Τζάνις Τζόπλιν: Η ροκ τραγουδίστρια που συγκλόνισε με το θάνατό της στα 27, τον κόσμο της μουσικής-2 εβδομάδες αργότερα έφυγε και ο Τζίμι Χέντριξ

Κατάφερε να «σπάσει» την ανδροκρατούμενη ροκ και ο θάνατός της σε ηλικία 27 ετών συγκλόνισε τον κόσμο της μουσικής, ο οποίος είχε μόλις πληγεί μετά την απώλεια του Τζίμι Χέντριξ δύο εβδομάδες νωρίτερα.

Βρέθηκε στο προσκήνιο στα τέλη της δεκαετίας του 1960, αρχικά ως τραγουδίστρια των Big Brother and the Holding Company. Θεωρείται η καλύτερη, ίσως ερμηνεύτρια του μπλουζ και μία από τις μεγαλύτερες τραγουδίστριες της ροκ μουσικής. To 1995 τιμήθηκε με την είσοδό της στο Rock and Roll Hall of Fame, ενώ το 2005 κέρδισε το βραβείο Γκράμμυ Lifetime Achievement Award. Το περιοδικό Rolling Stone την κατέταξε στην 46η θέση στη λίστα του με τους σπουδαιότερους καλλιτέχνες όλων των εποχών το 2004 και στην 28η με τους καλύτερους τραγουδιστές όλων των εποχών το 2008. Κατάφερε να «σπάσει» την ανδροκρατούμενη ροκ μουσική σκηνή, μαζί με την πρώτη γυναίκα αρχηγό συγκροτήματος, Γκρέις Σλικ, και άλλες ερμηνεύτριες, όπως η Πάτι Σμιθ, η Τζόαν Μπαέζ και η Μαριάν Φέιθφουλ, με αποτέλεσμα να ανοίξει το δρόμο και σε άλλες τραγουδίστριες, όπως αναφέρει άρθρο του popaganda.

instagram/janisjoplin

Η Τζόπλιν γεννήθηκε στο Πορτ Άρθουρ του Τέξας, στις 19 Ιανουαρίου του 1943. Οι δικοί της θεωρούσαν πως χρειαζόταν περισσότερη προσοχή από τα άλλα παιδιά, με τη μητέρα της να δηλώνει: «Ήταν δυσαρεστημένη και ανικανοποίητη, όταν δεν εκλάμβανε αρκετή προσοχή. Δεν της αρκούσε μία απλή, φιλική σχέση».

Στην εφηβεία της άκουγε άλμπουμ μπλουζ καλλιτεχνών, όπως η Μπέσσυ Σμιθ και ο Λιντμπέλλυ, οι οποίοι επηρέασαν την απόφασή της να γίνει τραγουδίστρια. Ενώ φοιτούσε στο Λύκειο Τόμας Τζέφερσον οι συμμαθητές της, την απέφευγαν, ως επί το πλείστον, ενώ την αποκαλούσαν «γουρούνι» και «φρικιό». Παρακολούθησε μαθήματα στο Κολέγιο Τεχνολογίας Λάμαρ Στέιτ του Μπιουμόν στο Τέξας, κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, ενώ αργότερα πήγε στο Πανεπιστήμιο του Ώστιν, αν και δεν ολοκλήρωσε τις σπουδές της. Η πανεπιστημιακή εφημερίδα The Daily Texan, της έκανε ένα αφιέρωμα στις 27 Ιουλίου του 1962, με τίτλο: «Τολμά να είναι διαφορετική». Το άρθρο ξεκινούσε: «Περπατά ξυπόλυτη, όταν το θέλει, φορά ρούχα Levi στο σχολείο, επειδή της είναι πιο άνετα και παίρνει παντού μαζί της την ώτοχαρπ, εάν θέλει να ακούσει μουσική. Το όνομά της είναι Τζάνις Τζόπλιν».

Καλλιέργησε ένα επαναστατικό, ατομικό στυλ, επηρεασμένο από τα νέγρικα μπλουζ. Η πρώτη φορά που ηχογραφήθηκε τραγούδι της ήταν το Δεκέμβριο του 1962, στο σπίτι ενός συμφοιτητή της. Ήταν το What Good Can Drinkin Do. Το 1964, η Τζάνις Τζόπλιν συνέθεσε με τον κιθαρίστα των Jefferson Airplane, Τζόρμα Κωκόνεν, επτά μπλουζ κομμάτια. Κυκλοφόρησαν αργότερα όλα μαζί στο άλμπουμ The Typewriter Tape.

