Τα παιδιά πρέπει να μάθουν να ελέγχουν τα συναισθήματά τους, όχι να τα κρύβουν - πώς θα τους δείξετε τον τρόπο

Έχω συνειδητοποιήσει τα τελευταία χρόνια κι έχω αποδεχθεί, μετά από πολλή προσπάθεια, ότι δεν υπάρχουν καλά και κακά συναισθήματα.

Υπάρχουν μόνο διαφορετικοί τρόποι να τα εκφράσω, αντιμετωπίσω και χειριστώ. Παρόλα αυτά, έχω πιάσει πολλές φορές τον εαυτό μου να κατηγοριοποιεί τα συναισθήματα και τις αντιδράσεις των παιδιών μου. Έχω σκεφτεί: Μα καλά, πώς είναι δυνατόν μικρό παιδί και να έχει νεύρα; Ή να απορρίπτω το θυμό τους.

Σίγουρα θα έχετε ακούσει κι εσείς ατάκες του στυλ: «Μην κλαις τώρα, κλαίνε οι άντρες;» «Ααααα, μη θυμώνεις. Ηρέμησε!!!»

Φυσικά και πρέπει να βάζουμε όρια στα παιδιά. Και κυρίως γιατί τα όρια τα κρατούν ασφαλή. Δε θα αφήσουμε τα παιδιά να περάσουν το δρόμο μόνα τους, χωρίς να ελέγξουν. Ή να σπάσουν τα πράγματα στο σπίτι ή στο σχολείο, γιατί έχουν νεύρα.

Τα όρια όμως στην συμπεριφορά και στην αντίδραση, δε σημαίνει ότι βάζουμε όρια στο τι αισθάνονται. Όλοι μας, ανεξαρτήτως ηλικίας ή προβλημάτων, δικαιούμαστε να έχουμε νεύρα, να θυμώνουμε, να κλαίμε, να απογοητευόμαστε. Το θέμα δεν είναι ότι κάποια συναισθήματα είναι αποδεκτά και καλά και κάποια ανεπίτρεπτα και κακά. Όλα τα συναισθήματα είναι δικά μας και είναι ανθρώπινα, και τα θετικά και τα αρνητικά. Πρέπει να μάθουμε όμως να ελέγχουμε τις αντιδράσεις μας σε αυτά.

Όταν καταπιέζουμε τα συναισθήματά μας, όταν τα θεωρούμε κάτι κακό και αρνητικό που δεν πρέπει να το νιώθουμε, τότε παύουμε να τα ελέγχουμε και αποκτούν περισσότερη δύναμη. Εάν πούμε στο παιδί μας να μη στενοχωριέται γιατί έσπασε το αγαπημένο του παιχνίδι, να μην κλαίει επειδή χτύπησε είναι σαν να ακυρώνουμε τα συναισθήματά του, αυτό που αισθάνεται. Σαν να του λέμε ότι δεν είναι σωστό αυτό που αισθάνεται, ότι είναι κακό. Έτσι όμως δεν παύει να στενοχωριέται, ούτε σταματάει να πονάει. Κρύβει και καταχωνιάζει το συναίσθημά του, νιώθοντας κακό παιδί που το αισθάνθηκε εξαρχής.

Τα καταπιεσμένα συναισθήματα συσσωρεύονται και κάποια στιγμή θα εκραγούν, χωρίς έλεγχο. Δίνοντας όμως στα παιδιά μας το δικαίωμα να εκφράζουν όλα τα συναισθήματά τους, μπορούμε να τους μάθουμε τον τρόπο να τα χειρίζονται και να μη ξεφεύγουν.

Μιλάμε και ονοματίζουμε τα συναισθήματά μας.

Όταν συζητάμε για το τι αισθανόμαστε, αναγνωρίζουμε τα συναισθήματα των παιδιών μας και αναρωτιόμαστε για το τι αισθάνονται οι άλλοι, νομιμοποιούμε το συναίσθημα. Χρησιμοποιούμε περισσότερες από μία λέξεις για να ονοματίσουμε τα συναισθήματα. Υπάρχουν πολλές διαβαθμίσεις της χαράς ή του θυμού ή της στενοχώριας. Αποδεχόμαστε όλα τα συναισθήματα και απλά στεκόμαστε δίπλα τους, όχι απέναντί τους, γράφει η Ιωάννα Ελ Σοκάρυ στο tsemperlidou.gr.

Επιλέγουμε να είμαστε οι ενήλικες.

