ΕΨΑ, Λουξ, Γεράνι, Τεμένια - Αναψυκτικά από τον τόπο σου με θαυμάσια γεύση - Συνταγές για σπιτική λεμονάδα - βυσσινάδα

Σκορπισμένοι στις ελληνικές παραλίες, στεριανές και νησιώτικες, αναζητούμε -τι άλλο;- δροσιά. Ο βασιλιάς του καλοκαιριού λέγεται αναψυκτικό. Συνηθισμένοι στην παντοκρατορία κάποιων ετικετών, είπαμε σήμερα να σας τρατάρουμε κάτι όχι μόνο δροσιστικό αλλά και ελληνικό. Μια βόλτα στα ελληνικά αναψυκτικά, αυτά που δεν μοστράρουν φάτσα-κάρτα στα επώνυμα ράφια αλλά επιμένουν στην ποιότητα, στην εντοπιότητα, στη γνησιότητα της γεύσης και στην ατομική επιχειρηματική προσπάθεια. Κάποια από αυτά έχουν καταφέρει να ξεφύγουν από τις δαγκάνες των κυρίαρχων της αγοράς και να σταθούν επάξια αλλά και ανταγωνιστικά δίπλα στις φιρμάτες ετικέτες των αναψυκτικών.



ΕΨΑ: η λε-μοναδική

Βγαίνοντας από την Αγριά του Βόλου και πηγαίνοντας προς τα Λεχώνια, θα δει κάποιος στα δεξιά του δρόμου ένα όμορφο παραδοσιακό πηλιορείτικο συγκρότημα που μοιάζει με ξενώνα. Με τη διαφορά ότι πρόκειται για την Εταιρεία Ψυγείων Αγριάς, τη γνωστή μας ΕΨΑ. Γεννήθηκε το 1924 από τους αδερφούς Κοσμαδόπουλους, που έριξαν στο τραπέζι τη δημιουργία ενός εργοστασίου που θα έφτιαχνε χυμούς και αναψυκτικά. Ετσι έγινε η πρώτη αναβάθμιση του εργοστασίου, το οποίο αρχικά ξεκίνησε τη λειτουργία του με την παρασκευή πάγου και τη λειτουργία ψυγείων για τη συντήρηση της μεγάλης παραγωγής φρούτων της περιοχής. Παράλληλα, ο Γερμανός μηχανικός Otto δημιούργησε τη συνταγή για τη λεμονάδα ΕΨΑ, η οποία, σημειωτέον, όπως αναφέρει και στο site της η εταιρεία, παραμένει μυστική ακόμα και σήμερα. Το 1936 ιδιοκτήτης της ΕΨΑ έγινε η Εθνική Τράπεζα και το 1969 η εταιρεία περνά στα χέρια των αδελφών Μοσκαχλαϊδη και του Νίκου Τσαούτου, που είναι και οι σημερινοί της ιδιοκτήτες, αναφέρει η enet.gr



Λεμονάδα, γκαζόζα, πορτοκαλάδα με ή χωρίς ανθρακικό, ΕΨΑ Lemon Cola, τσάι με λεμόνι, τόνικ, σόδα, βυσσινάδα, τσάι με ρόδι και άλλα είναι τα όπλα της εταιρείας. Βέβαια, το σήμα κατατεθέν της, ανεξάρτητα αν έχει προχωρήσει σε όλες τις μοντέρνες μορφές συσκευασιών, είναι το κοντόχοντρο ανάγλυφο μπουκάλι. Αξεπέραστο...