instagram/janisjoplin

Εκείνο το χρονικό διάστημα η χρήση ναρκωτικών από την ίδια, αυξήθηκε κατακόρυφα, κάνοντας περιστασιακά χρήση ηρωίνης. Επίσης, χρησιμοποιούσε και άλλα ψυχοτρόπα φάρμακα και το αγαπημένο της ποτό ήταν το Southern Comfort. Την άνοιξη του 1965, οι φίλοι της βλέποντας τις συνέπειες της αμφεταμίνης στο σώμα της, την έπεισαν να επιστρέψει άμεσα στη γενέτειρά της. Στο Πορτ Άρθουρ άλλαξε τον τρόπο ζωής της. Έκανε την αρχή σταματώντας τη χρήση ναρκωτικών και την κατανάλωση αλκοόλ και έκανε εγγραφή στο Πανεπιστήμιο Λάμαρ του Μπόουμοντ στο τμήμα κοινωνιολογίας. Λίγο πριν την ένταξή της στους Big Brother and the Holding Company, η Τζόπλιν κατέγραψε άλλα επτά κομμάτια, μεταξύ των οποίων υπήρχαν το Turtle Blues και μια εναλλακτική εκδοχή του Cod’ine της Μπέβερλυ Σαιντ Μαρί. Εκδόθηκαν όλα μαζί στο άλμπουμ This is Janis Joplin 1965, που κυκλοφόρησε το 1995.

Το πρώτο άλμπουμ του συγκροτήματος κυκλοφόρησε τον Αύγουστο του 1967, από την Columbia Records, λίγο μετά την εμφάνιση της μπάντας στο Μοντερέυ Ποπ Φέστιβαλ . Το άλμπουμ Live at Winterland 1968 ηχογραφήθηκε στο Ουΐντερλαντ Μπώλρουμ, στις 12 και 13 Απριλίου. Το άλμπουμ έγινε διαθέσιμο για το κοινό, το 1998, όταν η Sony Music Entertainment, το κυκλοφόρησε σε μορφή δίσκου. Την άνοιξη του 1968, η Τζάνις Τζόπλιν και οι Big Brother εμφανίσθηκαν για πρώτη φορά σε τηλεοπτική εκπομπή, που μεταδιδόταν σε ολόκληρη τη χώρα. Με τη δημοτικότητα της τραγουδίστριας να ανεβαίνει, η μπάντα άρχισε σιγά-σιγά να γίνεται γνωστή ως Janis Joplin and Big Brother and the Holding Company. Αυτό ενόχλησε τα υπόλοιπα μέλη του συγκροτήματος. Η πλειοψηφία του κοινού, πάντως, είχε την πεποίθηση ότι είχε έλθει η ώρα, η δημοφιλής τραγουδίστρια να παρατήσει τους Big Brother, καθώς θεωρούνταν λίγοι πια για εκείνη.

instagram/janisjoplin

Το περιοδικό TIME, της έδωσε τον τίτλο της «πιθανότατα ισχυρότερης τραγουδίστριας που είχε να επιδείξει το κίνημα των λευκών της ροκ μουσικής», ενώ ο Ρίτσαρντ Γκόλντσταϊν έγραψε για εκείνη το Μάιο του 1968 στο περιοδικό Vogue: «Είναι η πιο συγκλονιστική ροκ γυναίκα». Στην πρώτη της μεγάλη συμμετοχή σε στούντιο ηχογράφηση, η Τζόπλιν έπαιξε σημαντικό ρόλο στην παραγωγή του δεύτερου άλμπουμ των Big Brother, Cheap Thrills. Λέγεται πως, κατά την περίοδο των ηχογραφήσεων, η Τζόπλιν ήταν η πρώτη που έφθανε στο στούντιο και η τελευταία που έφευγε από αυτό. Πλάνα από τις ηχογραφήσεις τη δείχνουν ως τη μεγάλη μορφή, η οποία ανέλαβε όλη την ευθύνη για την ηχογράφηση του θρυλικού κομματιού, Summertime.

Μετά το χωρισμό από τους Big Brother, σχημάτισε ένα νέο συγκρότημα, που θα τη στήριζε στις εμφανίσεις της, τους Kozmic Blues Band. Η μπάντα αυτή αποτελείτο από μουσικούς όπως ο κιθαρίστας των Big Brother and the Holding Company, Σαμ Άντριου και ο μετέπειτα μπασίστας των Full Tilt Boogie Band, Μπραντ Κάμπελ. Η μπάντα επηρεάσθηκε από τους R&B δημιουργούς της δεκαετίας του 60′, που συνεργάζονταν με τη Stax Volt όπως οι Bar Kays και ο Ότις Ρέντινγκ. Oι ήχοι της Stax Volt είχαν έναν πιο μπλουζ, φανκ, σόουλ και ποπ προσανατολισμό, σε αντίθεση με τα περισσότερα ψυχεδελικά συγκροτήματα της εποχής.

