Πληθυντικός: Πού αρχίζει και πού σταματάει; Χρήσιμες συμβουλές σε μια εποχή που η ευγένεια μοιάζει με «χαμένη υπόθεση»

Η επιλογή ανάμεσα στο «εσείς» και το «εσύ», όταν μιλάμε με κάποιον, δεν είναι πάντα προφανής. Πριν βιαστείτε να πάρετε θάρρος, διαβάστε τις συμβουλές που ακολουθούν, από τον Γιώργο Κωνσταντινίδη στο Andro.gr.

Κάθε συνάντηση εμπεριέχει κινδύνους. Μπορεί να απειλήσει την ταυτότητά μας, βάζοντας στη μέση άγχη: εκείνα του χωρισμού, της γοητείας ή της απειλής. Αυτός είναι και ο λόγος που τέτοιες στιγμές περιχαρακώνονται αυστηρά από κανόνες ευγένειας. Ακριβώς γι’ αυτό η συνάντηση ενός άνδρα και μιας γυναίκας επιτηρείται απ’ το κοινωνικό σώμα. Οι καλοί τρόποι προστατεύουν τον κοινωνικό χώρο, είναι ένα σύμφωνο μη-επίθεσης, μια ασφάλεια ζωής, διατηρούν μια καθησυχαστική ισορροπία στις διαπροσωπικές σχέσεις και παρακινούν στο σεβασμό, αφού σεβόμενοι τους άλλους σεβόμαστε τον εαυτό μας.



whatsthatpicture/flickr

Το «εσείς» είναι το χαλινάρι της γλώσσας. Με το «εσείς» δεν μπορούμε εύκολα να βριστούμε. Ο πληθυντικός είναι ένα φίλτρο που διαθέτει πολύ περισσότερες αποχρώσεις από τον ενικό. Μπορεί να γίνει ψυχρός ή απόμακρος, ακόμα και υπέροχα δηκτικός στα χείλη ενός Εγγλέζου, αλλά μπορεί και να εκφράσει τρυφερότητα και σεβασμό. Το πέρασμα από τον πληθυντικό ευγενείας στον ενικό είναι ένα τελετουργικό που καθορίζει την εξέλιξη της σχέσης μεταξύ δύο ατόμων. Είναι η έκφραση μιας αναδυόμενης οικειότητας. Γίνεται πιο εύκολα ανάμεσα σε άτομα του ιδίου φύλου και η ηλικία παίζει σημαντικό ρόλο.

Στον πληθυντικό απευθυνόμαστε στους ανθρώπους που συναντάμε για πρώτη φορά: σ’ ένα ξένο σπίτι, όταν ζητάμε μια πληροφορία στο δρόμο, στο διπλανό μας στο αεροπλάνο, στον πωλητή ενός καταστήματος. Επίσης στους πιο ηλικιωμένους, τον διευθυντή μας και όσους δεν ξέρουμε καλά. Για να μιλήσουμε στον ενικό, οφείλουμε να ζητήσουμε την άδεια. Η πρόταση πρέπει πάντα να γίνεται δεκτή.

Υπάρχουν περιπτώσεις όπου η επιλογή ανάμεσα στο «εσείς» και το «εσύ» δεν είναι πάντα προφανής. Διστάζουμε και τότε η λύση πρέπει να βρεθεί ρηματικά. Ακόμα κι αν η πρώτη επαφή είναι θερμή, είναι πιο συνετό να χρησιμοποιείται το «εσείς», ώσπου οι συνομιλητές να βρουν ένα πρωτόκολλο.

Στις μέρες μας, ο ενικός που με τόση ευκολία εκφέρεται πλέον απ’ όλους έχει ενδυθεί το μανδύα της δημοκρατικότητας. Παριστάνει ότι κάνει τις σχέσεις λιγότερο προσποιητές, πιο φιλικές, πιο εγκάρδιες, πιο cool, σχέσεις ίσου προς ίσον. Συν ότι με το «σεις» και με το «σας» χάνεις χρόνο, άρα και χρήμα. Πρόκειται για παγίδα. Γιατί καταστρέφεται η απόσταση, η αναγκαιότητα μιας περιόδου εξημέρωσης, η ιδέα ότι κέρδισες την εμπιστοσύνη του Άλλου. Και γιατί, στην πραγματικότητα, αντί να καταλύει, ενισχύει τους ιεραρχικούς φραγμούς. Συχνά θυμίζει τις δομές του σχολείου, όπως ο δάσκαλος απευθύνεται στον μαθητή. Συχνά εκστομίζεται με το ναρκισσισμό ενός blogger που λέει ό,τι γουστάρει. Κι ακόμα πιο συχνά είναι απλώς δηλωτικό μιας αποκρουστικής περιφρόνησης. Σας διαβεβαιώ πως οι άνθρωποι που τον χρησιμοποιούν έτσι κάνουν τους βαθύτερους τεμενάδες.