Λουξ: μια κυρία από την Πάτρα

Το 1950, στην οδό Παντοκράτορος της Πάτρας, ο Παναγιώτης Μαρλαφέκας, που απεβίωσε το 2003, δημιούργησε μια μικρή βιοτεχνία παρασκευής και εμφιάλωσης αναψυκτικών. Ετσι γεννήθηκε η πορτοκαλάδα, η λεμονάδα και η γκαζόζα Λουξ. Τα χρόνια πέρασαν και η πορεία της μικρής αυτής εταιρείας ήταν εντυπωσιακή, παρά το γεγονός ότι από το '67 και έπειτα η είσοδος των ξένων προϊόντων στην ελληνική αγορά είχε ήδη αρχίσει να χτυπά καταλυτικά τις παρόμοιες μικρές οικιακές επιχειρήσεις. Το 1972 ο ιδρυτής της εταιρείας έκανε το μεγάλο βήμα. Μετέφερε την εταιρεία έξω από την πόλη της Πάτρας, στην περιοχή Κεφαλόβρυσο, σε μια έκταση 2.500 τ.μ., όπου τότε δεν υπήρχε καν ρεύμα ή τηλέφωνο. Υπήρχε, όμως, το περίφημο νερό Κεφαλόβρυσου, από το οποίο φτιάχνονται τα αναψυκτικά Λουξ και σήμερα. Ακολούθησαν χρόνια επιχειρηματικής δόξας και από το 1989, στα χέρια των γιων του ιδρυτή, Ιωάννη, Κωνσταντίνου και Πλάτωνα, η εταιρεία Λουξ παίζει μπάλα στην αγορά με πολύ καλά αποτελέσματα. Σήμερα βλέπουμε τον Νίκο Λυμπερόπουλο να διαφημίζει τα προϊόντα της με το σύνθημα: «Υπάρχουν κι αλλού πορτοκαλιές».

Γεράνι: το παιδί από την Κρήτη



Με παράδοση από το 1928, τα γνωστά κρητικά αναψυκτικά έχουν τη δική τους εμπροσθοφυλακή: το μπιράλ. Οι παλιότεροι σίγουρα το θυμούνται και οι νεότεροι όλο και κάπου θα το έχουν συναντήσει. Ο ιδρυτής της φίρμας, Σοφοκλής Αναγνωστάκης, ήταν ένας Χανιώτης μετανάστης που τότε γύρισε από την Αμερική και είχε την ιδέα να στήσει ένα παρασκευαστήριο και εμφιαλωτήριο για λεμονάδες, πορτοκαλάδες και γκαζόζες. Ολα τα έκανε με το χέρι στην αυλή του σπιτιού στο χωριό Γεράνι της Κυδωνίας, τραβώντας νερό από μια κοντινή πηγή. Ο γιος του, Μανώλης, στις αρχές της δεκαετίας του '60, αποφάσισε να ασχοληθεί με το μπιράλ, που είχε αρχίσει να γίνεται ευρέως γνωστό στην ελληνική αγορά από τις αρχές της περασμένης δεκαετίας. Και το μυστικό; Ξύσματα από τον φλοιό ντόπιων φρούτων, σε αντίθεση με μερικούς μερικούς που πρέπει να διαβάζεις μισή ώρα την ετικέτα για να καταλάβεις τι έχουν βάλει μέσα... Σήμερα, η «Γεράνι Αναψυκτικά Α.Ε.» διαθέτει 3.770 τ.μ. βιομηχανικής εγκατάστασης στα Χανιά, εξάγεται στην Αμερική και τον Καναδά και φυσικά στα ψυγεία θα βρούμε τα πάντα, από νερό μέχρι... τόνικ.

Οπως κάθε παραγωγός ιδιαίτερων προϊόντων, τα οποία βασίζονται σε συνταγές που προέκυψαν με χίλια βάσανα και δοκιμές, οι υπεύθυνοι της εταιρείας κρατούν μυστικό τον γευστικό συνδυασμό του μπιράλ. Το μόνο που είχε αποκαλύψει ο Μανώλης Αναγνωστάκης σε μια παλαιότερη συνέντευξή του, το 1999 στο «Εψιλον» και στον Α. Μαλανδράκη ήταν η διαδικασία αλλά όχι τα υλικά: «Ψάχνοντας, προσθέτοντας και αφαιρώντας υλικά, κάνοντας γευστικές δοκιμές, φτάνεις κάποια στιγμή σε κάτι που σου αρέσει. Εγώ ανακάτεψα δύο στοιχεία από μια κατηγορία φρούτων, τρία από την άλλη, είδα ότι μου έβγαινε σωστό, το δοκίμασε η οικογένειά μου και κάποιοι φίλοι, άρεσε σε όλους και με βάση αυτή τη σύνθεση προχώρησα στην παραγωγή».