Δεν κρατάμε μούτρα, δεν ανταποδίδουμε, δεν χρησιμοποιούμε σωματική βία ή συναισθηματική, δεν τιμωρούμε. Τα συναισθήματα πρέπει να είναι όλα αποδεκτά και να μην καταπιέζονται. Είναι ανθρώπινο να νιώθουμε όλων των ειδών τα συναισθήματα και θέλουμε τα παιδιά μας να καταλάβουν ότι δεν υπάρχουν κακά συναισθήματα αλλά κακός τρόπος να τα χειριστούμε. Εάν τα τιμωρούμε ή τα απομακρύνουμε γιατί δε φέρθηκαν σωστά εκφράζοντας το θυμό τους ή την ντροπή τους, είναι σαν να τους λέμε ότι είναι κακό που αισθάνονται έτσι. Με αυτό τον τρόπο όμως τα παιδιά αισθάνονται ανασφάλεια, ότι δεν μπορούμε να καλύψουμε τις συναισθηματικές τους ανάγκες και στο τέλος της ημέρας, αυτό τα οδηγεί σε ακόμα χειρότερη συμπεριφορά. Και τελικά, δεν θα έρχονται καν σε εμάς για να μοιραστούν τα αρνητικά τους συναισθήματα.

Νοιαζόμαστε και συζητάμε.

Πολλές φορές έχουμε περισσότερες απαιτήσεις από τα παιδιά μας, από ότι είναι έτοιμα να ανταπεξέλθουν εξαιτίας του σταδίου ανάπτυξής τους. Όταν δεν μπορούν να ελέγξουν το θυμό τους είναι απλά και μόνο επειδή δεν μπορούν να κάνουν  διαφορετικά. Δεν είναι κακά παιδιά, είναι απλά πληγωμένα. Εκείνη τη στιγμή, δεν έχει κανένα απολύτως νόημα να κάνουμε κήρυγμα ή να τα βάλουμε τιμωρία. Προσπαθούμε να εξαλείψουμε την πιθανότητα να χτυπήσουν ή να σπάσουν κάτι. Αναγνωρίζουμε φωναχτά τα συναισθήματά τους και δείχνουμε συμπόνια και κατανόηση. Όταν νιώσουν ασφαλείς και σίγουροι, θα αφήσουν τα συναισθήματά τους να ξεσπάσουν και να εξαλειφθούν. Μετά μπορούμε να συζητήσουμε τι συνέβη, να το συζητήσουμε, να το εξηγήσουμε και να ξανασυνδεθούμε.

Αποδεχόμαστε τα συναισθήματα των παιδιών μας ακόμα κι αν μας κάνουν να αισθανόμαστε άβολα.

Όταν αντιμετωπίζουμε τα συναισθήματα των παιδιών μας με ενσυναίσθηση, τους δείχνουμε ότι μπορεί τα συναισθήματα να είναι αρνητικά και να μας κάνουν να αισθανόμαστε άσχημα αλλά δεν είναι επικίνδυνα. Μπορούν να τα αποδέχονται και να τα αντιμετωπίζουν όπως έρχονται, χωρίς να τα καταπιέζουν και να γίνονται πληγές. «Καταλαβαίνω, αγάπη μου, ότι απογοητεύτηκες και ότι τα πράγματα δεν πήγαν όπως τα περίμενες». Όταν αισθάνονται ότι κάποιος τα καταλαβαίνει και τα ακούει, αισθάνονται ανακούφιση, νιώθουν σιγουριά ότι το άσχημο θα περάσει και ότι μπορούν να το αντιμετωπίσουν.

Καθοδηγούμε προς την σωστή συμπεριφορά αποφεύγοντας την τιμωρία.

Η τιμωρία, η σωματική βία ή αντίδραση, οι φωνές, οι ντροπιαστικές εκφράσεις δε βοηθάνε τα παιδιά να ελέγξουν τα συναισθήματά τους. Αν και όλοι, εκείνη τη στιγμή, είναι δύσκολο να συγκρατηθούμε, πρέπει να σκεφτούμε ότι με αυτόν τον τρόπο περνάμε στα παιδιά το μήνυμα ότι τα συναισθήματα που τα έκαναν να φερθούν άσχημα είναι κακό πράγμα. Πρέπει να τα πιέζουν, να τα κρύβουν και να μην τα εκφράζουν γιατί στενοχωρούν τους γονείς τους ή τα κάνουν να γίνονται «κακά» παιδιά. Κι όσο καταπιέζουν τα συναισθήματά τους, τόσο πιο άσχημα νιώθουν και ξεκινάει ένας φαύλος κύκλος τύψεων, ενοχών και καταπιεσμένων συναισθημάτων.