριστικά είπε ότι στην διακίνηση ειδήσεων κυριαρχεί πλέον φόβος για το μέλλον και οργή για το παρελθόν σε μια εκτεταμένη κρίση που τείνει να γίνει κανονικότητα. Τόνισε ότι υπάρχει εκτεταμένη παραπληροφόρηση και αποπληροφόρηση όταν ο δημοσιογράφος σκοπίμως διοχετεύει μια είδηση για άλλες επιδιώξεις ή προσωπικά οφέλη. Παλιότερα δημοσιογράφοι πληρώνονταν για να γράψουν μια είδηση, σήμερα όμως πληρώνονται και για να μην γράψουν κάτι. 

Ο Κούρδος δημοσιογράφος Pishtiwan Jaf αναφέρθηκε σε πραγματικά περιστατικά όσον αφορά στην παραπληροφόρηση για το προσφυγικό ζήτημα όταν δημοσιογράφοι και ΜΜΕ πρόσφατα έλεγαν ότι υπήρχαν τζιχαντιστές ανάμεσα στους πρόσφυγες που βρέθηκαν στα Διαβατά ενώ 95% αυτών ήταν οικογένειες. Συγκλονιστική ήταν η μαρτυρία του για τις απειλές κατά της ζωής συναδέλφου Κούρδου δημοσιογράφου –από διακινητές προσφύγων- ο οποίος αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την Ελλάδα και να βρει καταφύγιο στη Γαλλία.

O Ιωάννης Νομικός, Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Πληροφοριών στην Αθήνα, τόνισε ότι οι υπηρεσίες πληροφοριών λαμβάνουν πληροφορίες από δημοσιογραφικές πηγές και συνεπώς οι δημοσιογράφοι παίζουν σημαντικό ρόλο σε αυτό τον τομέα. Πρότεινε μάλιστα την ίδρυση Δημοσιογραφικών Ακαδημιών όπου θα διδάσκουν έμπειροι δημοσιογράφοι γιατί όπως στο εξωτερικό είναι χρήσιμοι και πρέπει να μεταλαμπαδεύσουν τις γνώσεις και την εμπειρία τους στους νεότερους.

Ο Δημήτρης Ξενάκης, Εκδότης του Inside Story, παρουσίασε την μεγάλη προσπάθεια που κάνει με την ομάδα του για να φτιάξει ένα άλλο πιο διαδραστικό μοντέλο ενημέρωσης όπου εξασφαλίζεται το ενδιαφέρον του κοινού. Με ειδικά ερωτηματολόγια, ο κόσμος δείχνει τι ενημέρωση προτιμά και προσαρμόζονται σε αυτό.

Η Σάγια Τσαουσίδου, Πρόεδρος του Ελληνικού τμήματος της Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων, έκλεισε την ημερίδα  λέγοντας ότι στην ψηφιακή εποχή δεν τηρούνται οι κανόνες διασταύρωσης και επιβεβαίωσης στην αναπαραγωγή της είδησης και άλλων πληροφοριών ενώ δεν υπάρχει υπογραφή στις ειδήσεις και τα ρεπορτάζ ούτε πηγές. Στην ψηφιακή εποχή είναι προτιμότερη η συνδρομητική ειδησεογραφία ώστε να έχουμε ποιοτική δημοσιογραφία τηρώντας τους δεοντολογικούς κανόνες της δημοσιογραφίας. Τέλος αναφέρθηκε στις διώξεις δημοσιογράφων στην Τουρκία και έδωσε τον λόγο στον Κούρδο Δημοσιογράφο Τζεμίλ Τουράν ο οποίος ανέλυσε την απαράδεκτη κατάσταση της ελευθερίας τους Τύπου στην Τουρκία που είναι μακράν των ευρωπαϊκών δεδομένων .

Την ημερίδα παρακολούθησαν επαγγελματίες δημοσιογράφοι, εκπρόσωποι ειδησεογραφικών οργανισμών, νέοι δημοσιογράφοι και φοιτητές δημοσιογραφίας και ευρωπαϊκών σπουδών με τους καθηγητές τους.