Τεμένια: από τα Χανιά με αγάπη

Εξήντα τρία χιλιόμετρα έξω από την πόλη των Χανίων και σε υψόμετρο 850 μέτρων βρίσκεται το στρατηγείο της επιχείρησης των αναψυκτικών Τεμένια. Να πώς συστήνει την απαρχή της η ίδια η εταιρεία στο Διαδίκτυο: «Δίδοντας το όνομα του χωριού του, Τεμένια, στα προϊόντα του ο ιδρυτής Γεώργιος Γαροφαλάκης, αντιλαμβανόμενος τη μοναδικότητα των νερών του χωριού του, πίστεψε -και όχι άδικα- ότι η παραγωγή αναψυκτικών θα ήταν η καλύτερη αξιοποίηση αυτού του μοναδικού φυσικού πλούτου. Συνεργαζόμενος αρχικά συνεταιρικά με τον ξάδερφό του Νταουντάκη Ιωάννη, ξεκίνησαν με μεράκι και αφοσίωση την παραγωγή αναψυκτικών το 1954, με βάση πάντα το ιαματικό νερό του χωριού Τεμένια και χυμούς από διαλεχτά φρούτα και φυσικά υλικά που αγόραζαν από ντόπιους παραγωγούς».

Και συνεχίζει: «Τον Φεβρουάριο του 1986, μετά τον θάνατο του ιδρυτή των αναψυκτικών ΤΕΜΕΝΙΑ Γεωργίου Γαροφαλάκη, τη διεύθυνση της επιχείρησης ανέλαβαν τα παιδιά του, ηλικίας από 16-25 ετών, που είναι και οι σημερινοί ιδιοκτήτες. Ετσι η επιχείρηση μετατράπηκε σε ετερόρρυθμη εμπορική εταιρεία με την επωνυμία "Αναστάσιος Γαροφαλάκης και ΣΙΑ ΕΕΕ" και το 1994 μετατράπηκε σε ΟΕΕ με τον ίδιο διακριτικό τίτλο και την ίδια επωνυμία που συνεχίζει ακόμα και σήμερα».

Από το ανθρακούχο νερό, την πορτοκαλάδα, τη λεμονάδα και την γκαζόζα μέχρι το μπιράλ, το μανταρίνι και το φραγκοστάφυλο, τα αναψυκτικά Τεμένια δίνουν το δικό τους χρώμα στην εγχώρια αγορά. Και φυσικά τις γεύσεις τους...

Nectar Κουρτίδη: οι Σέρρες είναι εδώ

Η αρχή έγινε το 1936 από τον Μικρασιάτη πρόσφυγα Γεώργιο Κουρτίδη. Μια μικρή επιχείρηση διανομής πάγου μετατρέπεται σε παραγωγό αναψυκτικών με εξαιρετική επιτυχία. Ξεκίνησε με τα κλασικά: πορτοκαλάδα, λεμονάδα, βυσσινάδα και γκαζόζα. Συσκευάζονταν σε ξύλινα κιβώτια και διανέμονταν σε τοπικό επίπεδο με κάρα. Ολα στο χέρι. Το 1958 λειτούργησε το πρώτο εργοστάσιο στην περιοχή Κουπλιά των Σερρών. Και το 1978 ολοκληρώνονται οι νέες εγκαταστάσεις της εταιρείας στο 1ο χιλιόμετρο της εθνικής οδού Σερρών-Νιγρίτας, όπου η εταιρεία εγκαταστάθηκε το 1982. Σήμερα στο τιμόνι της επιχείρησης βρίσκεται η τρίτη γενιά απογόνων του Γεώργιου Κουρτίδη. Στην αγορά θα βρει κανείς τα προϊόντα της επιχείρησης «Nectar Αφοί Γ. Κουρτίδη Α.Ε.» σε εννέα διαφορετικές και εκλεκτές γεύσεις: πορτοκάλι, λεμόνι, βύσσινο, μήλο, cola, γκαζόζα, τόνικ, σόδα και τσάι με λεμόνι.