Από τις αρχές του 1969, η Τζόπλιν χρησιμοποιούσε ηρωίνη αξίας 200$ την ημέρα, παρά τις προσπάθειες που γίνονταν για να παραμείνει μακριά από τα ναρκωτικά, όσο η μπάντα ηχογραφούσε το I Got Dem Ol’ Kozmic Blues Again Mama. Ο παραγωγός των Kozmic Blues, Γκάμπριελ Μέκλερ δήλωσε -μετά το θάνατο της Τζόπλιν- πως τη φιλοξενούσε στο σπίτι του, τον Ιούνιο του 1969, έτσι ώστε να την κρατήσει μακριά από τη χρήση ναρκωτικών και άλλων ουσιών.

Οι δύο μοναδικές πλήρως ηχογραφημένες συναυλίες της Τζόπλιν είναι αυτές που έδωσε στη Φρανκφούρτη και τη Σουηδία με τους Kozmic Blues Band. H Τζόπλιν παραδέχθηκε πως πέρασε απαίσια κατά τη διάρκεια της ευρωπαϊκής περιοδείας της, υποστηρίζοντας ότι το κοινό ήταν πολύ νευρικό και ανυπόμονο. Επίσης, απεκάλυψε πως ήταν τεράστια θαυμάστρια της -άγνωστης τότε- Τίνα Τέρνερ, λέγοντας πως ήταν φανταστική τραγουδίστρια και χορεύτρια.  Οι Kozmic Blues διαλύθηκαν με το τέλος του 1969. Η τελευταία τους εμφάνιση με την Τζόπλιν έγινε στο Μάντισον Σκουέαρ Γκάρντεν, το βράδυ της 19ης Δεκεμβρίου.

Λίγο καιρό πριν το θάνατό της, η Τζόπλιν εμφανίσθηκε δύο φορές στην εκπομπή του Ντικ Κάβετ. Σε μια από τις τελευταίες δημόσιες εμφανίσεις της, στις 25 Ιουνίου του 1970, ανακοίνωσε ότι, επρόκειτο να παρευρεθεί στη συνάντηση των προ δεκαετίας συμμαθητών της. Όταν ρωτήθηκε για το εάν ήταν δημοφιλής στο σχολείο, παραδέχθηκε πως, οι συμμαθητές της την κορόιδευαν, ενώ διέδιδαν τη φήμη της εκτός της πόλης, μέχρι και εκτός της πολιτείας.

Την Κυριακή της 4ης Οκτωβρίου του 1970, η Τζόπλιν καθυστερούσε να εμφανισθεί στα στούντιο της Sunset Sound Recorders, κάτι που έκανε τον παραγωγό Πωλ Ροθτσάιλντ να ανησυχήσει, ώστε ξεκίνησε την αναζήτησή της, μαζί με τον Τζων Κουκ, πηγαίνοντας στο ξενοδοχείο της. Είδε στο πάρκινγκ τo αυτοκίνητο της Τζόπλιν. Μπαίνοντας στο δωμάτιό της, τη βρήκε νεκρή, δίπλα στο κρεββάτι της. Η επίσημη αιτία θανάτου της, ήταν η υπερβολική δόση ηρωίνης, ενδεχομένως σε συνδυασμό με τις παρενέργειες του αλκοόλ. O Τζων Κουκ, ο οποίος μετέφερε τον Ροθτσάιλντ στο ξενοδοχείο, πιστεύει ότι, εντελώς συμπτωματικά η Τζόπλιν παρέλαβε μεγαλύτερη δόση ηρωίνης από το κανονικό, καθώς υπήρξαν και άλλα παρόμοια κρούσματα, τη συγκεκριμένη εβδομάδα. Η Κασέρτα και ο Μόργκαν βρίσκονταν μαζί της μέχρι την Παρασκευή 2 Οκτωβρίου, όμως σύμφωνα με το βιβλίο Going Down With Janis, κανείς τους δεν τήν επισκέφθηκε στο ξενοδοχείο Λάντκμαρκ, όπως είχαν αμφότεροι υποσχεθεί. Στη διαθήκη της, η Τζόπλιν άφηνε 1,500 δολάρια για τη διοργάνωση μιας αποχαιρετιστήριας γιορτής, στην περίπτωση που πέθαινε.

Ο θάνατος της  σε ηλικία 27 ετών εξέπληξε τους θαυμαστές της και συγκλόνισε τον κόσμο της μουσικής, ο οποίος είχε μόλις πληγεί μετά την απώλεια του Τζίμι Χέντριξ δύο εβδομάδες νωρίτερα (18 Σεπτεμβρίου του 1970).

Η τελευταία της συνέντευξη...