ΒΑΠ Π. Κουγιός ΑΒΕΕ: στη Ρόδο

Εκανε το πρώτο της βήμα στη Ρόδο, στην οδό Καποδιστρίου το 1967, τη χρονιά που η αγορά αναψυκτικών στην Ελλάδα, όπως προαναφέραμε, άρχισε να υπόκειται τις συνέπειες των... ξένων εισβολέων. Και όχι μόνο η αγορά... Ιδρυτής, ο Παντελής Κουγιός. Το 1975 μεταφέρεται σε νέες εγκαταστάσεις στην περιοχή Σγουρού της Ρόδου και το 1991 σε ακόμη πιο σύγχρονες εγκαταστάσεις στην Αγία Βαρβάρα Κοσκινού του νησιού. Ειδικεύεται κυρίως στο νερό και στους φυσικούς χυμούς. Αν βρεθείτε στη Ρόδο και ζητήσετε εμφιαλωμένο νερό, θα δείτε μία από τις αγαπημένες φίρμες στο νησί: Απολλώνιο. Είναι της ίδιας εταιρείας. Μαζί με την πορτοκαλάδα της είναι οι προμαχώνες στα ψυγεία του νησιού.

Esperia: από την Αλεξανδρούπολη

Πώς συστήνεται η εταιρεία αυτή; «Η εταιρεία ιδρύθηκε στην Αλεξανδρούπολη πριν από 70 χρόνια. Από το 1964 και μετά ανέλαβε την αποκλειστική ευθύνη της βιοτεχνίας αυτής ο σημερινός πρόεδρος Ιωάννης Μιχαηλίδης, την οποία εκσυγχρόνισε και επέκτεινε.

Το 1980-81 επιχειρήθηκε και έγινε ριζική αναδιάρθρωση των δομών της επιχείρησης σε νέο κτιριακό συγκρότημα στην περιοχή Ανθειας Αλεξανδρούπολης, με σύγχρονες εγκαταστάσεις». Και δίνει το στίγμα της: cola, σόδα, λεμονάδα, πορτοκαλάδα, γκαζόζα, κοκτέιλ φρούτων και βυσσινάδα. Τα προϊόντα της, λέει η εταιρεία, παράγονται με φυσικούς χυμούς, βιταμίνες και επεξεργασμένο νερό. Διατίθενται σε όλη τη Θράκη. Με βασικό τους προτέρημα, το «αθάνατο νερό της Ανθείας».

Αυτή ήταν μια περιδιάβαση στα ελληνικά αναψυκτικά. Και ας μην παραλείψουμε τα «Αναψυκτικά Κρήνη» στη Λήμνο, καθώ ς και τα αναψυκτικά «Αγνή» που παράγονται στον Ορχομενό Βοιωτίας και έχουν πολλούς θαυμαστές. Ή ακόμα και το Mast, το δροσιστικό ανθρακούχο ποτό με βάση τη μαστίχα που παράγεται -πού αλλού;- στη Χίο και το βρίσκουμε στο www.mastic.gr. Ελλάδα, λοιπόν. Τα δικά μας αναψυκτικά δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν... *
Σπιτική βυσσινάδα

ΥΛΙΚΑ

- 1 κιλό βύσσινα

- 1 κιλό ζάχαρη

- μισή κούπα χυμό λεμόνι

ΕΚΤΕΛΕΣΗ

Πλένουμε καλά και καθαρίζουμε τα βύσσινα. Βγάζουμε τα κουκούτσια τους με το ειδικό εργαλείο. Στη συνέχεια βάζουμε σε γυάλινο σκεύος τα φρούτα με τη μισή ζάχαρη και τα αφήνουμε στο ψυγείο για μια νύχτα. Σκοπός μας είναι να βγάλει το φρούτο όσο το δυνατόν περισσότερα από τα υγρά του. Την επομένη μεταφέρουμε τα βύσσινα σε μεγάλη κατσαρόλα και προσθέτουμε και την υπόλοιπη ζάχαρη. Βράζουμε σε μέτρια φωτιά επί τουλάχιστον μισή ώρα, ανακατεύοντας απαλά ανά δεκάλεπτο και προσέχοντας μήπως χρειάζεται να χαμηλώσουμε τη φωτιά. Υπολογίζουμε ότι χρειάζεται περίπου μισή ώρα μετά τον πρώτο βρασμό. Δεν θέλουμε να δέσει πολύ το σιρόπι, όπως όταν κάνουμε γλυκό βύσσινο. Στόχος μας είναι να πετύχουμε ένα ελαφρώς δεμένο, αλλά υδαρές σιρόπι. Βγάζουμε την κατσαρόλα από τη φωτιά και αφήνουμε να κρυώσουν καλά τα βύσσινα. Τώρα έχουμε δύο επιλογές: βάζουμε σιρόπι και βυσσινάκια σε γυάλινα δοχεία και τα φυλάμε στο ψυγείο ή τοποθετούμε σιρόπι και φρούτο σε ξεχωριστά δοχεία. Σερβίρουμε τη βυσσινάδα βάζοντας σε ποτήρι 3-4 κουταλιές σιρόπι, παγωμένο νερό και παγάκια. Ανακατεύουμε καλά. Μπορούμε, αν θέλουμε, να προσθέσουμε και μερικά βυσσινάκια μέσα στο ποτήρι. Τα βύσσινα τα χρησιμοποιούμε για να γαρνίρουμε φρουτοσαλάτες, παγωτό και γιαούρτι.

Με την ίδια ακριβώς διαδικασία μπορούμε να φτιάξουμε «κερασάδα» και «φραουλάδα» χρησιμοποιώντας, αντί για βύσσινα, κεράσια ή φράουλες. Είναι εξίσου γευστικά και δροσερά!
Σπιτική λεμονάδα

ΥΛΙΚΑ

- 4 ποτήρια χυμό λεμόνι

- 4 ποτήρια ζάχαρη

- τη φλούδα από ένα λεμόνι

- (προαιρετικά) φρέσκα φύλλα μέντας

ΕΚΤΕΛΕΣΗ

Σε μέτρια φωτιά βράζουμε τον χυμό λεμόνι με τη ζάχαρη. Θα υπολογίσουμε ότι χρειάζεται τουλάχιστον 3/4 της ώρας με μία ώρα ώσπου να δέσουν σωστά η ζάχαρη με το λεμόνι. Ανακατεύουμε κατά τη διάρκεια 2-3 φορές, ελέγχουμε ότι η ζάχαρη έλιωσε ομοιόμορφα και ανεβάζουμε, αν χρειάζεται, λίγο τη θερμοκρασία της φωτιάς. Προς το τέλος της βράσης (υπολογίζουμε περίπου πέντε με δέκα λεπτά προτού ολοκληρωθεί το δέσιμο) και για περισσότερο άρωμα προσθέτουμε τη φλούδα του λεμονιού. Αποσύρουμε από τη φωτιά και αφήνουμε το σιρόπι να κρυώσει. Στη συνέχεια το τοποθετούμε σε γυάλινα μπουκάλια και το βάζουμε στο ψυγείο. Σε κάθε μπουκάλι βάζουμε και ένα κομμάτι φλούδας λεμονιού. Για να σερβίρουμε, γεμίζουμε μισό ποτήρι με το σιρόπι λεμονιού και προσθέτουμε φέτες φρέσκο λεμόνι και πολλά παγάκια. Ανακατεύουμε καλά. Προαιρετικά μπορούμε να βάλουμε φρέσκα φύλλα μέντας σε κάθε ποτήρι για περισσότερο άρωμα, αλλά και για χρώμα. Ενα καλό και εντυπωσιακό τρικ στο σερβίρισμα είναι να φτιάξουμε παγάκια, μέσα στα οποία θα βάλουμε μισοφέγγαρα λεμονιού. Και με τα παγάκια αυτά να προσφέρουμε τη σπιτική μας λεμονάδα!